Ngày 11/12/2001, UBND tỉnh Vĩnh Long có công văn số 1983/UB trình chính phủ về việc xin chủ trương xây dựng KCN Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long. Sau đó, thủ tướng chính phủ đã có ý kiến đồng ý chủ trương trên trên với hình thức 100% vốn đầu tư nước ngoài. Ngày 8/7/2004, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đã ban hành Quyết định số 2016/QĐ-UB về việc thu hồi và giao 1.632.122,60 m2 đất tọa lạc tại ấp Mỹ Hưng 2 và ấp Mỹ Lợi, xã Mỹ Hòa, huyện Bình Minh cho Ban quản lý dự án các khu công nghiệp Vĩnh Long quản lý để xây dựng khu công nghiệp Bình Minh.

Cùng ngày UBND tỉnh này cũng đã ban hành Quyết định số 2017/QĐ-UB về việc thu hồi và giao quyền sử dụng đất 300.169 m2 đất tọa lạc tại ấp Mỹ Lợi, xã Mỹ Hòa, huyện (nay là thị xã) Bình Minh cho Công ty cổ phần Tư vấn Thương mại dịch vụ địa ốc Hoàng Quân Mekong để xây dựng khu nhà ở phục vụ khu Công nghiệp Bình Minh. Nhưng thực tế tất cả 162 ha đất đều đã giao cho Công ty cổ phần Tư vấn Thương mại địa ốc Hoàng Quân (theo văn bản số 440/UB ngày 15/9/2004 của Ban Quản lý các khu Công nghiệp).

Cổng vào khu công nghiệp Bình Minh

Tiếp nhận vụ việc, Thanh Tra Chính Phủ (TTCP) đã vào cuộc và tiến hành xác minh toàn bộ sự việc và đã có Báo cáo số 2746/BC – TTCP ngày 26/12/2007 xin ý kiến chính phủ xem xét vấn đề khiếu kiện này. Trong đó có nêu một số sai phạm của địa phương trong việc xây dựng KCN Bình Minh và đề nghị giải quyết ngay một số sai phạm như: Phải vận dụng linh hoạt việc hỗ trợ tiền học nghề cho các cá nhân bị ảnh hưởng, thay vì buộc họ phải học nghề tập trung do nhà nước đào tạo; việc tuyên truyền phổ biến chính sách tái định cư không tốt; việc bố trí tái định cư (TĐC) cho một số hộ chưa đúng chính sách TĐC đã được tỉnh phê duyệt ( cụ thể có 27 trường hợp phải tăng diện tích TĐC; 24 trường hợp được đền bù bổ sung). Cạnh đó việc kiểm kê tài sản làm cơ sở đền bù chưa tốt... Cần tổ chức xem xét lại các trường hợp khiếu kiện, nếu đúng thì ban hành quyết định thay thế, nếu không đúng thì phải có công văn trả lời cụ thể. Giải quyết ngay các trường hợp tăng diện tích TĐC và được đền bù bổ sung).Không đồng ý với Quyết định thu hồi đất nêu trên nên các hộ dân bị thu hồi đất đã khiếu nại với các lý do không ai nhận được quyết định thu hồi đất cá nhân, thủ tục tiến hành là trái pháp luật, người ký quyết định thu hồi không đúng thẩm quyền. Tuy nhiên, việc khiếu nại này lại không được chính quyền địa phương giải quyết và bác bỏ. Sau đó, do quá bức xúc, các hộ dân này tiếp tục khiếu nại về Trung ương và đến ngày 26/12/2007, Thanh tra Chính phủ đã có Báo cáo số 2746/BC-TTCP về kết quả thanh tra việc giải quyết khiếu nại của một số hộ dân liên quan đến Khu công nghiệp Bình Minh, huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.

Ngày 29/1, thủ tướng Chính phủ có văn bản số 132/VPCP.VH chỉ đạo “Giao chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long thực hiện nghiêm những kiến nghị của TTCP, tổ chức kiểm điểm những sai phạm trong quá trình thực hiện, báo cáo thủ tướng chính phủ  trong quý 1/2008”. Dựa trên ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 3/4/2008, UBND tỉnh Vĩnh Long đã có văn bản số 11/TTr-UBND xin thay đổi hình thức đầu tư và điều chỉnh diện tích Khu công nghiệp Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.

Đất của nhiều hộ dân được thu hồi giao cho công ty cổ phần thương mại địa ốc Hoàng Quân.

Đến ngày 9/7/2009, UBND tỉnh Vĩnh Long tổ chức đối thoại với 22 hộ dân có khiếu nại. Ngày 27/12/2016, UBND tỉnh có đối thoại với 17 hộ dân, trong đó có vấn đề thu hồi đất không đúng pháp luật.Đến ngày 13/5/2008, Thủ tướng Chính phủ có văn bản số 700/TTg.KTN cho phép Khu Công nghiệp Bình Minh tỉnh Vĩnh Long được thay đổi hình thức đầu tư từ 100% vốn nước ngoài sang 100% vốn trong nước…Đồng thời, trong văn bản Thủ tướng có nhắc lại UBND tỉnh Vĩnh Long phải thực hiện nghiêm túc việc giải quyết khiếu nại của các hộ dân liên quan đến Khu Công nghiệp Bình Minh. Tuy nhiên, thực tế, các đề nghị này của UBND tỉnh chỉ để hợp thức hóa chuyện đã làm xong từ… 4 năm trước, Công ty Hoàng Quân đã “thay cho các nhà đầu tư nước ngoài” từ năm 2004. Công ty này nhận 30 ha và rao bán nền nhà từ năm 2004.

Sau buổi đối thoại với UBND tỉnh, những hộ dân này cho rằng UBND tỉnh Vĩnh Long chưa giải quyết thỏa đáng trong việc giải quyết khiếu nại của mình nên đã khởi kiện sự việc ra Tòa án hành chính. Theo đơn khởi kiện, người dân yêu cầu hủy quyết định hành chính số 2016/QĐ-UB ngày 8/7/2004 của Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long về việc thu hồi đất trái pháp luật của các hộ gia đình, người khởi kiện với lý do Quyết định hành chính về việc thu hồi đất là quyết định của Ủy ban nhân dân (cơ quan), chứ không phải của Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Quyết định hành chính về việc thu hồi đất của hộ gia đình/cá nhân thuộc thẩm quyền của Ủy ban nhân dân cấp huyện; Quyết định hành chính về việc thu hồi đất phải là quyết định với từng cá nhân/hộ và phải được tống đạt đến cá nhân/hộ gia đình.

Với những tình tiết trên, dư luận đang hồi hộp và đặt ra nhiều câu hỏi, liệu người dân “thấp cổ bé họng” có đủ sức tranh tụng với cơ quan công quyền? Và liệu cơ quan tố tụng, thực thi pháp luật có làm đúng quy định của pháp luật?

ĐSPL