Theo BHXH Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN đạt 18,3 triệu người, tăng 6,7% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt tỷ lệ bao phủ 39,05% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó BHXH tự nguyện là 1,62 triệu người, tăng 202 nghìn người.

Tuy nhiên, tình trạng rút BHXH một lần có xu hướng tăng. Trong nửa đầu năm, có hơn 590.000 người rút BHXH một lần, tăng 3,8%, trong đó phần lớn là lao động từ 20-40 tuổi.

Theo đánh giá của cơ quan BHXH, người lao động rút BHXH một lần tập trung chủ yếu ở khu vực ngoài nhà nước, do tính chất công việc, các doanh nghiệp có vốn đầu tư vốn trực tiếp nước ngoài (FDI), đối tượng lao động chịu áp lực công việc, nhảy việc…Nhóm tuổi chủ yếu nằm ở độ tuổi từ 20 đến dưới 40 tuổi, chiếm 78%.

Lãnh đạo BHXH chia sẻ thông tin tại hội nghị.

Nguyên nhân do tâm lý người lao động trẻ tuổi cho rằng, nhu cầu trước mắt quan trọng hơn so với việc đóng BHXH đủ thời gian để được hưởng lương hưu. Bên cạnh đó, trong độ tuổi này mức lương làm việc tại các doanh nghiệp chưa cao, dẫn tới nhiều người có nhu cầu về tài chính sẽ hưởng BHXH một lần.

Một số người lao động còn e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi; chính sách BHXH tự nguyện còn thiếu hấp dẫn, mức hỗ trợ đóng của Nhà nước còn thấp, có ít địa phương hỗ trợ thêm từ nguồn ngân sách địa phương; chính sách cho người lao động thất nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động chưa tạo sức hấp dẫn.

Đặc biệt từ năm 2022 mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng từ 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng/tháng, điều này khiến người lao động khó khăn hơn để tham gia BHXH tự nguyện.

Ông Nguyễn Thế Mạnh - Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam - cho biết, BHXH Việt Nam đang xây dựng dự thảo Luật BHXH sửa đổi với nhiều quy định hướng đến gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động, như bảo lưu thời gian đóng để được hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Theo đó, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đang nêu ra 2 phương án giải quyết BHXH một lần.

Phương án 1, lao động tham gia trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không đóng BHXH bắt buộc lẫn tự nguyện mà đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút một lần.

Phương án 2, lao động đóng BHXH chưa đủ 20 năm, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc cũng không đóng tự nguyện thì được giải quyết tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ Hưu trí tử tuất. Số còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ khi quay lại hệ thống an sinh.

Hiện cơ quan soạn thảo và thẩm tra vẫn chưa thống nhất loại bỏ phương án nào do còn nhiều ý kiến khác nhau.

Tác giả: Dương Hưng