Liên quan đến vụ án, Tòa cũng đưa 2 cựu Viện trưởng Viện VSDTTW là Đặng Đức Anh (SN 1964) và Nguyễn Trần Hiển (SN 1054); Phạm Sơn Thủy (SN 1959, cựu Kế toán trưởng Viện VSDTTW) ra xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
“Rút ruột” tiền Nhà nước trong thời gian dài
Theo cáo trạng, tháng 2-2023, Cục An ninh Chính trị nội bộ, Bộ Công an nhận được đơn tố cáo của ông Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện VSDTTW ký. Nội dung đơn phản ánh, Ban lãnh đạo Viện đã kiểm tra tài khoản và đối chiếu kiểm tra sổ sách của phòng Tài chính - Kế toán, phát hiện trong thời gian từ ngày 1-1-2017 đến ngày 31-12-2022, Nguyễn Hoàng đã có hành vi rút 110 tỷ đồng từ 4 tài khoản của Viện VSDTTW nhưng không nhập quỹ tiền mặt của Viện.
Kết quả điều tra xác định, từ tháng 3-2009 đến tháng 2-2023, Viện VSDTTW mở 6 tài khoản tại một Ngân hàng. Trong quá trình quản lý, sử dụng, Nguyễn Hoàng với vai trò là Kế toán viên, Kế toán trưởng/Trưởng phòng Tài chính - Kế toán Viện VSDTTW đã có hành vi viết khống 409 Giấy rút tiền, Séc và Ủy nhiệm chi (gọi chung là Giấy rút tiền) để rút số tiền hơn 246 tỷ đồng.
Sau khi rút tiền, Hoàng không nhập quỹ đơn vị, không nộp lưu các chứng từ rút tiền, tự theo dõi biến động số dư 6 tài khoản (do Hoàng chỉ sử dụng số điện thoại của mình để đăng ký, nhận tin nhắn ngân hàng), không báo cáo chủ tài khoản và Phòng Tài chính - Kế toán.
Trong tổng số tiền đã rút trên, có hơn 94 tỷ đồng sau khi rút ra, Hoàng đã nộp lại vào các tài khoản đã rút, mục đích để các tài khoản trên luôn còn tiền, tránh bị phát hiện việc rút tiền. Số tiền hơn 152 tỷ đồng còn lại, Hoàng chiếm đoạt để sử dụng cá nhân.
Thủ đoạn phạm tội của Nguyễn Hoàng là khi trình ký các Giấy rút tiền, anh ta đã viết khống đề xuất tạm ứng của các đơn vị, phòng ban thuộc Viện VSDTTW, lợi dụng những lúc Nguyễn Trần Hiển, Đặng Đức Anh và Phạm Sơn Thủy bận rộn công việc để trà trộn các Giấy rút tiền vào tập văn bản, chứng từ cần ký gấp để những cá nhân trên ký, phê duyệt trên các Giấy rút tiền.
Ngoài ra, từ năm 2009 đến năm 2017, do Nguyễn Hoàng đã sửa đổi số liệu trên các Báo cáo tài chính nên khi duyệt báo cáo cuối năm, lãnh đạo Viện VSDTTW cũng như Vụ Kế hoạch – Tài chính, Bộ Y tế không phát hiện được việc anh ta chiếm đoạt tiền.
Thời điểm từ 2018, với tư cách là Kế toán trưởng, Nguyễn Hoàng đã khất nợ Báo cáo tài chính với Vụ Kế hoạch - Tài chính. Vụ Kế hoạch - Tài chính đã có 2 công văn đôn đốc nhưng Nguyễn Hoàng vẫn không thực hiện.
Ngoài ra, để che giấu hành vi rút tiền từ 6 tài khoản nêu trên, Nguyễn Hoàng đã rút tiền từ tài khoản này rồi lại nộp sang tài khoản khác hoặc nhiều lần vay, mượn tiền từ người thân, bạn bè để nộp tiền vào các tài khoản khi các tài khoản này cần tiền để sử dụng, quyết toán, kết thúc dự án.
Tại cơ quan điều tra, Nguyễn Hoàng thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội. Toàn bộ số tiền sau khi chiếm đoạt của Viện VSDTTW, Nguyễn Hoàng chỉ sử dụng cá nhân và đánh bạc theo hình thức chơi lô, đề, không chi cho bất kỳ ai.
Hai đời viện trưởng “nhắm mắt” ký bừa
Đối với Đặng Đức Anh - cựu Viện trưởng Viện VSDTTW, theo cáo trạng, ông Đức Anh đã thiếu kiểm tra, giám sát thông tin “Người nhận tiền” đứng tên Nguyễn Hoàng; không kiểm tra xem có đề xuất phương án chi, chứng từ quyết toán chi, sự cần thiết phải rút tiền từ tài khoản hay không mà chỉ tin tưởng vào chữ ký xác nhận của Kế toán trưởng là Phạm Sơn Thủy và Nguyễn Hoàng nên đã ký giấy rút tiền.
Với vai trò Thủ trưởng đơn vị, Chủ tài khoản nhưng Đặng Đức Anh đã không thực hiện việc kiểm tra quỹ tiền mặt của đơn vị; không thực hiện việc kiểm kê, đối chiếu số dư trong các tài khoản ngân hàng, dẫn đến việc Nguyễn Hoàng nhiều lần rút tiền trong thời gian dài nhưng không được phát hiện kịp thời để có biện pháp ngăn chặn. Tổng số tiền thất thoát trong giai đoạn Đặng Đức Anh làm Viện trưởng, chủ tài khoản là hơn 129 tỷ đồng.
Đối với Nguyễn Trần Hiển, Hoàng biết ông này hoàn toàn tin tưởng Phạm Sơn Thủy. Từ tháng 3-2009 đến tháng 2-2015, sau khi đã có chữ ký của ông Thủy trên các chứng từ rút tiền, bị cáo đã chuyển các giấy rút tiền đến Nguyễn Trần Hiển để trình ký kèm theo các tài liệu cần ký gấp để ông Hiển không phát hiện.
Quá trình duyệt ký các giấy rút tiền do Nguyễn Hoàng trình ký, Nguyễn Trần Hiển đã thiếu kiểm tra, giám sát thông tin người nhận tiền đứng tên Nguyễn Hoàng; không kiểm tra xem có đề xuất phương án chi, chứng từ quyết toán chi, sự cần thiết phải rút tiền từ tài khoản hay không mà do tin tưởng Phạm Sơn Thủy là Kế toán trưởng. Tổng số tiền thất thoát trong giai đoạn ông Hiển làm Viện trưởng, chủ tài khoản là hơn 23 tỷ đồng.
Sau 1 ngày xét xử, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Hoàng mức án tử hình. Với tội danh bị truy tố, Đặng Đức Anh, Nguyễn Trần Hiển cùng bị tuyên phạt 3 năm tù và Phạm Sơn Thủy bị tuyên phạt 4 năm tù.
