Thời gian gần đây, tình trạng khai thác cát trái phép tại một số xã của huyện Anh Sơn (Nghệ An) đang diễn ra và ngày một rầm rộ hơn. Dọc tuyến sông Lam đoạn qua các xã Cẩm Sơn, Long Sơn, Khai Sơn… xuất hiện các tàu hút cát trái phép cả ngày lẫn đêm đã làm ô nhiễm môi trường, thất thu tài nguyên, ảnh hưởng đến dòng chảy trên địa bàn.

Tàu khai thác cát sỏi trên sông Lam thuộc địa bàn huyện Anh Sơn.

Ngay trên cầu Tri Lễ của tuyến đường mòn Hồ Chí Minh thuộc địa bàn xã Khai Sơn không khó để chúng tôi quan sát nhiều tàu thuyền ngược xuôi trên dòng sông Lam hút cát với những bãi tập kết lớn. 

Bãi tập kết và tàu khai thác cát chưa đủ thủ tục theo quy định của pháp luật tại xã Khai Sơn, huyện Anh Sơn.

Tại khu vực thị trấn Anh Sơn chỉ cách UBND huyện khoảng 300m xuất hiện một bãi tập kết cát lớn. Cũng giống như một số đơn vị khác, doanh nghiệp này vẫn chưa được cấp phép bãi tập kết bến thủy nội địa theo quy định. Thế nhưng, hàng ngày, nơi đây vẫn như đại công trường. Trên bờ, xe tải nườm nượp vào ra để lấy cát, phía dưới sông nhiều chiếc thuyền ầm ầm hút cát vào tập kết tại bến.

Đặc biệt, tại xóm 5, xã Cẩm Sơn, huyện Anh Sơn, không khó khăn gì để bắt gặp những xe chở đầy cát nước chảy ròng ròng ra đường chở đi khắp nơi tiêu thụ.

Theo dấu bánh xe, chúng tôi dễ dàng tìm đến một bến cát nằm bên bờ sông Lam. Tại đây, đường vào bến được ngụy trang bằng chiếc cổng sắt lúc nào cũng đóng cửa im lìm. Tuy nhiên, đi qua “lớp vỏ bọc” này chừng 100m là cả một mỏ cát hoạt động “chui”.

Khai thác cát lậu tại xã Cẩm Sơn, huyện Anh Sơn.

Thoạt nhìn qua, không ai nghĩ rằng đây là bến cát chui vì trên bờ, xe tải vô tư ra vào bến để "ăn" cát rồi chở đi tiêu thụ khắp nơi. Trong khi đó, dưới sông Lam cách đó không xa, những chiếc thuyền sắt cỡ lớn vẫn ngày đêm gầm rú đục khoét lòng sông để đưa cát vào bờ rồi dùng vòi rồng hút trực tiếp cát, sỏi lên xe.

Trao đổi với PV về thực trạng khai thác cát chui tại đây, ông Đậu Xuân Phú, Chủ tịch UBND xã Cẩm Sơn, huyện Anh Sơn cho biết: "Trên địa bàn xã, bến cát đó thường xuyên lén lút hoạt động đã nhiều năm nay. Chính quyền xã cũng đã nhiều lần cho người xuống lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính nhưng không đủ sứ răn đe. Giữ phương tiện, máy móc thì địa phương không đủ thẩm quyền! Vì vậy, hôm nay kiểm tra, nhắc nhở và bắt ký cam kết, hôm khác họ lại tiếp tục làm”.

Xe chở cát lậu ngang nhiên chạy ra khỏi bãi tập kết.

Qua thống kê, trên địa bàn huyện Anh Sơn có đến 12 mỏ và bến cát khai thác dọc sông Lam. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại mới chỉ có 3 mỏ khái thác cát có giấy phép khai thác và bến thủy nội địa, 3 mỏ cát có giấy phép nhưng không có giấy phép bến thủy nội địa. Còn lại là các mỏ cát hoạt động chui lủi, lén lút.

Được biết, tình trạng khai thác cát sạn trái phép lâu nay là một vấn đề nhức nhối tại các địa phương dọc sông Lam và huyện Anh Sơn. Trong quá trình tuần tra, kiểm soát theo chuyên đề, tổ công tác của Công an huyện Anh Sơn phối hợp cùng Phòng cảnh sát giao thông đường thủy, Công an tỉnh Nghệ An cũng đã phát hiện và xử lý nhiều tàu thuyền có hành vi khai thác cát sạn trái phép của các chủ thuyền trên sông Lam đoạn qua huyện Anh Sơn. Cơ quan chức năng đã thu giữ, tạm giữ nhiều tang vật liên quan.

Tuy nhiên, sau khi cơ quan chức năng rút đi, tình trạng khai thác cát sỏi trái phép trên địa bàn rồi đâu lại vào đó. Tàu thuyền hút cát, bến bãi tập kết cát lại hoạt động trở lại.

Lực lượng chức năng từng kiểm tra và xử lý nhiều phương tiện tàu hút cát sỏi trái phép trên sông Lam thuộc huyện Anh Sơn.

Ông Hoàng Xuân Cường, Phó chủ tịch UBND huyện Anh Sơn cho hay: “Trên địa bàn mới có 3 đơn vị có giấy phép đủ điều kiện để khai thác, tập kết cát sỏi. 3 doanh nghiệp khác dù có mỏ được UBND tỉnh cấp phép nhưng do thiếu bến thủy nội địa nên chưa đủ điều kiện. Huyện và các cơ quan chức năng cũng đã tiến hành thành lập đoàn kiểm tra và xử lý, cũng đã yêu cầu các doanh nghiệp ký cam kết tuy nhiên vẫn còn tình trạng khai thác cát sỏi khi chưa đủ điều kiện. Huyện và các phòng ban chuyên môn sẽ tiếp tục chỉ đạo các xã để kiểm tra và xử lý quyết liệt hơn”.

Ngọc Tuấn