Ngân hàng sẽ gặp nhiều rủi ro hoạt động

Theo báo cáo của NHNN Việt Nam, đến cuối năm 2017, có khoảng 97 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, trong đó, có 48 tổ chức cung ứng dịch vụ ATM; 34 tổ chức cung ứng dịch vụ POS; 76 tổ chức cung ứng dịch vụ qua Internet và 41 tổ chức cung ứng dịch vụ và điện thoại di động. Toàn hệ thống ngân hàng có khoảng 127 triệu thẻ với 66,6 triệu tài khoản thanh toán cá nhân; 58,6% người trưởng thành có thẻ ATM.

Bà Mùi đánh giá, đây không chỉ là cơ sở, là nền tảng cho việc ứng dụng công nghệ cao, mà còn là cơ hội cho các ngân hàng phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử (NHĐT) trong thời gian tới. Hệ thống ngân hàng có đón bắt được cơ hội hay không, phụ thuộc rất lớn vào hệ thống công nghệ.

Dịch vụ NHĐT với những tiện ích như tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng; không bị giới hạn về không gian và thời gian; mang lại nhiều cơ hội cho khách hàng với chi phí giao dịch thấp nhất đã và đang đem lại lợi ích to lớn cho ngân hàng và nền kinh tế.

Tuy nhiên, do giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử nên tiềm ẩn trong mỗi giao dịch nhiều rủi ro, mà rủi ro thường gặp nhất là rủi ro hoạt động. Rủi ro này xảy ra do quy trình, con người và hệ thống không phù hợp hoặc vận hành không đúng hay do các sự kiện bên ngoài.

“Rủi ro hoạt động là rủi ro nguy hiểm nhất, có thể chuyển ngay sang tổn thất cho ngân hàng, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống ngân hàng quốc gia”- bà Mùi cho hay.

Hiện nay, hệ thống cung cấp dịch vụ ngân hàng điện tử (NHĐT) của nhiều ngân hàng dựa vào nhà cung cấp dịch vụ bên thứ 3 và mời chuyên gia độc lập để triển khai các cấu phần liên quan đến dịch vụ NHĐT.

Khi các giao dịch NHĐT xuất phát từ những ứng dựng dịch vụ số có liên quan đến bên thứ 3 thì việc quản lý và giám sát rất khó. Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ mới, trong khi cán bộ và nhân viên ngân hàng chưa tìm hiểu đầy đủ bản chất của những công nghệ này, dẫn đến khó khăn trong vận hành và tiềm ẩn nhiều rủi ro trong các thao tác.

Trong khi đó, một số ngân hàng do xử lý, bố trí sắp xếp bộ máy hoạt động không hợp lý, trong từng ngân hàng, cán bộ, nhân viên sâu nghiệp vụ, ít am hiểu về công nghệ, cán bộ nhân viên am hiểu về công nghệ lại không sâu về nghiệp vụ ngân hàng, chưa kể đến số cán bộ, nhân viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm quyền hạn được phép.

Điều này dẫn đến thách thức rất lớn đối với các ngân hàng khi ứng dụng công nghệ 4.0, đó là vấn đề bảo mật thông tin. Với sự phát triển của công nghiệp số và xu hướng chuyển dần sang điện toán đám mây, những lỗ hổng bảo mật cũng vì thế mà tăng theo, kéo theo những lo ngại về an ninh mạng.

Đào tạo nghiệp vụ gắn với công nghệ hiện đại

Theo bà Mùi, các ngân hàng thương mại (NHTM) cần thúc đẩy việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại đáp ứng các yêu cầu cung cấp và phát triển các dịch vụ mới, dịch vụ NHĐT. Đồng thời, có biện pháp hợp lý để thu hút nguồn lực đầu tư cho CNTT và từng bước chuyển từ công nghệ thẻ từ sang công nghệ thẻ chíp.

Bên cạnh đó, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực không chỉ có chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp, mà còn có khả năng sử dụng CNTT và có kiến thức về CNTT hiện đại.

Các NHTM cần tổ chức đào tạo thường xuyên về nghiệp vụ ngân hàng gắn với công nghệ hiện đại, để hạn chế những sai sót trong quá trình vận hành. Tổ chức các buổi tọa đàm, chia sẻ kinh nghiệm về nhận biết rủi ro trong giao dịch NHĐT, nâng cao ý thức của cán bộ nhân viên về rủi ro và văn hóa rủi ro ngân hàng. Chú ý cải thiện môi trường làm việc và thu nhập cho họ, đặc biệt là những nhân sự giỏi.

Cùng với đó, các NHTM cần xây dựng quy trình quản lý rủi ro hoạt động đối với hệ thống CNTT trong hoạt động NHĐT, đảm bảo các yêu cầu cơ bản như: nhận dạng, bảo mật, kiểm soát quyền truy cập, mã khóa, kiểm soát virut; ban hành các quy định và hướng dẫn cán bộ khắc phục các sự cố bất ngờ, hoặc đối với các sự kiện bên ngoài có thể ảnh hưởng đến danh tiếng và kinh doanh của ngân hàng.

Ngoài ra, cần nâng cao chất lượng công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ, đi đôi với chế tài xử phạt nghiêm đối với những trường hợp không chấp hành các quy định, quy trình trong hoạt động NHĐT./.

Theo Thời báo Tài chính Việt Nam