Trước đó, tháng 4/2018, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra công tác quản lý, sử dụng nguồn kinh phí cho dự án đầu tư; thực hiện pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng tại Bộ KH&CN. Thời kỳ thanh tra từ năm 2013 đến năm 2017.

Theo đó, Thanh tra Chính phủ thực hiện thanh tra các dự án đầu tư của Bộ KH&CN được đầu tư từ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) tập trung, nguồn vốn sự nghiệp và các nguồn vốn khác (quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, quỹ phúc lợi của đơn vị sự nghiệp…). Tổng kế hoạch vốn giai đoạn 2013 - 2017 được sử dụng cho các dự án là 2.189,124 tỷ đồng, tổng giá trị giải ngân là 2.119,577 tỷ đồng, đạt 96,82% kế hoạch.

Ở giai đoạn trên, Bộ KH&CN đã thẩm định, phê duyệt 32 dự án đầu tư từ nguồn vốn XDCB tập trung với tổng mức đầu tư 4.616,627 tỷ đồng; thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu các gói thầu thuộc dự án do Bộ quản lý với tổng giá trị các gói thầu là 1.306,825 tỷ đồng. Khi thanh tra 7 dự án sử dụng nguồn vốn đầu tư XDCB tập trung và 6 dự án đầu tư tăng cường trang thiết bị, Thanh tra Chính phủ kết luận, có một số thiếu sót, vi phạm.

Thanh tra Chính phủ vừa kết luận chỉ rõ nhiều sai phạm của Bộ Khoa học và Công nghệ liên quan đến công tác đấu thầu.

Cụ thể, chưa tính toán kỹ tính khả thi của dự án, khi dự án chậm triển khai do thiếu vốn dẫn đến các yếu tố kỹ thuật (cấu hình máy…) không còn phù hợp (đo lường 2008 - 2010), hoặc giá cả thị trường biến động phải điều chỉnh dự án trong quá trình thực hiện, ảnh hưởng đến tiến độ, hiệu quả đầu tư.

Việc Bộ KH&CN xác định cây giống là thiết bị trong khi số lượng cây giống thể hiện chưa thống nhất giữa các mục trong dự án đã dẫn đến việc dự án được duyệt thiếu chi phí cho hoạt động lâm sinh, gây khó khăn cho chủ đầu tư trong quá trình triển khai. Bộ KH&CN cũng duyệt mua “ô tô con 7 chỗ 2 cầu” giá trị 1,4 tỷ đồng chưa đúng tiêu chuẩn, định mức quy định.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ kết luận, trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu được lập, phê duyệt, có gói thầu có nội dung thực hiện không có trong danh mục dự án đầu tư và không phù hợp với khối lượng thiết kế được duyệt. Lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu chưa đúng quy định như chưa có hồ sơ yêu cầu, chưa thẩm định và phê duyệt hồ sơ yêu cầu; chủ đầu tư chưa thực hiện việc công khai kết quả chỉ định thầu; lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu rút gọn nhưng chưa thực hiện đầy đủ quy định như xây dựng dự thảo hợp đồng để thương thảo trước khi ký kết, chưa công khai kết quả chỉ định thầu.

Ngoài ra, công tác lập hồ sơ mời thầu không theo mẫu hồ sơ mời thầu mua sắm hàng hóa; tổ chuyên gia đánh giá hồ sơ mời thầu còn có thành viên chưa có chứng chỉ chứng nhận đã tham gia khóa bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu; công tác chấm thầu chưa phát hiện và hiệu chỉnh sai lệch phần chào thừa thuộc Dự án Máy cắt lazer.

Khi kiểm tra 5 gói thầu xây lắp thuộc 3 dự án đầu tư xây dựng, Thanh tra Chính phủ phát hiện nhà thầu không đảm bảo nhân sự khi thi công theo hồ sơ dự thầu; chỉ huy trưởng công trường chưa có chứng chỉ hành nghề tư vấn giám sát thi công xây dựng hoặc chứng chỉ hành nghề an toàn lao động; chủ đầu tư cho khởi công công trình khi chưa chuẩn bị đầy đủ điều kiện phục vụ thi công; thay đổi nhân sự chủ chốt so với hồ sơ dự thầu không có chấp thuận của chủ đầu tư theo cam kết…

Thanh tra Chính phủ cũng kết luận, công tác giám sát thi công và thi công xây dựng công trình của Bộ KH&CN có một số sai phạm. Cụ thể, nhân sự của nhà thầu tư vấn giám sát bố trí cho Dự án Sâm Ngọc Linh quá ít so với hợp đồng ký kết (4/13 người), dẫn đến chất lượng công trình chưa đảm bảo, phải thi công lại như phần tường rào, phần nền bê tông.

Tổng số tiền sai phạm phát hiện qua công tác thanh tra, kiểm toán được Thanh tra Chính phủ chỉ ra là 32,099 tỷ đồng, giai đoạn 2013 - 2017 là 25,77 tỷ đồng. Trong đó, yêu cầu chủ đầu tư Dự án Sâm Ngọc Linh giải trình cụ thể từng khoản chi, căn cứ tình hình thực tiễn và quy định của pháp luật xử lý số tiền chi quản lý dự án tăng so với dự toán được duyệt là 680 triệu đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng nêu danh sách 13 cá nhân có trách nhiệm về thiếu sót, vi phạm phát hiện qua thanh tra để Bộ KH&CN, chủ đầu tư các dự án chỉ đạo tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, đề xuất xử lý trách nhiệm.

Phương Anh