Sống chung với ô nhiễm

Thôn Thanh Bình - vốn là một bản làng miền núi nằm ở xã Thanh Xuân, huyện Như Xuân (Thanh Hóa). Ngôi làng đã dần mất đi sự thanh bình vốn có khoảng 4 tháng trước (từ tháng 11/2020), khi trang trại lợn của Công ty CP phát triển nông nghiệp sạch Thanh Xuân được xây dựng trên địa bàn, dân phải sống chung với mùi hôi thối và nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm.

Trang trại lợn quy mô lớn tại thôn Thanh Bình, xã Thanh Xuân bị cho là gây ô nhiễm

Khi biết tin PV có mặt tại địa phương, hàng chục người dân đã tập trung ở đầu thôn để phản ánh. Theo chỉ dẫn của bà con, chúng tôi đến mục sở thị con đập Xà Xán, nơi đầu nguồn cung cấp nước sinh hoạt và ăn uống cho thôn Thanh Bình bấy lâu nay. Theo quan sát, dòng nước có màu xanh đen, một số khu vực bốc mùi hôi thối dữ dội.

Ông Lò Quyết Sung và người dân trong thôn bức xúc vì cho rằng trại lợn gây ô nhiễm

Chỉ vào con cá chết dưới thân đập, người dân cho biết, thời gian qua, có nhiều cá tôm ở đập bị chết vì nước bẩn. 

"Nước này thối đến trâu còn không muốn tắm chứ cá tôm làm sao sống nổi", một người dân bức xúc.

Cách đập Xà Xán chừng 500m, đi qua một con đồi thoai thoải là có thể trông thấy trại lợn có quy mô lớn, có nhiều dãy nhà được xây dựng san sát trải dài hàng trăm mét. Xung quanh được bao bọc bởi hệ thống hàng rào khá kiên cố. 

Quan sát bên ngoài hàng rào, vẫn còn những vũng nước lớn ngả màu xanh đen bốc mùi hôi; có một con mương nhỏ dẫn nước chảy từ trại lợn đi ra ngoài khu vực. Theo người dân, dòng nước này từng chảy xuống đầu nguồn của con đập Xà Xán. Họ đã dùng máy xúc đổ đất để ngăn dòng nhưng nước bẩn vẫn ngấm xuống đập.

Đập Xà Xán cung cấp nguồn nước sinh hoạt cho dân làng đã bị ô nhiễm

Nước đen và có mùi hôi chảy ra từ trong lòng núi

"Thủ phạm" có phải là Trại lợn "sạch"?

Chỉ về phía trại lợn, ông Lò Quyết Sung (68 tuổi) cho rằng, đó là nguyên nhân bức tử nước đầu nguồn của ngôi làng. Ông nói, dòng suối Xán trước đây nước trong veo, mát lành, bà con vẫn dùng nước ấy dẫn về nhà để ăn uống, sinh hoạt, đưa vào ruộng để trồng lúa. 

"Nhưng kể từ khi trại lợn về đây hoạt động, dòng nước trở nên ô nhiễm. Chẳng còn ai dám dùng nước rửa chân chứ đừng nói để ăn uống", ông Sung ngao ngán. Không chỉ ảnh hưởng đến dòng suối, nước giếng của người dân cũng bị ảnh hưởng khi có mùi hôi lạ. Nhiều nhà đã bỏ giếng nước, phải đi xách nước từ xa về sinh hoạt. 

Dòng nước từ suối Xà Xán có màu đen và mùi hôi

Anh Lương Văn Linh, cùng thôn cho biết, dù nhà cách xa trại lợn, nhưng mùi thối bay vào nhà nồng nặc suốt đêm ngày. 

"Chúng tôi ăn, ngủ không yên. Thậm chí đêm ngủ còn phải bịt khẩu trang. Nếu tình trạng này cứ tiếp tục thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt và sức khỏe của người dân", anh Linh lo lắng. 

Dòng nước đen ngòm bên ngoài trại lợn

Theo ông Lương Văn Bông, Bí thư Chi bộ thôn Thanh Bình, thôn có hơn 90 hộ dân và 417 nhân khẩu. Trong đó, người đồng bào Thái chiếm hơn 90%. Bản thân anh Bông và mọi người dân của thôn cho rằng mùi hôi thối xuất hiện từ khi trang trại lợn đi vào hoạt động. Cùng thời điểm đó, nước suối Xán bị ô nhiễm, cá tôm bắt đầu chết.

"Chúng tôi nghi ngờ, nước thải của trại lợn đã thẩm thấu xuống mạch nước ngầm khiến nguồn nước bị ô nhiễm", ông Bông nói.

Trao đổi với PV, ông Phạm Văn Tiên, Chủ tịch UBND xã Thanh Xuân xác nhận, chính quyền địa phương đã nhận được phản ánh của thôn Thanh Bình về vấn đề trên. Xã cũng đã có đoàn kiểm tra trại lợn. Tại thời điểm kiểm tra, trang trại có 5 bế chứa xử lý nước thải, trong đó mới có 3 bể hoạt động.

"Do không có phương tiện, máy móc và trình độ chuyên môn nên xã chưa thể kết luận được nguồn nước tại suối Xà Xán bị ô nhiễm có phải do trại chăn nuôi lợn không", ông Tiên nói và cho biết đang làm báo cáo gửi UBND huyện Như Xuân.

Được biết, dự án đầu tư trang trại chăn nuôi lợn nái tập trung khép kín theo mô hình chuẩn CP với quy mô 2.400 nái của Công ty CP phát triển nông nghiệp sạch Thanh Xuân được UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt đánh giá tác động môi trường hồi tháng 3/2020. Dự án được xây dựng trên diện tích 79.382m2 tại thôn Thanh Bình.

An ninh Tiền tệ sẽ tiếp tục thông tin./.

Lương Diễn - Hồ Phương