Đó là những lời ru được cất lên trong căn nhà ọp ẹp của cụ Lô Thị Tằm (80 tuổi), trú tại thôn Bãi Sim, xã Thanh Kỳ, huyện Như Thanh (Thanh Hóa). Ngày nào cũng vậy, trước khi đi ngủ, cụ thường đến bên giường người con trai 50 tuổi mắc bệnh tâm thần hát ru con ngủ.

Năm 1955, cụ Lô Thị Tằm lập gia đình với ông Hà Văn Duyên, người cùng thôn. Dù nghèo đói nhưng hai cụ vẫn sống hạnh phúc bên 6 người con. Ngày ngày cùng nhau rau cháo nuôi con khôn lớn.

Cụ Lô Thị Tằm vẫn thường hát ru cho người con 50 tuổi ngủ để không phải đi lang thang

Khi các con khôn lớn, lập gia đình yên bề gia thất, tưởng chừng hai cụ được hưởng hạnh phúc tuổi già thì năm 1995, tai họa ập đến với gia đình cụ. Người con trai thứ 4 của cụ là ông Hà Văn Thân bỗng nhiên mắc bệnh tâm thần. Không chỉ vậy, 2 năm sau đó người con trai thứ 5 là ông Hà văn Huyên cũng mắc phải căn bệnh kỳ quái giống anh trai. Thấy vậy, hai cô con dâu đều mang con bỏ đi không một lời từ biệt.

Thương con, hai cụ đưa về cưu mang, lo chạy chữa thuốc thang, mong muốn con sớm hồi phục. Để có tiền chữa trị, hai cụ đã bán đi tất cả những giá trị trong nhà, nhưng bệnh tình không thuyên giảm mà còn có dấu hiệu tăng thêm. Ông Thân không còn tự chăm sóc được cho bản thân mình.

Dù đi làm về mệt, nhưng cụ vẫn phải tự vào bếp lo cơm nước cho hai mẹ con

Những người con khác của các cụ dù yên bề gia thất nhưng đều nghèo khó, không giúp đỡ được hai cụ bao nhiêu.

Cụ Lô Thị Tằm ngậm ngùi: “Sinh ra được 6 người con, 2 đứa mắc bệnh tâm thần, 4 đứa còn lại đều nghèo đói, tiền lo cho con ăn học còn chưa đủ nói gì đến tiền giúp mẹ chữa trị cho em”.

Bao nhiêu tiền của đổ vào chữa bệnh cho con, khi bệnh tình chưa có dấu hiệu thuyên giảm thì người con thứ 5 của cụ bị tai nạn chết. Nỗi đau về thể xác và tinh thần như muốn quật ngã đôi vợ chồng già.

Thương đứa con tâm thần không thể tự lo cho bản thân, hai cụ chỉ biết nén nỗi đau và tiếp tục rau cháo nuôi con. Những ngày trời nắng, cụ bà thường xuống sông mò cua bắt ốc, kiếm đồng tiền đong gạo. Còn cụ ông dù đã già nhưng vẫn lên đồi quặng đào bới, mót quặng bán để kiếm thêm thu nhập.

Căn nhà chính quyền địa phương xây dựng cho cụ từ năm 2005, đã hư hỏng nhiều

Ông Lô văn Thơ (72 tuổi), người cùng thôn cho biết: “Nhớ lại những năm 2 con cụ Tằm mới mắc bệnh, dù tuổi cao nhưng hai cụ vẫn đi làm thêm như người bình thường. Không cho cụ làm thì thương, cho cụ làm lại càng thương hơn”.

Nỗi đau chồng nỗi đau, cuối năm 2014, cụ ông đột ngột ra đi bởi căn bệnh tai biến, để lại mình cụ chăm lo cho đứa con trai đã ngoài 50 tuổi.

Từ khi ông Thân mắc bệnh tâm thần, những ngày trở trời khó chịu, ông thường quậy phá. Có hôm, ông bỏ nhà ra đi hết tuần mới trở về. Để con không đi lang thang, cụ thường ngồi cạnh con cả đêm, hát cho con nghe những lời ru mà 50 năm trước cụ đã từng hát bên chiếc võng. Giờ đây, răng không còn, tiếng ru đã méo dần. Tiếng thều thào của người mẹ gần đất xa trời vẫn gắng gượng vì con vẫn cất lên khiến bao người chua xót.

Ông Lê Văn Trung, trưởng thôn Bãi Sim cho biết: “Bà con ở đây thương mẹ con cụ lắm, người cho tiền, người cho gạo để hai mẹ con có cái ăn. Những hôm mưa to, tôi phải xuống tận nhà đưa 2 mẹ con cụ lên nhà trú tạm để tránh những tai nạn đáng tiếc xảy ra”.

Ông Lê Chiến Thắng, Phó chủ tịch xã Thanh Kỳ cho biết: “Gia đình cụ Lô Thị Tằm thuộc hộ nghèo của xã, năm 2005, chính quyền địa phương đã quyên góp dựng cho cụ một căn nhà, tuy nhiên đến nay đã hỏng. Ngoài khoản hỗ trợ những người già theo Quyết định 167, hàng năm xã luôn tổ chức những đợt thăm hỏi tặng quà, động viên mẹ con cụ”.

Dời khỏi ngôi nhà của cụ, chúng tôi vẫn nghe văng vẳng bên tai, lời ru như buồn như chính cuộc đời hẩm hiu, bất hạnh của cụ:

“Nhà còn có một quả cà

Làm sao đủ miếng cơm và cho con”.

Hà Khải