Theo báo cáo số 280/BC-SCT của Sở Công thương Lào Cai, Thủy điện Thái Niên dự kiến đặt tại xã Thái Niên, Sơn Hà, huyện Bảo Thắng( cách cầu phố Lu khoảng 11km về phía thượng lưu. Diện tích lưu vực 41.365 m3, mực nước dâng bình thường tại đập 74m (mực nước hồ tại trung tâm thành phố Lào Cai), mực nước chết 73m, cột nước thiết kế 5,5m, lưu lượng thiết kế 1.269m3/s, công suất lắp máy 60MW. Số hộ dân bị ảnh hưởng: 57 hộ dân, tổng diện tích chiếm đất: 572,57 ha.

Bản vẽ dự án thủy điện Thái Niên

Dự án thủy điện Bảo Hà dự kiến đặt tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên và xã Tân Thượng, huyện Văn Bàn (cách cầu Bảo Hà khoảng 7,5km về phía thượng lưu). Diện tích lưu vực 43.865m2, mực nước dâng bình thường tại đập 54m, mực nước chết 52m, cột nước thiết kế 3m, lưu lượng thiết kế 1.569m3/s, công suất lắp máy 40MW. Số hộ dân bị ảnh hưởng 12 hộ dân, tổng diện tích đất chiếm: 397,55ha.

Về thông tin 2 dự án này, Sở Công thương báo cáo UBND tỉnh Lào Cai đã có thông tin chi tiết tới từng hộ dân, từng ha đất bị ảnh hưởng. Có trong 4 xã vùng bị ảnh hưởng, duy nhất có xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên cho ý kiến tham vấn. Tuy nhiên, khi trao đổi với PV, nhiều lãnh đạo cũng như hộ dân bị ảnh hưởng đều rất mơ hồ và lo lắng về “bậc thang” thủy điện trên sông Hồng này.

“Mơ hồ” về vị trí đặt thủy điện

Trao đổi với PV, ông Khổng Văn Khoa, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Hải (nơi có dự án thủy điện Thái Niên) hết sức ngạc nhiên thông tin về dự án thủy điện như đã nói trên. Theo ông Khoa, không có dự án thủy điện nào ở giữa xã Thái Niên và Sơn Hải.

“Chúng tôi chưa bao giờ nghe thấy và hoàn toàn không biết gì về dự án. Xã cũng chưa bao giờ nhận được văn bản xin ý kiến của Sở Công thương”, ông Khoa nói.

Lãnh đạo xã Sơn Hải cũng bàng hoàng, sao lại có dự án xây dựng thủy điện trên sông Hồng, về vị trí thủy điện Thái Niên không nằm ở xã Sơn Hải như văn bản Sở Công thương báo cáo tỉnh mà nằm trên sông Hồng, đoạn cuối xã Thái Niên, đầu xã Sơn Hà. Ông Khoa cũng băn khoăn, việc thực hiện thủy điện chặn sông Hồng thì vùng hạ dụ thế nào, vùng lòng hồ khi nước ngập thì dân đi đâu mà sống?

Vị trí được cho là sẽ triển khai dự án thủy điện Thái Niên

Còn tại UBND xã Sơn Hà cho biết, tháng 10/2018 có nhận được văn bản xin tham vấn ý kiến của Sở Công thương Lào Cai. Tuy nhiên, sau đó cân nhắc cũng không gửi ý kiến với lý do không nắm được dự án, không biết góp ý như thế nào.

“Nếu theo thuyết minh của dự án, mực nước chết của lòng hồ sẽ cao tới 73 mét, vậy là ngập lưng chừng quả đồi ven sông. Thậm chí, xã vùng trũng như Gia Phú, thậm chí cầu mới Gia Phú cũng bị ngập. Riêng hệ thống đường sắt ven sông Hồng, có đoạn cách mực nước chừng 10 mét, không hiểu sẽ thế nào?”, lãnh đạo xã Sơn Hà lo lắng.

Gặp chúng tôi, ông Nguyễn Văn Chung, Chủ tịch UBND xã Bảo Hà chìa ra văn bản cho ý kiến gửi Sở Công thương, gửi đi ngày 8/10/2018. Theo ông Chung, qua đối chiếu tọa độ địa lý Sở Công thương gửi và tọa độ địa chính cho thấy, thủy điện Bảo Hà… không nằm trên đất của xã.

Khi phát hiện ra sự việc, xã Bảo Hà đã gửi văn bản đề nghị Sở Công thương tổ chức đi kiểm tra thực tế vị trí xây dựng và trực tiếp lấy ý kiến tham vấn của người dân. Tuy nhiên, theo ông Chung, từ khi văn bản gửi đi, Sở Công thương không một lần phản hồi, chưa nói đến chuyện khảo sát thực tế hay lấy ý kiến người dân.

Nơi dự kiến sẽ xây dựng thủy điện Bảo Hà

Người dân lo lắng về quy hoạch dự án

Trao đổi với PV, ông Trần Văn Sơn (thôn Ù Sóc, xã Tân Thượng nơi có vị trí thủy điện Bảo Hà) cho biết, thời gian vừa qua đã nghe thông tin về dự án thông qua một số công nhân mang phương tiện máy móc về đo đạc. Tuy nhiên về phổ biến rõ ràng thì chưa nhận được thông tin từ phía chính quyền.

Gia đình ông hiện có khoảng 1ha bồ đề và cây ăn quả ven sông Hồng. Tuy nhiên nếu thủy điện được triển khai thì gia đình ông sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp.

Ông Sơn lo lắng khi nghe thông tin ngăn hồ chứa xây dự án thủy điện trên sông Hồng

“Tôi chả hiểu làm thủy điện kiểu gì, như thế nào. Với mực nước ngập như thế thì toàn bộ đất sản xuất của chúng tôi sẽ bị nhấn chìm. Rồi đây, nếu làm thủy điện thì không biết chúng tôi sống kiểu gì”, ông Sơn lo lắng nói.

Nhà ông Phạm Ngọc Hiển 15 năm trồng khoai sắn ven bãi sông Hồng, cũng thuộc thôn Ù Sóc. Nói về dự án thủy điện Bảo Hà, ông Hiển Bảo, nếu mực nước ngập tới 54 mét, vùng đất bãi này sẽ không còn một thứ gì tồn tại.

Cùng nỗi lo lắng về ảnh hưởng của "bậc thang thủy điện" của ông Hiển

Lý giải vì sao không gửi ý kiến, ông Trần Anh Việt, Chủ tịch UBND xã Tân Thượng (huyện Văn Bàn) cho rằng “Sở gửi văn bản khơi khơi thế, biết gì đâu mà ý kiến”. Theo ông Việt, từ khi nhận chức Chủ tịch xã (tháng 12/2016), chưa làm việc hay nhận được thông tin khảo sát nào về xây dựng thủy điện Bảo Hà.

Vị chủ tịch này khẳng định chưa tiếp hay làm việc với một đơn vị tư vấn, khảo sát thủy điện nào cả. Theo ông, vị trí thủy điện đặt trên sông Hồng rất không phù hợp. Xây thủy điện trên sông Hồng tại đây sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới sản xuất, đất đai, nhà cửa của các hộ dân vùng hạ du.

Nếu đúng theo dự án, toàn bộ vùng bãi bồi và khoảng 5km ven sông sẽ bị ngập trắng. Nhẩm tính có khoảng 100 hộ dân bị ảnh hưởng và di dời chứ không phải là 12 hộ như Sở Công thương tính toán.

Theo ông Việt, nếu theo thiết kế, mực nước dâng bình thường tại đập thủy điện là 54 mét thì có khi ngập cả đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai chứ đứng nói nhà dân ven sông. Vị này cho rằng, với thông tin dự án như vậy hoàn toàn không khả thi.

Lo ngại ảnh hưởng từ dự án thủy điện sông Hồng đến cao tốc Nội Bài - Lào Cai?

Ngày 14/11/2018, UBND tỉnh Lào Cai đã có văn bản số 5445, cho ý kiến về việc khảo sát, lập hồ sơ đề xuất bổ sung dự án thủy điện Thái Niên và thủy điện Bảo Hà trên sông Hồng.

Văn bản do ông Lê Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai nêu rõ: Đồng ý chủ trương Cty Bình Minh Sa Pa được khảo sát, lập hồ sơ bổ sung 2 dự án này. Tỉnh Lào Cai yêu cầu doanh nghiệp xây dựng thủy điện kết hợp với chỉnh trị sông Hồng, điều tiết nước cho vùng hạ du. Thiết kế thân đập đồng thời là cầu giao thông đường bộ, hồ thủy điện tạo cảnh quan phát triển du lịch.

Tiếp đó, tỉnh này đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ bổ sung 2 dự án này vào quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ trong giai đoạn tới.  

Hải Đăng