Theo NHNN, sau hơn 5 năm áp dụng, Thông tư số 09/2015/TT-NHNN đã phát sinh một số vướng mắc như đã có quy định nhưng chưa hướng dẫn cụ thể để xử lý được một số trường hợp phát sinh trong thực tế về định giá khoản nợ, xử lý chênh lệch tỷ giá và xử lý tài chính đối với trường hợp bên mua nợ là tổ chức tín dụng ...

Hay như trong thời gian gần đây có hiện tượng tổ chức tín dụng thực hiện bán nợ cho bên mua nợ không phải là tổ chức tín dụng và được thanh toán chậm tiền mua nợ. Hoạt động này có thể dẫn đến việc phản ánh thiếu khách quan về tình trạng của các khoản nợ cấp tín dụng tại các tổ chức tín dụng.

“Từ các lý do trên, để đảm bảo thống nhất với quy định pháp luật và xử lý được các vấn đề thực tế phát sinh, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 09 là hết sức cần thiết”, NHNN nhấn mạnh.

Theo đó, Thông tư 09 có 26 Điều, dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 09 sẽ bổ sung 1 điều và sửa đổi 8 điều.

Trong đó, tại Điều 1 Dự thảo Thông tư được bổ sung thêm khoản 3 như sau: Trong thời gian Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng có hiệu lực thi hành, các khoản nợ tại khoản 1 Điều 1, Thông tư 09/2015/TT-NHNN thuộc đối tượng của Nghị quyết số 42/2017/QH14 thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện mua, bán các khoản nợ này theo quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 và quy định tại Thông tư này”.

Điều 3, khoản 4 được sửa đổi như sau: Bên mua nợ là tổ chức, cá nhân, bao gồm: a) Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được ngân hàng nước chấp thuận hoạt động mua nợ; b) Tổ chức khác, cá nhân (bao gồm cả người cư trú và người không cư trú).

Khoản 5, Điều 1 Dự thảo Thông tư sửa đổi Điều 12 liên quan đến định giá khoản nợ. Theo đó, việc định giá khoản nợ được thực hiện theo quy định pháp luật về giá. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện xác định giá mua, bán nợ đối với mua, bán nợ theo phương thức thỏa thuận, giá khởi điểm đối với mua, bán nợ theo phương thức bán đấu giá như sau:

1. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài xác định giá mua, bán nợ trong trường hợp mua bán theo thỏa thuận, giá khởi điểm trong trường hợp bán đấu giá khoản nợ theo một trong các căn cứ sau:

a) Giá trị ghi sổ khoản nợ, khoản lãi mà bên nợ sẽ phải trả trong tương lai, phân loại nhóm khoản nợ, tình hình tài chính khách hàng vay, cung cầu thị trường và các yếu tố khác có ảnh hưởng đến giá trị khoản nợ, khả năng thu hồi khoản nợ, tình trạng và giá trị tài sản bảo đảm (nếu có) của khoản nợ tại thời điểm định giá.

b) Quy định, hướng dẫn của Bộ Tài chính về các tiêu chuẩn thẩm định giá.

2. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có quyền thuê tổ chức có chức năng thẩm định giá thực hiện định giá mua, bán nợ đối với mua bán nợ theo phương thức thỏa thuận, giá khởi điểm đối với mua, bán nợ theo phương thức bán đấu giá để Hội đồng mua, bán nợ quyết định.”.

Tại khoản 7, Điều 1 Dự thảo Thông tư Bổ sung Điều 15a trong vấn đề quản lý theo dõi trong trường hợp bán một phần khoản nợ hoặc bán một khoản nợ cho nhiều bên mua nợ.

Việc quản lý theo dõi trong trường hợp bán một phần khoản nợ hoặc bán một khoản nợ cho nhiều bên mua nợ theo quy định tại khoản 9, Điều 5 Thông tư này được thực hiện theo nguyên tắc:

1. Trường hợp bên bán nợ còn sở hữu một phần khoản nợ được bán, bên bán nợ tiếp tục làm đầu mối thực hiện quản lý hồ sơ, tài liệu, các biện pháp bảo đảm và các vấn đề khác liên quan của khoản nợ. Phần nợ chưa bán, bên bán nợ tiếp tục thực hiện quản lý, theo dõi, phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro theo quy định.

Trường hợp bên bán nợ không còn là chủ sở hữu của khoản nợ được bán nhưng các bên có nhu cầu, bên bán nợ được tiếp tục làm đầu mối thực hiện quản lý hồ sơ, tài liệu, các biện pháp bảo đảm của khoản nợ và các vấn đề khác liên quan đến khoản nợ theo thỏa thuận của các bên.

2. Quyền, nghĩa vụ của các bên và việc xử lý các vấn đề phát sinh trong trường hợp bên bán nợ làm đầu mối thực hiện quản lý hồ sơ, tài liệu, các biện pháp bảo đảm và các vấn đề khác liên quan đến khoản nợ quy định tại khoản 1 Điều này được thực hiện theo hợp đồng do các bên thỏa thuận phù hợp theo quy định pháp luật.

NHNN cũng nhấn mạnh thêm, việc sửa đổi Thông tư 09 nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, phù hợp cho hoạt động mua, bán nợ theo quy định pháp luật hiện hành (Luật Đầu tư, Luật Đấu giá tài sản, Luật Giá, Bộ Luật Dân sự,...). Bên cạnh đó, là quy định hướng dẫn cụ thể để xử lý một số vướng mắc phát sinh trong thực tế về theo dõi, quản lý, xử lý tài chính trong hoạt động mua, bán nợ.

"Dự thảo Thông tư sửa đổi nhằm tạo sự minh bạch, bình đẳng cho các bên tham gia trong hoạt động mua, bán nợ, góp phần ngăn ngừa khả năng tổ chức tín dụng lợi dụng hoạt động mua nợ trả chậm, trả dần nhằm mục đích che giấu nợ xấu đồng thời tăng cường đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng", NHNN cho biết.

Tác giả: Nhuệ Mẫn