Đây là chia sẻ của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng tại phiên họp Quốc hội diễn ra sáng nay (12/11).

Cụ thể, thống đốc NHNN cho biết đại dịch Covid-19 đã tác động nghiêm trọng đến tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. Trong bối cảnh đó, ngay từ khi dịch bệnh xảy ra, NHNN đã 3 lần giảm lãi suất điều hành với tổng mức giảm 1,5-2%/năm.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đã chỉ đạo và kêu gọi các tổ chức tín dụng thực hiện giảm lãi suất với cả các khoản cho vay cũ và mới. Nhờ đó, mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm khoảng 1,66%/năm so với trước dịch.

Tính từ khi có dịch Covid-19 đến nay, các ngân hàng đã giảm khoảng 30.000 tỷ đồng tiền lãi để hỗ trợ lãi suất cho người dân, doanh nghiệp và sẽ còn giảm thêm từ nay cho đến cuối năm. Ngoài ra, hệ thống ngân hàng đã giảm hơn 2.000 tỷ đồng tiền phí cho các khách hàng.

Trong việc xác định có còn dư địa để giảm lãi suất hay không, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết việc quyết định giảm lãi suất phải cân đối với kiểm soát lạm phát.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại phiên họp Quốc hội sáng 12/11. Ảnh: Hồng Phong.

Với diễn biến hiện nay, NHNN cho rằng mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% năm nay có thể đạt được khi đến hết tháng 10 tỷ lệ này mới là 1,81%. Tuy nhiên, trong năm 2022, rủi ro lạm phát là rất lớn.

Cụ thể, trong khi các nền kinh tế thế giới đang phục hồi, giá cả hàng hóa đang có xu hướng gia tăng nhanh. Trong đó, chỉ số giá của nhiều mặt hàng đã tăng mạnh so với năm 2020, như xăng dầu tăng 55% so với cuối năm trước.

Tại các nước phát triển, tỷ lệ lạm phát cũng đã tăng lên mức cao nhất trong lịch sử, như Mỹ ghi nhận tăng 5,3% đến cuối tháng 9.

“Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam có độ mới cửa lớn với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 200% GDP. Vì vậy, áp lực rủi ro lạm phát nhập khẩu rất lớn trong năm sau”, Thống đốc nhấn mạnh.

Trước rủi ro lạm phát gia tăng, Thống đốc cho biết các ngân hàng trung ương trên thế giới đang có xu hướng dừng chính sách nới lỏng tiền tệ. Trong khi đó, tại thị trường trong nước, nợ xấu của các tổ chức tín dụng cũng đang có chiều hướng gia tăng.

Thời gian vừa qua, các ngân hàng đã giảm lãi suất bằng chính nguồn lực tài chính của mình chứ không phải tiền ngân sách, nên khi nợ xấu gia tăng, bản thân các ngân hàng phải sử dụng nguồn lực tự có để xử lý.

Thống đốc cho rằng nếu không tính toán, cân đối các yếu tố vĩ mô cẩn thận, việc giảm lãi suất có thể dẫn tới rủi ro về lạm phát.

“Nếu tình hình tài chính của các ngân hàng suy giảm, khả năng chi trả và an toàn của hệ thống sẽ bị ảnh hưởng lớn. Đây là bài học kinh nghiệm rất lớn từ thời gian trước khi mà tăng trưởng tín dụng cao, thực hiện các gói hỗ trợ lãi suất năm 2008, dẫn đến lạm phát năm 2011 có thời điểm lên tới 18%”, Thống đốc nhấn mạnh.

Với thực tế kể trên, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết trong thời gian tới, cơ quan quản lý tiền tệ sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng tiết giảm chi phí để giảm lãi suất. Tuy nhiên, trước hết phải đảm bảo an toàn hoạt động của từng ngân hàng cũng như toàn hệ thống để tránh tác động dây chuyền.

Ngoài ra, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tính toán gói hỗ trợ lãi suất với quy mô, phạm vi, đối tượng hợp lý trên cơ sở vẫn đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và phòng ngừa rủi ro lạm phát cũng như phòng ngừa rủi ro đối với an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Tác giả: Quang Thắng