Thông tin trên được Bộ Giao thông vận tải (GTVT) nêu trong báo cáo vừa gửi Thủ tướng Chính phủ, về triển khai hệ thống thu phí đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC).

113 trạm thu phí tự động trên toàn quốc

Bộ GTVT cho biết, hiện nay đã có 113 trạm thu phí trên toàn quốc đưa vào vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng. Một số trạm không triển khai hoặc lùi thời gian triển khai do có tính chất đặc thù đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận.

Theo Bộ GTVT, hệ thống đảm bảo tính đồng bộ kết nối; phương tiện chỉ cần dán một thẻ đầu cuối có thể qua tất cả các trạm thu phí trên toàn quốc; việc nạp tiền, trả tiền được đa dạng hóa với nhiều hình thức như áp dụng ví điện tử, kết nối liên ngân hàng giúp chủ phương tiện chủ động trong việc nộp tiền, quản lý tài khoản giao thông.

Tuy nhiên, do hệ thống ETC lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam, việc quản lý vận hành hệ thống liên quan đến nhiều đối tượng, vì vậy vẫn còn tồn tại một số lỗi, bất cập gây bức xúc cho chủ phương tiện.

"Xe qua trạm phải trả tiền mặt trong khi tài khoản giao thông vẫn trừ tiền. Nhiều phương tiện chưa đủ điều kiện vẫn đi vào cửa dành riêng cho thu phí ETC. Đây là những lỗi cần tiếp tục phải hoàn thiện, khắc phục dứt điểm trong thời gian tới" - báo cáo của Bộ GTVT cho hay.

Dự án thu phí tự động không dừng có nhiều lợi ích nhưng vẫn tồn tại một số bất cập.

Đề cập đến kết quả thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng về khắc phục các bất cập trong đầu tư, vận hành hệ thống, Bộ GTVT cho biết, hiện trong 113 trạm thu phí đã lắp đặt, vận hành ETC, trong đó có 63 trạm đã lắp đặt 100% các làn thu phí điện tử không dừng (chỉ còn một làn hỗn hợp cả thu phí ETC và thu phí thủ công một dừng).

Bộ GTVT cho biết, để bảo đảm mục tiêu mỗi trạm thu phí duy trì một làn thu phí hỗn hợp như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thời gian tới cần lắp thêm 126 làn thu phí, trong đó 42 làn thuộc các trạm do Bộ GTVT quản lý, 84 làn thuộc các trạm do địa phương quản lý.

Đối với các trạm thu phí do Bộ GTVT quản lý, Bộ đã làm việc cụ thể với từng nhà đầu tư BOT và nhà cung cấp dịch vụ để thống nhất phương án, lộ trình triển khai lắp đặt thiết bị ETC các làn thu phí còn lại, phấn đấu hoàn thành trong quý I/2022.

Đối với các trạm thu phí do các địa phương quản lý, Bộ GTVT đã có văn bản đôn đốc và làm việc cụ thể với từng địa phương để thống nhất phương án, lộ trình triển khai bảo đảm tiến độ.

Về việc lựa chọn một số tuyến cao tốc tại mỗi vùng miền để triển khai thí điểm chỉ áp dụng hình thức thu phí ETC, Bộ GTVT cho biết, trên cơ sở đề xuất của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, sự thống nhất của nhà đầu tư, Bộ GTVT đã thống nhất trước mắt lựa chọn tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng để thí điểm chỉ áp dụng hình thức thu phí ETC. Dự kiến sẽ chính thức áp dụng thí điểm trong tháng 6/2022.

Mục tiêu tối thiểu 90% phương tiện dán thẻ ETC

Để đạt tối thiểu 90% phương tiện được dán thẻ để sử dụng dịch vụ thu phí ETC vào tháng 6/2022, Bộ GTVT cho biết, thời gian qua đã phối hợp với các địa phương, các nhà cung cấp dịch vụ, các nhà đầu tư BOT đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt để đẩy mạnh công tác dán thẻ. Tuy nhiên, đến nay mới có khoảng 2,4 triệu phương tiện tham gia dịch vụ, chiếm hơn 50% tổng số phương tiện trên toàn quốc.

Theo Bộ GTVT, do nhiều yếu tố đặc thù, khách quan, nhiều phương tiện không có nhu cầu dán thẻ như các phương tiện chỉ di chuyển trong thành phố, phương tiện thuộc vùng không có trạm thu phí hoặc các phương tiện ít đi qua các trạm thu phí dẫn đến mục tiêu hoàn thành 90% phương tiện dán thẻ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ rất khó khả thi.

"Bộ GTVT đã chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam làm việc cụ thể với từng địa phương, căn cứ điều kiện cụ thể để xây dựng kế hoạch, lộ trình và mục tiêu dán thẻ đảm bảo phấn đấu trong năm 2022, số lượng giao dịch thông qua hệ thống thu phí ETC tại các trạm thu phí đạt từ 80 - 90%" - Bộ GTVT cho hay.

Nhằm phát huy hiệu quả, lợi ích trong việc sử dụng thu phí ETC theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố, các đoàn thể chính trị - xã hội gương mẫu gắn thẻ đầu cuối đối với các phương tiện xe ô tô thuộc phạm vi quản lý để sử dụng dịch vụ thu phí ETC.

Riêng với hệ thống ETC tại các dự án do Tổng Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý, Bộ GTVT và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã thống nhất giao VEC tổ chức thuê đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí tại các dự án cao tốc.

Các dự án do VEC quản lý không phải là các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, đây là các dự án do Chính phủ vay vốn giao lại cho VEC đầu tư, vận hành khai thác và tổ chức thu phí hoàn vốn.

Bộ GTVT cho rằng việc thuê đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí tại các dự án cao tốc do VEC quản lý cần có thời gian nhất định và được thực hiện từng bước theo quy định pháp luật. Dự kiến sẽ hoàn thành lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ trong quý I/2022, tổ chức lắp đặt, vận hành hệ thống trong quý II/2022.

Tác giả: Châu Như Quỳnh