Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú trả lời báo chí tại họp báo Chính phủ chiều 4/11 (Ảnh: M.Minh)

Đã đạt mục tiêu giảm lãi suất hỗ trợ cho doanh nghiệp

Tại họp báo Chính phủ chiều 4/11, báo chí đặt câu hỏi với NHNN: Từ đầu năm đến nay, NHNN đã 4 lần điều chỉnh lãi suất điều hành với mức giảm từ 0,5 – 2%/năm. Tuy nhiên, lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới ở thời điểm tháng 8/2023 chỉ giảm 1% so với cuối năm 2022. Đề nghị NHNN đánh giá mức giảm lãi suất của các ngân hàng thương mại đã tương xứng với mức giảm lãi suất điều hành của NHNN hay chưa và lãi suất hiện tại có thực sự hấp dẫn doanh nghiệp?

Trả lời, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, cho đến nay, nhìn tổng quan, cá nhân ông cho rằng đã đạt mục tiêu giảm lãi suất hỗ trợ cho doanh nghiệp và hỗ trợ cho tăng trưởng tín dụng, cũng như hỗ trợ thêm việc mở rộng đầu tư để tăng GDP trong năm nay.

Thứ nhất, nếu chỉ câu chuyện huy động rồi cho vay thì huy động thấp sẽ cho vay thấp và ngược lại. Nhưng huy động lại phụ thuộc vào lạm phát và các chỉ số khác. Vì thế, lãi suất huy động mặc dù đã giảm nhưng phải tính toán giảm lãi vay ở mức độ nào cho phù hợp. Lãi vay là một chỉ số rất cần quan tâm trong chỉ đạo điều hành để phù hợp với chỉ số kinh tế vĩ mô nói chung.

Thứ hai, lãi suất quan hệ rất chặt với tỷ giá. Khi lãi suất tiền đồng Việt Nam quá thấp mà tỷ giá đang ở các mức cao, đặc biệt lãi suất ngoại tệ của các nước có ảnh hưởng đến Việt Nam đang rất cao sẽ dễ tạo ra sự chênh lệch và tình trạng đô la hóa xuất hiện, vấn đề tỷ giá có thể bị phá vỡ. Cho nên, lãi suất điều hành làm sao phù hợp trong quan hệ với tỷ giá cũng là một yếu tố rất phức tạp, phải rất là cân nhắc khi điều hành.

Thứ ba, lãi suất còn liên quan rất nhiều đến những vấn đề trong nền kinh tế, ví dụ chính sách tài khóa trong phát hành trái phiếu, huy động nguồn lực của Nhà nước, sử dụng khoản cho vay của Nhà nước...

Thứ tư, trong điều hành lãi suất phải đảm bảo hài hòa giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Trong điều hành lãi suất này, thì NHNN luôn dựa trên việc tính toán để tìm ra một phương án hợp lý.

Theo Phó thống đốc, từ đầu năm 2023 đến nay, quan điểm điều hành là vừa phù hợp với thực tiễn, vừa tăng cường khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp bằng việc giảm lãi suất. Do đó, từ đầu năm NHNN đã chỉ đạo, đưa thông điệp và sử dụng các công cụ để tạo điều kiện cho việc giảm lãi suất.

Trước hết là lãi suất điều hành, NHNN đã giảm 4 lần và mức giảm đến 2% cho một số chỉ tiêu, một số mức lãi suất.

"Đối với các ngân hàng thương mại, đúng là đến khoảng cuối tháng 7, đầu tháng 8 mức giảm là khoảng 1% so với cuối năm 2022", ông Tú thông tin và cho hay, NHNN đặt mục tiêu là cuối năm nay có thể đạt được mức lãi suất giảm trung bình của các ngân hàng thương mại khoảng từ 1-1,5%.

Họp báo Chính phủ chiều 4/11

Tuy nhiên, lãnh đạo NHNN nhận định, đến thời điểm hiện nay theo thống kê của NHNN, mức lãi suất trung bình của những khoản cho vay mới sẽ giảm khoảng 2 - 2,2%, tức là vượt hơn kỳ vọng và mong muốn ngay từ đầu năm.

Vẫn còn ngân hàng thương mại cho vay ở mức lãi suất cao, khoảng 9%/năm

Phó thống đốc NHNN nhìn nhận, còn một số khoản cho vay trước đây các ngân hàng thương mại huy động cao thì lãi vay vẫn còn đang neo cao, vì độ trễ của chính sách và để đảm bảo hài hòa phương án tài chính của các ngân hàng thương mại.

"NHNN cũng đã đề nghị các ngân hàng thương mại bằng mọi biện pháp, kể từ nay đến cuối năm phải tiết giảm, kể cả những lãi suất cho vay trước đây để đảm bảo hỗ trợ cho doanh nghiệp", ông Tú khẳng định.

Cụ thể, chiều 27/10, NHNN đã tổ chức hội nghị toàn ngành với 35 ngân hàng thương mại lớn chiếm tỷ trọng chính cho vay của nền kinh tế. Hội nghị đã chỉ rõ những ngân hàng nào lãi suất còn cao, những ngân hàng nào lãi suất đã thấp, để những ngân hàng còn cao tìm biện pháp để giảm lãi suất hỗ trợ.

Đến nay, 4 ngân hàng thương mại nhà nước với vai trò chủ lực đã giảm lãi suất đáng kể. Ví dụ tại Vietcombank, mức lãi suất cho vay trung bình hiện nay của tất cả các khoản cho vay ngắn, trung, dài hạn, cả khoản vay cũ và vay mới hiện chỉ là 5,94%/năm. So với cuối năm 2022 đã giảm 1,75% và so với cùng kỳ năm ngoái đã giảm 0,29%.

Tại ngân hàng BIDV, mức cho vay trung bình là 6,46%/năm; so với cuối năm ngoái giảm 2,59% và so cùng kỳ thì giảm 0,15%.

Tuy nhiên, lãnh đạo NHNN cũng thừa nhận, cũng có những ngân hàng hiện nay mức cho vay bình quân còn cao, khoảng 9%/năm.

"Tất cả những ngân hàng này cũng đã được chỉ rõ và NHNN cũng đã yêu cầu phải tìm mọi biện pháp để giảm lãi suất", ông Tú nhấn mạnh.

Tác giả: Minh Minh