Theo quy định ở Điều 120 Nghị định 155/2020/NĐ-CP, cổ phiếu của một công ty đại chúng sẽ bị hủy niêm yết trong trường hợp “Kết quả sản xuất, kinh doanh bị thua lỗ trong 03 năm liên tục hoặc tổng số lỗ luỹ kế vượt quá số vốn điều lệ thực góp hoặc vốn chủ sở hữu âm trong báo cáo tài chính kiểm toán năm gần nhất trước thời điểm xem xét”.

Những cổ phiếu bị hủy niêm yết trong năm 2022

Từ năm 2022 đến nay, 18 mã cổ phiếu đã bị hủy niêm yết bắt buộc trên sàn HOSE và HNX. Trong đó, HOSE hủy niêm yết bắt buộc 8 mã cổ phiếu và 10 mã phải rời sàn HNX.

Cái tên nổi cộm trong án hủy niêm yết bắt buộc vì gian lận là cổ phiếu ROS của Công ty cổ phần Xây dựng FLC Faros. Theo đó, 567.6 triệu cp ROS đã bị hủy niêm yết từ ngày 5/9/2022.

Lý do là ROS vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin và các trường hợp khác mà Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xét thấy cần thiết phải hủy niêm yết nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Các cổ phiếu bị hủy niêm yết bắt buộc trong năm qua phần lớn đều do kiểm toán có ý kiến ngoại trừ đối với báo cáo tài chính 3 năm liên tiếp (2019, 2020, 2021) như PXS, C92, APP, VIE, HPM, PDC, SD2, PHP...

Ý kiến ngoại trừ phản ánh việc kiểm toán viên không thể đưa ra một ý kiến ​​kiểm toán không đủ tiêu chuẩn hoặc không rõ ràng. Một ý kiến ngoại trừ là một tín hiệu mạnh mẽ cho các nhà đầu tư rằng các phương pháp kế toán tài chính của một công ty cần được cải tiến và không nhất thiết phải hoàn toàn đáng tin cậy. Một ý kiến ngoại trừ không giống như một ý kiến bất lợi - là một báo cáo cảnh báo nghiêm khắc hơn, chứa nhiều ngoại lệ và cảnh báo.

Sau khi bị hủy niêm yết bắt buộc trên HOSE, HNX, doanh nghiệp sẽ được tự động giao dịch trên UPCoM để duy trì thanh khoản cho cổ phiếu. Tuy nhiên, trong trường hợp doanh nghiệp chưa thể khắc phục nguyên nhân dẫn đến hủy niêm yết, cổ phiếu chỉ được giao dịch vào phiên thứ Sáu hàng tuần.

Có thể thấy, quy định hủy niêm yết bắt buộc đối với cổ phiếu không đạt yêu cầu của sàn niêm yết là cơ chế tạo ra những hàng hóa chất lượng hơn trên thị trường chứng khoán, qua đó hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư. Trong đa số trường hợp, nhà đầu tư đều được khuyến nghị không nên mua cổ phiếu của những doanh nghiệp sắp bị hủy niêm yết.

Trên thực tế, hủy niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở thành một hiện tượng thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư và các cơ quan quản lý. Thông tin về hủy niêm yết tác động không nhỏ đến giá cổ phiếu cũng như tâm lý của nhà đầu tư. 

Khi các công ty công bố thông tin huỷ niêm yết, đa phần giá của các cổ phiếu đều biến động theo chiều giảm trong các phiên giao dịch kể từ sau thời điểm xuất hiện thông tin hủy niêm yết. Hơn thế nữa, rất nhiều cổ phiếu có biên độ giảm sàn nhiều phiên liên tiếp, nghĩa là thông tin hủy niêm yết đã tác động lớn đến giá cổ phiếu theo chiều hướng giảm.

Bảng giá chứng khoán được cập nhật thường xuyên tại sàn HOSE. Ảnh: Hứa Chung - TTXVN

 Những cổ phiếu đối diện án hủy niêm yết trong năm nay

Trước đó, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) vừa có công văn gửi đến một số doanh nghiệp niêm yết lưu ý về khả năng bị hủy niêm yết cổ phiếu.

Đáng chú ý nhất là Tổng Công ty Hàng không Việt Nam - Vietnam Airlines (Mã chứng khoán HVN) với con số lỗ ròng 10.4532,6 tỷ đồng trong năm 2022. Điều đó kéo lỗ lũy kế lên mức kỷ lục 34.200 tỷ đồng và đẩy vốn chủ sở hữu âm 10.199 tỷ đồng.

Đây không phải lần đầu tiên HOSE lưu ý về khả năng hủy niêm yết cổ phiếu HVN. Hồi tháng 9/2022, HOSE cũng có văn bản gửi tới Vietnam Airlines với lý do tương tự khi doanh nghiệp thua lỗ và âm vốn chủ sở hữu trên báo cáo soát xét giữa năm.

Căn cứ Nghị định 155/2020/NĐ-CP năm 2020 quy định cổ phiếu của công ty đại chúng bị hủy bỏ niêm yết khi kết quả kinh doanh bị thua lỗ trong 3 năm liên tục hoặc tổng số lỗ luỹ kế vượt quá số vốn điều lệ thực góp hoặc vốn chủ sở hữu âm trong báo cáo tài chính kiểm toán năm gần nhất. Do vậy, nếu không có thay đổi quan trọng nào trong báo cáo tài chính năm 2022 có kiểm toán sắp tới, hơn 2,2 tỷ cổ phiếu Vietnam Airlines sẽ bị buộc phải rời sàn HoSE.

Bên cạnh đó, HOSE lưu ý Công ty cổ phần Xây dựng và phát triển đô thị tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (mã chứng khoán UDC); Công ty cổ phần Năng lượng và bất động sản (mã chứng khoán MCG); Công ty cổ phần Du lịch dịch vụ Hội An (mã chứng khoán HOT) về khả năng bị hủy niêm yết cổ phiếu. 

Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2022 của UDC cho thấy, lỗ sau thuế đã lên tới 39.503 tỷ đồng. UDC liên tục thua lỗ trong 3 năm gần đây. Lỗ lũy kế đến ngày 31/12/2022 là 72.235 tỷ đồng.

UDC cho biết, cuối năm 2022, do thị trường bất động sản gần như đóng băng, kế hoạch tìm kiếm nhà đầu tư, chuyển giao các lô đất mà công ty nắm giữ tại dự án Nam Quốc lộ 51 đã không thể thực hiện. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh gay gắt của các nhà thầu trên địa bàn, việc siết dòng vốn tín dụng chảy vào bất động sản cũng ảnh hưởng mạnh đến doanh thu xây lắp, kết quả kinh doanh năm 2022 của UDC và các công ty con.

Báo cáo tài chính quý IV/2022 của HOT cũng cho thấy lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp cả năm là âm hơn 19 tỷ đồng và lỗ lũy kế đến ngày 31/12/2022 là hơn 64 tỷ đồng.

Trong báo cáo tài chính quý IV/2022, lỗ luỹ kế đến 31/12/2022 là 64.448 tỷ đồng. Sau khi nhận được cảnh báo huỷ niêm yết cổ phiếu từ HoSE, HOT đã báo cáo phương án khắc phục. Đơn vị này lý giải hàng loạt nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, chủ yếu do ảnh hưởng từ COVID-19, thị trường du lịch chưa hồi phục.

Không chỉ HOSE, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) mới đây cũng đưa ra cảnh báo khả năng huỷ niêm yết của hàng loạt cổ phiếu do kết quả kinh doanh thua lỗ trong 03 năm liên tục, âm vốn chủ sở hữu. Hai trong số các cổ phiếu bị cảnh báo thuộc hệ sinh thái Lilama (Tổng CTCP Cơ khí Lắp máy).

Cụ thể, HNX cảnh báo Công ty cổ phần Cơ khí Lắp máy Lilama (mã L35) về khả năng huỷ niêm yết, vì 03 năm liên tục thua lỗ. Năm 2020, công ty lỗ 9,6 tỷ đồng, năm 2021 lỗ 6,6 tỷ đồng và 2022 lỗ 8,7 tỷ đồng. L35 đang giao dịch ở mức 4.100 đồng/cổ phiếu. Thị giá cổ phiếu “bốc hơi” hơn 43% qua 1 năm.

Công ty cổ phần Lilama 7 (mã chứng khoán LM7) cũng đã bước sang năm thứ ba thua lỗ liên tiếp. Từ năm 2020 - 2022, LM7 lần lượt báo lỗ 5,5 tỷ đồng, 15,4 tỷ đồng và 20,1 tỷ đồng. Giá cổ phiếu LM7 hiện chỉ còn 2.700 đồng/cổ phiếu. Cả 02 cổ phiếu “họ” Lilama đều đang trong diện kiểm soát, giá trị giao dịch khá thấp và nhiều phiên “trắng” thanh khoản.

HNX cũng lưu ý khả năng bị huỷ niêm yết của Công ty cổ phần Sản xuất Xuất nhập khẩu Inox Kim Vĩ (mã chứng khoán KVC), do doanh nghiệp báo lỗ 03 năm liên tiếp. Luỹ kế 3 năm, số lỗ của KVC đã lên tới 85,6 tỷ đồng. Năm 2022, VKC lỗ kỷ lục 215 tỷ đồng. Hiện, giá cổ phiếu KVC giao dịch ở mức 1.600 đồng/cổ phiếu.

Công ty cổ phần VKC Holdings - Cáp nhựa Vĩnh Khánh (mã chứng khoán VKC), tại báo cáo tài chính quý IV/2022, lỗ luỹ kế đã lên 215 tỷ đồng, vượt quá vốn điều lệ (200 tỷ đồng). Cổ phiếu VKC đang giao dịch ở 1.600 đồng/cổ phiếu, rơi về vùng giá thấp nhất. Thậm chí, nếu chỉ so với thời điểm một năm trước, cổ phiếu này cũng đã “bốc hơi” hơn 70% thị giá. Với kênh trái phiếu, VKC vừa qua đã thông báo mất khả năng thanh toán và xin hoãn trả lãi lô trái phiếu 200 tỷ đồng./.

Tác giả: An Ngọc