Thuduc House sẽ chịu áp lực gia tăng đi vay để tài trợ cho các dự án. Ảnh: Lê Toàn.

Mất 20% vốn hóa

Kết thúc phiên giao dịch ngày 12/1/2021, thị giá cổ phiếu TDH của Công ty cổ phần Phát triển nhà Thủ Đức (Thuduc House) đóng cửa tại mức 9.170 đồng/cổ phiếu. Như vậy, chỉ trong vòng 2 tuần sau thông tin Cục Thuế TP.HCM thông báo áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính và đề nghị thu hồi số tiền hoàn thuế giá trị gia tăng xuất khẩu và phạt chậm nộp lên đến gần 400 tỷ đồng với Thuduc House, thị giá cổ phiếu này đã giảm 20%.

Với nguy cơ phải nộp số tiền thuế và phạt tương đương 15,9% vốn chủ sở hữu của Công ty vào cuối quý III/2020 và cao hơn tổng lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ thu về từ 2017 - 2019 (385 tỷ đồng), có lẽ mức giảm này vẫn còn thấp.

Việc TDH đã bị loại khỏi danh sách cổ phiếu được margin sau khi báo lỗ trên báo cáo tài chính bán niên 2020 hóa ra lại là điều… may cho nhà đầu tư, cổ đông Công ty, do cổ phiếu không có áp lực “call margin” ở thời điểm này.

Thêm vào đó, trước thời điểm tin tức được công bố, thị giá cổ phiếu đã tăng mạnh 47% so với đầu tháng 12/2020 sau thông tin thành phố mới Thủ Đức được thành lập giúp các doanh nghiệp bất động sản nhận được kỳ vọng hưởng lợi, dù rằng quỹ đất của Thuduc House ở phía Đông TP.HCM còn không nhiều. Các dự án của Thuduc House tập trung ở huyện Cần Giờ (TP.HCM) và các tỉnh Bình Dương, Cần Thơ, Bà Rịa-Vũng Tàu.

Cú sốc mang tên trích lập dự phòng

Theo quy định hiện hành, khi doanh nghiệp nhận được các quyết định truy thu và phạt chậm nộp thuế từ cơ quan thuế, doanh nghiệp sẽ phải nộp tiền vào tài khoản của ngân sách nhà nước trước. Nếu việc khiếu nại đạt kết quả, doanh nghiệp sẽ được thực hiện các thủ tục hoàn thuế.

Nếu thực hiện theo đúng quy định này, Thuduc House đứng trước rủi ro lớn.

Thứ nhất là lỗ lớn trong quý IV/2020. Theo báo cáo tài chính quý III/2020 của Công ty, lợi nhuận quý IV/2020 được kỳ vọng khởi sắc nhờ hạch toán doanh thu, lợi nhuận từ dự án Centum Weath - dự án dở dang lớn nhất.

Tuy nhiên, với quyết định truy thu và phạt thuế ký ngày 25/12/2020, trên nguyên tắc thận trọng, Thuduc House có thể phải trích lập dự phòng giá trị truy thu và phạt chậm nộp gần 400 tỷ đồng, làm lợi nhuận giảm tương ứng.

Thứ hai là rủi ro mất thanh khoản khi phải nộp thuế vào quý I. Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2020, Công ty có khoản tiền, tương đương tiền và tiền gửi ngân hàng các loại là gần 40 tỷ đồng.

Ngoài ra, Công ty còn 7,2 tỷ đồng đầu tư cổ phiếu chưa niêm yết - vốn không thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền mặt và 34,5 tỷ đồng đầu tư vào cổ phiếu niêm yết nhưng đã trích lập dự phòng 29,76 tỷ đồng, tương ứng giá trị còn lại chỉ 4,78 tỷ đồng.

Như vậy, giả định Thuduc House có thể tất toán hết các khoản đầu tư này, tổng số tiền có được mới chỉ là 51 tỷ đồng.

Ngày 28/12/2020, Hội đồng quản trị Công ty đã công bố nghị quyết chuyển nhượng toàn bộ 20,68% cổ phần tại Công ty cổ phần Đầu tư khoáng sản Vico Quảng Trị, với giá không thấp hơn 19.000 đồng/cổ phiếu - tương ứng giá vốn đang ghi nhận trên báo cáo tài chính, trong thời gian 12 tháng từ khi chủ trương được thông qua.

Nếu việc chuyển nhượng và thu tiền sớm hoàn tất, Thuduc House dù không ghi nhận lợi nhuận từ thoái vốn nhưng sẽ bổ sung thêm 101 tỷ đồng cho dòng tiền.

Tất nhiên, Công ty có thể tăng cường thu hồi các khoản phải thu - vốn đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu tài sản với tỷ trọng 34,6% để cải thiện dòng tiền.

Trong đó bao gồm 420,2 tỷ đồng giá trị các khoản phải thu ngắn hạn của khách hàng và 175 tỷ đồng phải thu về cho vay (phần lớn khoản phải thu từ cho vay mới phát sinh trong 6 tháng đầu năm 2020), và 976 tỷ đồng khoản phải thu khác.

Tuy vậy, không phải khoản phải thu nào trong số này cũng dễ thu hồi nhanh. Cụ thể, trong số các khoản cho vay, có đến 160 tỷ đồng là cho vay dài hạn.

Trong khoản phải thu khác, có 726,6 tỷ đồng phải thu dài hạn, chủ yếu là phải thu từ các hợp đồng hợp tác kinh doanh triển khai các dự án bất động sản và phân chia lợi nhuận theo sản phẩm. Như vậy, giá trị phải thu chỉ được thu hồi khi chuyển nhượng phần góp vốn hoặc dự án hoàn thành.

Đối với khoản mục hàng tồn kho, chiếm đến 26,1% tổng tài sản của Thuduc House vào cuối quý III/2020, cũng có đến 99% là giá trị đầu tư dở dang vào các dự án bất động sản.

Thứ ba là áp lực vốn đầu tư để triển khai các dự án. Nếu phải nộp gần 400 tỷ đồng thuế, Công ty sẽ cần thêm tiền để tiếp tục hoàn thiện các dự án đầu tư dang dở.

Để bù đắp số vốn bị hụt do phải đáp ứng nghĩa vụ thuế ngắn hạn và tiếp tục duy trì đầu tư cho các dự án dở dang, kịch bản khả dĩ nhất là Thuduc House sẽ phải tiếp tục tăng cường nợ vay. Tính đến cuối quý III/2020, dư nợ vay của Công ty hiện là 1.241 tỷ đồng, chiếm 24,2% tổng nguồn vốn.

Với tỷ lệ nợ vay này, Công ty có dư địa vay thêm mà chưa đẩy cấu trúc vốn vào mức rủi ro, nhưng tăng vay nợ cũng đồng nghĩa với tăng áp lực chi phí lãi vay lên kết quả kinh doanh trong bối cảnh lợi nhuận còn mỏng, nhất là khi Công ty đang đầu tư tại khá nhiều dự án mới càng làm tăng áp lực dòng tiền.

Lợi nhuận thấp, rủi ro lớn

Trước Thuduc House, nhiều doanh nghiệp đã bị truy thu và phạt chậm nộp liên quan đến thuế, mà trường hợp đáng chú ý là Công ty cổ phần Nhựa Bình Minh (mã BMP). Hồi năm 2013, Nhựa Bình Minh bị Cục Thuế TP.HCM ra quyết định truy thu và phạt nộp chậm thuế thu nhập doanh nghiệp gần 110 tỷ đồng (bao gồm 71,38 tỷ đồng truy thu và 41,45 tỷ đồng tiền phạt bổ sung).

Quyết định về thuế này khi đó cũng bị Nhựa Bình Minh phản ứng do cho rằng nguyên nhân là khác biệt trong cách xác định thời gian hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và niêm yết lần đầu. Công ty đã thực hiện đúng quy định, hướng dẫn và thông báo của cơ quan thuế các cấp nên xác định không cố tình vi phạm, không có hành vi gian lận thuế.

Tuy vậy, Nhựa Bình Minh đã phải nộp tiền truy thu thuế vào ngân sách nhà nước sau khi nhận được quyết định và hạch toán tại khoản mục phải thu khác. Vấn đề này cũng bị đơn vị kiểm toán ngoại trừ trên báo cáo tài chính 2013 của BMP.

“Sau nhiều năm khiếu nại không đem lại kết quả như mong muốn”, theo Nhựa Bình Minh, đến năm 2018, Công ty đã quyết định hồi tố giảm 49,1 tỷ đồng quỹ đầu tư phát triển và khoản phải thu khác (do lợi nhuận tiết kiệm từ hạch toán ưu đãi thuế khi đó đã được Công ty hạch toán vào quỹ đầu tư phát triển).

Thuduc House có quyền khiếu nại, khởi kiện cơ quan thuế, tuy nhiên, hành trình đó không phải là ngắn.

Xuất nhập khẩu nông sản là lĩnh vực kinh doanh mở rộng mà Công ty bắt đầu tham gia trong giai đoạn đóng băng của thị trường bất động sản với mục tiêu tạo dòng tiền cho Công ty.

Những năm qua, dù là mảng đem lại doanh thu lớn nhưng lợi nhuận của mảng thương mại hàng hóa và dịch vụ (chủ yếu là thương mại hàng hóa) đóng góp cho Thuduc House không lớn.

Năm 2019, Công ty thu về 3.416 tỷ đồng doanh thu bán hàng, chiếm 87% doanh thu hợp nhất nhưng lợi nhuận bộ phận (chưa trừ chi phí bán hàng, quản lý) chỉ 56,4 tỷ đồng. Năm 2018, doanh thu đạt 1.781 tỷ đồng, chiếm 74% doanh thu hợp nhất nhưng lợi nhuận bộ phận vẻn vẹn 28,1 tỷ đồng.

Con số lợi nhuận nhỏ so với khoản tiền phạt thuế cho thấy lĩnh vực kinh doanh mới là rủi ro với công ty bất động sản này.

Tác giả: Khắc Lâm