Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman đã thông báo tới phía Nga rằng chính quyền Tổng thống Joe Biden đã quyết định không tái nhập Hiệp ước Bầu trời mở. Quyết định này có nghĩa hiện sẽ chỉ còn có duy nhất một hiệp ước kiểm soát vũ khí lớn giữa hai cường quốc hạt nhân đó là Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới vừa được gia hạn thêm 5 năm giữa hai nước.

Ảnh minh họa (Ảnh: AP)

Hiệp ước Bầu trời mở đa phương được ký kết vào năm 1992, sau khi chiến tranh Lạnh kết thúc và bắt đầu có hiệu lực từ năm 2002. Hiệp ước được ký kết bởi đại diện 23 quốc gia thành viên Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu, được xây dựng với sự tham gia tích cực của Nga và đến nay, đã có 34 quốc gia tham gia chính thức. Hiệp ước cho phép các quốc gia thành viên công khai thu thập thông tin về các lực lượng vũ trang của nhau, có quyền tiến hành các chuyến bay không vũ trang qua vùng trời của nhau để theo dõi các hoạt động quân sự, theo các hạn ngạch bay đã được thống nhất từ trước. Tuy nhiên, cả Nga và Mỹ đã nhiều lần cáo buộc lẫn nhau vi phạm thỏa thuận. Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp ước này tháng 11 năm 2020.

Quyết định của Mỹ không quay trở lại Hiệp ước Bầu trời mở được công bố trong bối cảnh Mỹ và Nga đang chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Biden và Tổng thống Putin vào ngày 16/6 ở Geneva. Hai bên sẽ nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung trong một loạt các vấn đề trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đã xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Tác giả: Phạm Huân