Theo dự tính, ngân sách Nhà nước phải tốn thêm 200 tỉ đồng so với đợt 1. Theo đó, từ 10h ngày 12/5, 22 Cục Dự trữ Nhà nước khu vực (DTNNKV) đã tổ chức đấu thầu đợt 2 mua 182.300 tấn gạo dự trữ quốc gia. Hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu rộng rãi trong nước, hồ sơ mời thầu được phát hành trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Nguồn vốn được trích từ ngân sách Nhà nước.

So với đơn giá bình quân khoảng 9.720 - 9.950 đồng/kg của đợt 1 vào ngày 12/3 nhưng nhà thầu đã "xù" hợp đồng, đến thời điểm này mỗi kg gạo ngân sách phải chi thêm 1.100 - 1.470 đồng.

Ước tính để mua 182.300 tấn gạo dự trữ quốc gia năm nay, ngân sách sẽ phải tốn thêm khoảng 200 tỷ đồng, gấp 7 lần so với số tiền 27,8 tỷ đồng mà 22 cục DTNN tịch thu tiền bảo lãnh dự thầu của 26 nhà thầu hủy hợp đồng.

Cụ thể, Cục DTNNKV Hà Bắc (Bắc Ninh) mở thầu rộng rãi mua 9.000 tấn gạo, đơn giá 11.287,5 đồng/kg. Ước tính, ngân sách Nhà nước sẽ phải tốn thêm 13,2 tỷ đồng để mua 9.000 tấn gạo. Bởi lẽ, so với đơn giá mời thầu đợt 1 vào ngày 12/3, mỗi kg gạo Nhà nước phải chi thêm 1.470 đồng.

Ngoài ra hàng loạt cục DTNN cũng phải đấu giá mua lại gạo dự trữ, như khu vực Bắc Thái đấu thầu lại để mua 9.000 tấn gạo. Cục DTNN Hà Nội công bố đấu thầu 9.000 tấn gạo...

Theo thông báo mời thầu ngày 11/5 của Cục DTNNKV Tây Nam Bộ, cục này cũng tổ chức đấu thầu 6 gói thầu cung cấp 4.500 tấn gạo nhập kho dự trữ quốc gia năm 2020 tại Chi cục Dự trữ Nhà nước Cần Thơ.  Để ngăn chặn việc từ chối hợp đồng như đợt đấu thầu gạo đợt 1, lần này một loạt cục DTNN đã thông báo nâng giá trị đảm bảo trong hồ sơ mời thầu.

Cụ thể, tỉ lệ đặt cọc được nâng từ 3% lên 5% giá trị gói thầu. Trường hợp hết thời hạn giao hàng mà bên dự thầu không giao đủ số lượng hàng thì bị phạt bằng 5% giá trị giao thiếu thay cho mức 1,5 - 3% như quy định trước đó.

Trước đó, ngày 7/5, Bộ Tài chính đã thông tin về kết quả kiểm tra việc mua gạo dự trữ quốc gia 4 tháng đầu năm 2020 tại Tổng cục Dự trữ Nhà nước (TCDTNN) và các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực (Cục DTNNKV).

Theo đó, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Tài chính, Thanh tra Bộ Tài chính đã thành lập Đoàn Kiểm tra để tiến hành kiểm tra việc tổ chức và thực hiện đấu thầu mua gạo dự trữ quốc gia năm 2020 tại TCDTNN và 22 Cục DTNNKV. Kết quả kiểm tra cho thấy:

Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giao chỉ tiêu kế hoạch dự trữ quốc gia năm 2020, Bộ Tài chính (Tổng cục DTNN) được giao mua 190.000 tấn gạo. Kết quả mở thầu ngày 12/3/2020 tổng cộng có 28 doanh nghiệp trúng thầu cung cấp gạo DTQG đợt 1 năm 2020 với số lượng 178.000 tấn.

Hết thời hạn phải ký Hợp đồng đã có 24 doanh nghiệp từ chối ký hợp đồng, với số gạo trúng thầu là 170.300 tấn; 02 doanh nghiệp ký hợp đồng cung cấp một phần số lượng gạo đã trúng thầu là 1.800 tấn; chỉ có 02 doanh nghiệp đã ký hợp đồng cung cấp đủ số lượng gạo trúng thầu là 5.900 tấn. (Chi tiết danh sách kèm theo).

Đối với nhà thầu từ chối ký hợp đồng, các Cục DTNNKV đã nộp vào ngân sách nhà nước toàn bộ số tiền đảm bảo dự thầu của nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu số tiền 27.877.516.125 đồng.

Kết quả kiểm tra tại các điểm kho dự trữ của 22 Cục DTNNKV cho thấy có 7/22 Cục DTNNKV đã để các tổ chức, cá nhân gửi gạo trong kho dự trữ của nhà nước không đúng với qui định của Luật Dự trữ Nhà nước và văn bản hướng dẫn quản lý, sử dụng tài sản là trụ sở làm việc, kho dự trữ quốc gia của Tổng cục Dự trữ Nhà nước, gồm: Cục DTNN Khu vực Hà Bắc, Đông Bắc, Bắc Thái, Hà Nội, Hà Nam Ninh, Bình Trị Thiên và Thanh Hóa.

Căn cứ kết quả kiểm tra, Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị thuộc Bộ tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân đã để xảy ra các sai phạm, bao gồm: Lãnh đạo Tổng cục DTNN và các Vụ chức năng của Tổng cục trong việc thiếu kiểm tra giám sát để xảy ra các sai phạm trên.
Đồng thời, Bộ Tài chính yêu cầu tạm đình chỉ công tác để kiểm điểm làm rõ sai phạm đối với các Cục trưởng, Chi cục trưởng DTNN cho gửi hàng vào Kho DTNN trái quy định; kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân của các Cục DTNN và Chi cục DTNN có liên quan đến các sai phạm trên.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị rà soát các quy trình, quy chế quản lý Kho dự trữ nhà nước để sửa đổi bổ sung đảm bảo công tác giám sát, quản lý tập trung, hiện đại hóa. Xây dựng kế hoạch trang bị, lắp đặt hệ thống camera tại tất cả các điểm Kho dự trữ nhà nước để phục vụ công tác giám sát, quản lý đảm bảo an toàn Kho DTNN.

Bộ Tài chính đề nghị đoàn kiểm tra của Thanh tra Bộ Tài chính chuyển ngay hồ sơ vụ việc sai phạm sang Cơ quan Điều tra - Bộ Công an để điều tra xử lý theo quy định của pháp luật.

Lê Hoàng Anh