Bộ Công Thương vừa ban hành Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2013 về kinh doanh xăng dầu để lấy ý kiến rộng rãi. Trong đó, Bộ Công Thương nghiêng về phương án để các DN kinh doanh xăng dầu căn cứ từ các chi phí thực tế để tự xác định và công bố giá bán lẻ, thực hiện kê khai giá khi thay đổi giá và báo cáo về liên Bộ Công Thương - Tài chính để giám sát.

Theo Bộ Công Thương, để khắc phục tình trạng chưa tính đúng, tính đủ chi phí kinh doanh trong cơ cấu giá cơ sở xăng dầu do nhà nước điều hành, dẫn đến DN bị thua lỗ, không có động lực duy trì hoạt động kinh doanh, Bộ Công Thương đề xuất Bộ Tài chính phối hợp rà soát sửa đổi, bổ sung quy định về công thức giá cơ sở mặt hàng xăng dầu theo 2 phương án.

Phương án 1: Tiếp tục điều hành giá xăng dầu theo quy định hiện hành và sửa đổi công thức giá cơ sở hiện hành theo hướng rà soát, bổ sung một số chi phí thực tế phát sinh của DN, nhưng chưa được tính trong giá cơ sở hiện hành, như rà soát nội dung quy định về premium trong nước. Đồng thời, rà soát các quy định về phương thức xác định các chi phí, tần suất xác định chi phí, bảo đảm tính đúng, tính đủ, kịp thời các chi phí trong giá cơ sở do Nhà nước công bố.

Bộ Công Thương cũng đề xuất rút ngắn thời gian điều hành giá từ 10 ngày xuống 7 ngày và cố định vào 1 ngày trong tuần không kể ngày lễ.

Phương án 2: Sửa đổi công thức giá và phương pháp công bố giá cơ sở mặt hàng xăng dầu theo hướng: Nhà nước chỉ công bố các yếu tố cấu thành giá gồm giá thế giới, các loại thuế thu vào ngân sách Nhà nước, lợi nhuận định mức, mức trích lập, chỉ sử dụng Quỹ Bình ổn giá, để định hướng cho việc tính và quyết định giá bán lẻ xăng dầu cụ thể của các DN đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Các DN căn cứ các chi phí thực tế của mình, gồm các chi phí kinh doanh, chi phí vận chuyển, premium... để tự xác định và công bố giá bán lẻ, thực hiện kê khai giá khi thay đổi giá và báo cáo về liên Bộ Công Thương - Tài chính để giám sát.

Phân tích cơ sở để lựa chọn Phương án 2, Bộ Công Thương cho rằng sẽ giúp đưa giá xăng dầu dần về thị trường, giảm dần sự can thiệp của Nhà nước. Đồng thời, bảo đảm phản ánh đủ chi phí thực tế phát sinh của các DN trong giá cơ sở xăng dầu, hài hòa lợi ích giữa các chủ thể, giúp duy trì nguồn cung xăng dầu cho thị trường.

Tại dự thảo, Bộ Công Thương cũng đề xuất 2 phương án thay đổi thời gian điều hành giá. Phương án 1: Giữ nguyên thời gian điều hành giá như hiện nay, tức 10 ngày một lần vào các ngày 1, 11 và 21 hàng tháng. Khi thị trường có biến động lớn, Thủ tướng chỉ đạo liên Bộ Công Thương - Tài chính thời gian điều hành giá xăng dầu phù hợp diễn biến từng giai đoạn. Phương án 2: Cơ quan điều hành sẽ rút ngắn chu kỳ điều chỉnh, công bố giá xăng dầu từ 10 ngày xuống 7 ngày và quy định vào 1 ngày cụ thể trong tuần.

Trong 2 phương án này, Bộ Công Thương chọn phương án rút ngắn thời gian điều hành giá xăng dầu xuống còn 7 ngày và chọn ngày thứ Năm hàng tuần để điều chỉnh (không kể ngày nghỉ lễ, trừ trường hợp trùng vào ngày mùng 1, 2 và 3 tháng 1 Âm lịch của Tết Nguyên đán sẽ được chuyển sang ngày mùng 4).

Theo Bộ Công Thương, việc rút ngắn hơn chu kỳ điều hành sẽ đảm bảo giá xăng dầu trong nước bám sát hơn với diễn biến trên thị trường thế giới. Điều chỉnh giá xăng dầu bất kể ngày nghỉ lễ nhằm tránh giá có biến động lớn, ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng và DN.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng đưa ra nhược điểm của việc rút ngắn chu kỳ điều hành xuống 7 ngày sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh của DN, nhất là khi thị trường bất ổn theo xu hướng bất lợi, rất khó đoán định được giá trong nước, nhất là lúc chu kỳ giá đi xuống bởi thời gian nhập khẩu xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam (từ lúc đặt hàng tới khi về đến cảng) kéo dài từ 10-15 ngày./.

Tác giả: Nguyễn Quỳnh