Tuyên bố trước báo chí ngày 16/12 tại trụ sở NATO ở Brussels sau khi có cuộc họp với Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskiy, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết hai bên đã thảo luận kỹ về tình hình căng thẳng hiện nay trong quan hệ giữa Nga và Ukraine cũng như về động thái Nga tập trung một lực lượng lớn quân ở sát biên giới với Ukraine.

Tổng thống Ukraine và Tổng thư ký NATO. Anh: NATO

Theo ông Stoltenberg, các thông tin tình báo và trinh sát của NATO cho thấy, các động thái tập trung quân của Nga vẫn đang tiếp tục, với sự hiện diện của nhiều loại vũ khí hạng nặng. Trước các diễn biến này, Tổng thư ký NATO kêu gọi Nga giảm căng thẳng, tiến hành đối thoại nhưng cũng khẳng định, NATO không chấp nhận bất cứ yêu cầu nào từ phía Nga liên quan đến việc không cho Ukraine trở thành thành viên của liên minh quân sự này.

“Chúng tôi tin rằng đối thoại là đặc biệt quan trọng trong những tình huống khó khăn như hiện nay. Lời mời mà chúng tôi gửi đến Moscow về việc tổ chức họp Hội đồng Nga-NATO vẫn còn giá trị. Chúng tôi sẵn sàng ngồi xuống đối thoại nhưng sẽ không bao giờ thỏa hiệp về quyền của những quốc gia có chủ quyền như Ukraine trong việc lựa chọn con đường của riêng mình và trên nguyên tắc, chỉ có Ukraine và 30 nước thành viên NATO mới có quyền quyết định khi nào Ukraine sẵn sàng gia nhập liên minh”, ông Stoltenberg nói.

Theo các nguồn tin ngoại giao châu Âu, trong ngày 15/12, phía Nga đã trao cho NATO một bản yêu cầu về an ninh, trong đó đòi hỏi NATO phải cam kết bằng văn bản pháp lý việc chấm dứt mở rộng về phía Đông, cũng như rút lại cam kết về việc có thể kết nạp Ukraine làm thành viên của NATO.

Đây là các yêu cầu được Tổng thống Nga, Vladimir Putin đưa ra trong cuộc họp Thượng đỉnh trực tuyến với Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tuần trước. Theo quan điểm của Nga, các nước phương Tây đã phản bội cam kết trước đây với Nga sau khi kết thúc Chiến tranh Lạnh và trong gần 3 thập kỷ qua đã liên tục kết nạp thêm thành viên ở phía Đông, tiến sát đến biên giới Nga, đe dọa nghiêm trọng đến an ninh và lợi ích cốt lõi của Nga. Đặc biệt, Nga coi việc Ukraina gia nhập NATO sẽ là “lằn ranh đỏ” trong quan hệ giữa Nga và phương Tây.

Giới quan sát phương Tây cho rằng, hiện tại Nga đang dùng áp lực quân sự để buộc NATO nhượng bộ và có khả năng gây ra xung đột quân sự với Ukraine. Các nước phương Tây nhiều ngày qua đã liên tiếp cảnh báo Nga sẽ nhận hậu quả nghiêm trọng về kinh tế và ngoại giao nếu tấn công Ukraine. Tuy nhiên, Nga phủ nhận các cáo buộc này và cho biết nước này có toàn quyền điều động lực lượng quân đội trong lãnh thổ nước mình.

Tác giả: Quang Dũng