Khu tái định cư bản Pọng cách trung tâm thị trấn huyện Mường Lát (Thanh Hóa) khoảng 3km, được xây dựng trên một quả đồi với 89 nóc nhà. Do diện tích đất hẹp nên các ngôi nhà được dựng san sát nhau, chủ yếu là nhà sàn, một đặc trưng nhà ở của người Thái.

Trong những câu chuyện bên bếp lửa xua tan đi cái lạnh giá của mùa đông, người dân không quên nhắc lại ký ức đau buồn của hơn 2 năm về trước...

Khi ấy, trận lũ kinh hoàng từ đâu bất ngờ ập đến, cuốn phăng bản làng. Sau cơn hoạn nạn, người dân được chính quyền hỗ trợ để chuyển đến nơi ở mới an toàn, xây dựng lại nhà cửa kiên cố. Giờ đây, mùa mưa lũ bà con đã không còn nơm nớp lo như thuở trước. 

Người dân bản Pọng đã có nhà cửa kiên cố 

Dù đã yên tâm phần nào vì có nơi ăn chốn ở ổn định, thế nhưng suốt 2 năm qua, bà con bản Pọng lại phải đối mặt với nỗi lo về sinh kế khi không có đất sản xuất.

Bà Hà Thị Chung cho biết, sau trận lũ năm 2018, ruộng đồng đều bị lấp, giờ chỉ còn là một bãi sỏi đá không thể canh tác được. Do vậy, thiếu gạo ăn là nỗi lo thường trực của gia đình.

Gia đình bà Chung có 6 người, thuộc hộ nghèo. Không có ruộng, bà chuyển sang trồng lúa nương để lấy gạo ăn. Song, nương rẫy đã bạc màu do đồi đất dốc, bị xói mòn nhiều. Dù cố gắng lắm một vụ cũng chỉ được 5 bao lúa nên cả nhà phải ăn dè sẻn. Con trai của bà dù đang ở lứa tuổi lao động nhưng cũng không có việc làm.

Mặc dù ổn định về nơi ở nhưng bà con lại thiếu kế sinh nhai

Cách đó không xa là nhà ông Hà Văn Vạn (46 tuổi). Bên bếp lửa, ông Vạn nói, dù vợ chồng vẫn còn khỏe mạnh nhưng không có công việc gì để làm.

"Bao đời nay, gia đình đều làm nông để có cái ăn. Nhà có 4 sào ruộng thì bị lũ lấp hết từ năm 2018 rồi, không cải tạo được, giờ đã thành dòng suối. Ở khu tái định cư này thì đất hẹp nên cũng không chăn nuôi được gì. Tôi có mượn đất để làm nương rẫy nhưng đồi núi cao quá cũng không trồng được", ông Vạn nói.

Để nuôi gia đình, 2 người con trai của ông Vạn ra thành phố tìm việc làm thuê rồi gửi tiền về nuôi bố mẹ. Tuy nhiên, công việc làm thuê của 2 người con cũng không ổn định, nên vẫn cứ thiếu ăn.

Không còn đồng ruộng, phần lớn thời gian 2 vợ chồng ông Vạn nhàn rỗi

Mặc dù là một trong những hộ khá giả ở bản Pọng, gia đình anh Hoàng Duy Khánh (38 tuổi) cũng chỉ có thu nhập thu khoảng 22 triệu đồng/năm. Vợ chồng anh cải tạo lại được 3 sào ruộng, nuôi thêm 10 con bò để làm kế sinh nhai. Để nuôi 3 con ăn học, vợ chồng anh cũng phải "giật gấu vá vai".

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch UBND huyện Mường Lát cho biết, tại bản Pọng hiện nay người dân cơ bản đã ổn định về nơi ở. Tuy nhiên vẫn còn 15 hộ chưa có điện, sắp tới chính quyền sẽ chỉ đạo để giải quyết cho người dân. 

Về tình trạng thiếu đất sản xuất, không có sinh kế, đây không chỉ là khó khăn của người dân bản Pọng mà còn là bất cập chung của 5 bản tái định cư khác của huyện.

Để giải quyết vấn đề này, ông Bình cho hay, trước mắt huyện đang thực hiện thúc đẩy việc giải quyết việc làm, tìm hướng thoát nghèo cho người dân bằng con đường xuất khẩu lao động, đào tạo nghề đưa thanh niên đi làm công nhân cho các công ty trong nước. Song thực tế, một bộ phận thanh niên cũng chưa chủ động tìm kiếm cơ hội việc làm, vẫn còn ỷ lại trông chờ.

"Về lâu dài, chúng tôi sẽ mời đơn vị chuyên môn nghiên cứu xem địa hình, đất đai của huyện phù hợp với loại cây trồng nào để phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo cho người dân", ông Bình nói.

 Lương Diễn