Tin liên quan

Dự thảo được xây dựng nhằm mục đích cụ thể hóa quy định tại khoản 4 điều 6 Luật Thương mại 2005. Và theo Bộ Công thương, việc ban hành Nghị định này sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch, thống nhất và đầy đủ của hệ thống pháp luật về độc quyền Nhà  nước trong hoạt động thương mại, góp phần tăng cường cạnh tranh lành mạnh khi minh bạch rõ phạm vi độc quyền cũng như các quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp có liên quan.

Và mặc dù Bộ này khẳng định đã phối hợp với các Bộ, ngành rà soát lại toàn bộ hệ thống pháp luật hiện hành để xác định các loại hàng hóa, dịch vụ sẽ được quy định tại danh mục, khẳng định danh mục không mở rộng và cũng không tăng thêm các lĩnh vực ĐQNN ngoài các lĩnh vực đã được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, song nhìn chung giới chuyên gia kinh tế, luật sư và doanh nghiệp đều nêu ý kiến phản bác, khiến báo chí và dư luận xôn xao suốt nhiều ngày nay.

Nhìn chung, dự thảo nghị định này được cho là vi hiến, vi phạm Luật Doanh nghiệp, Luật Thương mại, đi ngược lại chỉ đạo của thủ tướng Chính phủ về tạo điều kiện phát triển cho khối doanh nghiệp tư nhân.

Sản xuất và kinh doanh vàng miếng - một trong những mặt hàng Nhà nước độc quyền đang gây tranh cãi nhiều nhất  (ảnh minh họa)

TS Trần Du Lịch - nguyên ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng dự thảo nghị định vi hiến chỗ đi ngược tinh thần Hiến pháp 2013 quy định người dân có quyền tự do kinh doanh trong những lĩnh vực pháp luật không cấm. Trường hợp các lĩnh vực, ngành nghề liên quan đến an ninh quốc gia, sức khỏe người dân, trật tự an toàn xã hội... đã được Luật đầu tư quy định khá rõ các điều khoản, lĩnh vực không được làm, thuộc danh mục những ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Bởi thế, nếu quy định các ngành nghề độc quyền Nhà nước là cản trở khu vực kinh tế năng động nhất hiện nay là kinh tế tư nhân.

Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban pháp chế Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) thì cho rằng dự thảo Nghị định này vi phạm Luật thương mại 2005 ở chỗ luật quy định Nhà nước thực hiện độc quyền nhà nước “có thời hạn” còn dự thảo nghị định này không xác định thời hạn độc quyền.

TS Võ Trí Hảo nhận xét người xây dựng dự thảo này có sự nhầm lẫn lớn giữa những việc nhà nước bắt buộc phải làm với cấm kinh doanh thương mại, do đó quy định nhà nước độc quyền đồng nghĩa cấm tư nhân tham gia. Chẳng hạn, hoạt động dự trữ quốc gia, in đúc tiền là việc nhà nước phải làm, hay liên quan đến vật liệu cháy nổ cơ bản là cấm kinh doanh từ lâu, chẳng liên quan đến thương mại, đưa vào danh mục là không cần thiết.

Được biết, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng nhấn mạnh tại cuộc họp tổng kết ngành công thương diễn ra đầu năm 2017 là phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển với tinh thần “nếu tư nhân làm tốt, hiệu quả, chúng ta để
cho tư nhân và doanh nhân làm”. Thông điệp “chính phủ kiến tạo” mà người đứng đầu Chính phủ tâm huyết từ đầu nhiệm kỳ đến giờ có một khía cạnh quan trọng – theo TS Võ Trí Thành – là “ tạo ra và chia sẻ sự phát triển”. Bởi vậy, việc nhấn mạnh danh mục 20 hàng hóa dịch vụ do Nhà nước độc quyền là đi ngược chủ trương của Chính phủ, cản trở kinh tế tư nhân cũng chính là cản trở sự phát triển chung của xã hội.