Ô tô điện được sản xuất tại nhà máy ở Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc ngày 1/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Chính phủ Mỹ trong tháng 5/2024 đã thông báo tăng thuế mạnh đối với các hàng hóa quan trọng bao gồm EV, chất bán dẫn, pin và pin năng lượng Mặt Trời, gây ra phản ứng mạnh của phía Trung Quốc.

Ngoài việc tăng thuế có hiệu lực vào cuối tháng này, bao gồm cả thuế đối với pin năng lượng Mặt Trời, Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai xác nhận rằng mức thuế 50% đối với chất bán dẫn, mức tăng mạnh so với trước đó, sẽ bắt đầu được thực thi vào năm 2025.

Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai cho biết mức thuế 25% đối với pin lithium-ion không dành cho EV sẽ có hiệu lực vào tháng 1/2026.

Việc tăng thuế đối với số hàng hóa trị giá khoảng 18 tỷ USD được thực hiện sau khi xem xét các khoản thuế được thực thi dưới thời Tổng thống Donald Trump, ảnh hưởng đến khoảng 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Các động thái của Chính phủ Mỹ không chỉ dừng lại ở công nghệ năng lượng xanh mà còn ảnh hưởng đến các loại hàng hóa như cần cẩu và những sản phẩm y tế.

Trong số các sản phẩm y tế, Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai cho biết sẽ nâng thuế đối với khẩu trang y tế lên 50%, cao hơn mức đề xuất ít nhất là 25%, nhưng lùi việc áp dụng đến năm 2026, để có thời gian tìm các nhà cung cấp mới.

Trước đó, Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 5/9 ra tuyên bố hối thúc Mỹ ngay lập tức xóa bỏ mọi mức thuế bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc.

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc, bà He Yongqian, đưa ra tuyên bố trên khi trả lời câu hỏi của giới truyền thông về việc Mỹ gần đây lại trì hoãn thông báo về các quyết định tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc theo điều 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974 của Mỹ

Tháng 9/2020, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã phán quyết chính thức tuyên bố Mỹ vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế khi đơn phương áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc hồi năm 2018, dẫn tới gia tăng bất đồng thương mại giữa hai quốc gia này.

Hồi tháng 5/2024, chính phủ của Tổng thống Mỹ Joe Biden thông báo tăng mạnh thuế đối với một loạt hàng hoá Trung Quốc có giá trị nhập khẩu hàng năm vào Mỹ đạt 18 tỷ USD. 

Đợt tăng thuế mới của ông Biden bổ sung cho chương trình tăng thuế đối với 300 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ do chính phủ của cựu Tổng thống Donald Trump đưa ra vào năm 2018 và 2019. Chương trình này, gồm các loại thuế cao áp đặt với hàng hóa Trung Quốc cùng nhiều đối tác thương mại khác của Mỹ, đến nay vẫn có hiệu lực.

Các mức thuế Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc được đưa ra theo điều 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ năm 1974, cho phép Tổng thống Mỹ áp đặt thuế và những hạn chế nhập khẩu khác bất kỳ khi nào nước ngoài có hành vi thương mại không công bằng, gây ảnh hưởng tới thương mại của Mỹ.

Chính quyền cựu Tổng thống Trump lập luận rằng việc áp thuế nhập khẩu là cần thiết để ngăn chặn tình trạng Trung Quốc vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và áp dụng chính sách buộc chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, điều 301 gần như không còn phổ biến trong thập niên 1990 sau khi Mỹ đồng ý theo quá trình giải quyết tranh chấp của WTO trước khi có bất kỳ hành động đáp trả về thương mại.

Trước đó, các công ty Mỹ, sản xuất từ xe điện đến thiết bị điện, đa phần mong muốn giảm, trì hoãn hoặc bỏ mức thuế cao đánh vào hàng hóa Trung Quốc theo kế hoạch.

Tác giả: Lê Minh