Củi ép từ dăm bào, mạt cưa (chất thải sinh khối) có nhiệt trị cao, rất ít tro, sạch, đặc biệt phù hợp để thay thế những loại nhiên liệu hóa thạch như dầu diesel, than đá... trong sinh hoạt, lò đốt… nhất là ở các nước phát triển. Do nhu cầu cao của thị trường đối với sản phẩm này nên hiện nay, tính riêng ở khu vực TP. Biên Hòa, Đồng Nai đã có hàng chục cơ sở ép củi từ dăm bào, mạt cưa, công suất từ vài tấn tới vài chục tấn/ngày để xuất khẩu.

Xe tải vi phạm của công ty Vương Đại Nghĩa bị tạm giữ.

Các cơ sở ép củi muốn mua được nguyên liệu, thường phải thông qua cò, phải đặt cọc cho “cò” hoặc doanh nghiệp chế biến gỗ hàng trăm triệu đồng… Chia sẻ với PV về thông tin này, một chủ cơ sở ép củi cho biết: trong vài năm trở lại đây không chỉ riêng chúng tôi mà nhiều cơ sở khác đã không ít lần khốn đốn vì sự lũng đoạn của các “tay cò”. Ngoài việc bị ép giá, nâng giá, có “tay cò” còn kiếm cớ là chúng tôi dọn không sạch sẽ, trả tiền chậm… rồi “xù” cả tiền đặt cọc của chúng tôi.

Chủ nguồn thải và đơn vị xả thải có thể bị xử lý hình sự

Tuy nhiên, điều đáng nói là từ việc bán phế liệu dăm bào, mạt cưa nêu trên đã có dấu hiệu một số doanh nghiệp sản xuất, chế biến gỗ “phó mặc” cho cơ sở thu gom trả chi phí, chịu trách nhiệm việc xử lý rác thải nguy hại phát sinh trong quá trình sản xuất. Từ đó dẫn tới nguy cơ các chất thải độc hại như: Giẻ lau dầu máy, sơn, vỏ hộp hóa chất…  “xả chui” ra ngoài môi trường gây ô nhiễm – vấn đề đã và đang nhức nhối tại Đồng Nai trong nhiều năm qua.

Một thực tế ngỡ ngàng tại đây là, có doanh nghiệp có dấu hiệu “phó mặc” cho cơ sở thu gom tự lo về vấn đề vận chuyển, lưu giữ và xử lý rác thải nguy hại. Rác thải nguy hại tại nhà máy được dồn vào một khu vực, sau đó dùng xe tải thông thường (không phải xe chuyên chở rác thải nguy hại được cấp phép, có dán hình, logo cảnh báo nguy hiểm) chuyên chở tới một địa chỉ nằm sâu trong khu vực khá heo hút, hai bên là rừng bạch đàn, không rõ tên cơ sở bên ngoài…

Một ví dụ điển hình là chính tại TP. Biên Hòa, vào cuối năm 2013, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường tỉnh Đồng Nai (PC49) Đồng Nai đã bắt quả tang xe ô tô tải biển số 60C-105.41 đang bỏ các loại chất thải nguy hại xuống kho phế liệu của Cty TNHH MTV Vương Đại Nghĩa, do ông Nguyễn Hùng Vương làm giám đốc (KP.8, P. Long Bình, TP.Biên Hòa). Qua kiểm tra, công an phát hiện trên xe có 25 vỏ thùng phuy sắt loại 200 lít và 300 vỏ thùng phuy sắt loại 20 lít chứa sơn, dung môi thải, tất cả đều có ký hiệu nguy hại và độc tính. Đây là hành vi trái pháp luật, bởi công ty Vương Đại Nghĩa chỉ được cấp phép hành nghề dịch vụ vệ sinh công nghiệp, mua bán phế liệu, hoạt động xử lý chất thải (trừ các chất thải nguy hại).

Trao đổi với PV, một cán bộ hải quan cho hay: Nếu để rác thải nguy hại chưa qua xử lý, phát tán trái phép ra ngoài môi trường thì ngoài các hậu quả do ô nhiễm gây ra, khiến chúng ta phải hứng chịu thì các doanh nghiệp vi phạm còn có thể bị các thị trường “khó tính” như Bắc Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore… tẩy chay, cắt hợp đồng, trả hàng hóa do quy định rất chặt chẽ của các quốc gia này khi lập “hàng rào” về môi trường đối với các mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam.

PV