Bị can Tống Văn Vịnh. Ảnh: Y.H.

Chiều 10/11, Phòng Cảnh sát hình sự Công an Hà Nội khởi tố Tống Văn Vịnh (Phó giám đốc Công ty mua bán nợ Hưng Thịnh) và 8 bị can khác về các tội Cưỡng đoạt tài sản, Tổ chức đánh bạc, Đánh bạc. Các quyết định tố tụng đã được VKSND phê chuẩn.

Theo cáo buộc, bà Mai (quê Vĩnh Phúc) đã bán khoản nợ 2,5 tỷ đồng với anh Đ.T.A. (giám đốc công ty tin học ở Hà Nội) cho phía Hưng Thịnh sau khi đòi nợ không thành. Trong các ngày 15, 17 và 22/10, Vịnh chỉ đạo và trực tiếp cùng các bị can đến nhà anh T.A. đe dọa, chửi bới để gây sức ép buộc bị hại trả khoản tiền 2,5 tỷ đồng. Ngoài ra, nạn nhân còn bị ép buộc phải viết giấy nợ và uy hiếp trả dần khoản nợ theo hình thức mà Vịnh yêu cầu.

Tại cơ quan điều tra, các bị can đã khai nhận hành vi sử dụng hợp đồng mua bán nợ để hợp pháp hóa việc đi đòi tiền, bản chất là đòi nợ thuê. Với những tình tiết này, các yếu tố pháp lý nào có thể xảy ra?

Hình ảnh nhóm bị can đe dọa anh T.A. Ảnh: Công an cung cấp.

Luật sư Phạm Đức Huy - Công ty Luật Viên Minh

Theo luật sư, bước đầu cơ quan điều tra tiến hành khởi tố các bị can với tội danh Cưỡng đoạt tài sản là có cơ sở. Dấu hiệu phạm tội của hành vi này có thể căn cứ vào việc bị can Vịnh cùng các bị can liên tục đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc có thủ đoạn khác uy hiếp tinh thần anh T.A. nhằm chiếm đoạt tài sản.

Dựa vào tình tiết ban đầu, có thể nhận định rằng Công ty Hưng Thịnh thực hiện hành vi đòi nợ thuê có tổ chức và có tính chuyên nghiệp, khoản tiền cưỡng đoạt lại có giá trị lớn. Theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì các bị can có thể bị phạt tù mức cao nhất lên tới 20 năm và bị phạt tiền 10-100 triệu đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Bên cạnh đó, nhiều người cũng có thể nhầm lẫn hành vi của Hưng Thịnh với tội danh Lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) khi có tình tiết sử dụng hợp đồng mua bán nợ để hợp pháp hóa việc đi đòi tiền. Chưa hết, nhân viên của Hưng Thịnh còn mặc đồng phục, đeo thẻ nhân viên công ty, đi ôtô có dán chữ "Công ty mua bán nợ" đến đỗ tại nhà con nợ để thị uy. Tuy nhiên, trong trường hợp này, nạn nhân giao nộp tài sản vì bị uy hiếp, đe dọa về mặt tinh thần, không phải vì tin vào thủ đoạn gian dối của các bị can.

Luật sư cũng chia sẻ rằng với những thông tin ban đầu từ cơ quan điều tra, phía Hưng Thịnh chỉ mới dừng ở việc uy hiếp, đe dọa tinh thần chứ chưa hề dùng vũ lực với nạn nhân. Một hành vi không thể cấu thành hai tội nên nếu trong quá trình điều tra phát sinh thêm yếu tố bạo lực hoặc phía bị can có sử dụng vũ khí, phương tiện hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác để chiếm đoạt tài sản của bị hại thì tội danh có thể bị thay đổi thành tội Cướp tài sản theo Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Theo Điều 168, người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 3 đến 10 năm.

Mặc dù vậy, luật sư cho biết tùy vào các tình tiết điều tra phát sinh mà mức phạt tù cũng có thể tăng lên từ 18 đến 20 năm hoặc tù chung thân. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 10-100 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 1 đến 5 năm, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Bàn về những tội danh đi kèm vụ việc, chế tài cho hành vi đánh bạc có thể bị phạt tù tối đa 3 năm và nộp phạt 50 triệu đồng theo Điều 321 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Còn tội danh Tổ chức đánh bạc thì có thể bị phạt 10 năm tù, tịch thu toàn bộ tài sản theo Điều 322 Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Tác giả: Thùy Dung