Hành trình đột nhập mỏ khai thác vàng “thổ phỉ”

Nhận được phản ánh của người dân tại xã Hồng Thủy, huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế), PV ANTT đã theo dấu những người đi rừng để xâm nhập vào bãi vàng “thổ phỉ” tồn tại ngay trong khu rừng sâu giáp biên giới Việt - Lào.

Men theo những đoạn đường dốc, một bên là vách núi, bên kia là suối đá lởm chởm để tiếp cận hiện trường khai thác vàng trái phép, chiếc xe được tài xế kéo ga hết cỡ chậm chạp bò từng mét đường, lội qua từng dòng suối đá.

Di chuyển được hơn 30 phút trong rừng, chúng tôi phải xuống xe leo dốc, di chuyển vào để “mục sở thị” bãi khai thác vàng. Lúc này, ai cũng thấm mệt toát hết mồ hôi.

Xe của những phu vàng được giấu dưới bụi cây trong rừng

Quan sát bãi khai thác vàng trái phép cho thấy, nhóm người này đang hoạt động công khai giữa ban ngày với hơn 30 lao động, được chia thành 2 nhóm khai thác. Cả mảnh đất rộng hơn 100m² được đào xới tung lên để đãi vàng cám, vàng sa khoáng.

Để được tiếp sức, phục vụ việc "đãi cát tìm vàng", nhóm khai thác dựng lều trại và chuẩn bị thức ăn dự trữ ngay trong bãi.

Càng đi sâu vào bãi khai thác vàng xuất hiện nhiều loại xe có phần "đặc thù" của các phu vàng

Phát hiện thấy sự xuất hiện của người lạ tiến vào “lãnh địa”, một số người nhanh chóng rời khỏi khu vực, tuy nhiên vẫn còn khá đông lao động ở lại, thản nhiên tiếp tục công việc của mình.

Theo người dẫn đường của chúng tôi, những năm trước, dân tứ xứ đổ về địa phương đào đất đãi vàng, nhiều người trúng đậm cả mấy cây vàng một ngày. Tiếng lành đồn xa, nhiều người tìm về vùng đất này với hy vọng được “đổi đời”. Có người trúng đậm nhưng cũng có người tay trắng trở về vì không có kinh nghiệm khai thác.

Các phu vàng ở đây cho biết, trước đây, bãi đất này là công trường khai thác thác vàng của một công ty ở địa phương nhưng sau đó đã nghỉ. Thấy khu vực này có nhiều vàng cám (vàng sa khoáng - PV) nên các loa độn tranh thủ đi khai thác lại. Những phu vàng ở đây đa phần còn trẻ tuổi, vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên đến đây nhằm kiếm thêm thu nhập trang trải cuộc sống gia đình.

Bên ngoài mỏ khai thác vàng của Công ty Cổ phần Khoáng sản Đông Trường Sơn để lại

Đời phu vàng xái lại lãnh địa bỏ hoang

Anh Trần Văn Nhìu, trú tại xã Hồng Vân, huyện A Lưới kể: “Ngày trước, công ty khai thác với nhiều máy móc hiện đại. Sau này bỏ hoang không làm nữa, anh em chúng tôi thấy làm được nên cùng rủ nhau vào "xái" (khai thác lại - PV) của công ty. Mỗi tháng chăm chỉ cũng kiếm được 2 - 3 triệu, cũng có lúc không được đồng nào. Những người khai thác ở đây đa phần là dân trong bản đều nghèo khổ và không có việc làm ổn định”.

Khu vực "thánh địa vàng" bị đào xới để lại những hố sâu, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái

Trao đổi với PV, ông Lê Ka Rơn, Phó trưởng Công an xã Hồng Thủy, huyện A Lưới cho biết: “Lực lượng công an xã cũng thường xuyên tổ chức truy quét song do địa bàn rộng lại nằm sâu trong rừng, nên rất khó triển khai triệt để. Mỗi khi truy quét, người dân đều di chuyển vào trong rừng, đến lúc lực lượng quay về thì họ lại tiếp tục lén lút khai thác”.

Qua tìm hiểu được biết, khu vực mỏ vàng này được Công ty Cổ phần Khoáng sản Đông Trường Sơn (gọi tắt là Công ty Đông Trường Sơn), đóng tại huyện A Lưới, được cấp phép hoạt động thăm dò khoáng sản vàng gốc tại khu vực đồi A Pey B, xã Hồng Thủy. Tuy nhiên, công ty này đã lợi dụng để thực hiện việc khai thác vàng trái phép, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, gây bức xúc trong dư luận.

Việc khai thác vàng diễn ra rầm rộ

Với những vi phạm nêu trên, Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Thừa Thiên - Huế đã tham mưu UBND tỉnh ra quyết định xử phạt hành chính đối với Công ty Đông Trường Sơn và yêu cầu công ty phối hợp với chính quyền địa phương san lấp các hầm, hố, khu vực bị đào xới, bóc tầng phủ về trạng thái an toàn.

Những phu vàng tại 1 điểm khai thác vàng "thổ phỉ" khi phát hiện PV tác nghiệp đã nhanh chóng bỏ đi

Thế nhưng, sau nhiều tháng dừng hoạt động, phía Công ty Đông Trường Sơn vẫn chưa chấp hành quyết định hoàn thổ mặt bằng mà đã “cao chạy xa bay”, tạo điều kiện cho người dân lén lút vào khai thác vàng trái phép.

Còn nữa…

Đình Tuấn – Phi Hoàng