Tối 11/12, trong phiên xét xử kéo dài 7 tiếng tại TAND Hà Nội, nói lời sau cùng trước khi tòa tuyên án vào chiều 12/12, bị cáo Nguyễn Nhật Cảm, cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội) nhận chịu trách nhiệm chính với cương vị người đứng đầu. Ông cùng 5 thuộc cấp chỉ là "người làm công ăn lương, không động cơ vụ lợi" nên mong HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt.

"Vì áp lực thời gian, vì lương tâm trách nhiệm của một bác sĩ và trong tình hình dịch bệnh cấp bách cũng khó tránh khỏi những sai sót", ông Cảm nói về sai phạm trong mua hệ thống máy phục vụ xét nghiệm Covid-19.

Cũng như ông, 9 bị cáo còn lại khi nói lời sau cùng đều xin được giảm nhẹ hình phạt về tội Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, theo khoản 3 điều 222 Bộ luật Hình sự 2015.

Bị cáo Nguyễn Nhật Cảm nói lời sau cùng. Ảnh: Phạm Dự.

Trước đó, trong phần tranh luận, nhiều luật sư cho rằng các bị cáo không có sự bàn bạc, thống nhất trước khi thực hiện gói thầu 15 mua sắm thiết bị nên không thể cáo buộc là đồng phạm. Luật sư của ông Cảm nói thân chủ không phải chủ mưu.

Luật sư Cao Bá Trung (bào chữa cho bị cáo Hoàng Kim Thư, Kế toán trưởng CDC) cho hay thân chủ không phạm tội, trong vụ án không có hành vi giả mạo hồ sơ. Việc bị cáo Thư sơ suất trong quá trình ký là sai nhưng HĐXX cân nhắc xem "có đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự hay không".

Đại diện CDC Hà Nội nói các bị cáo khác phạm tội trong hoàn cảnh đặc biệt, dịch bệnh bùng phát. Nhu cầu có máy xét nghiệm là cấp thiết nên mong HĐXX xem xét toàn diện để giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo nguyên là cán bộ CDC.

Đại diện VKS đối đáp tại phiên tòa. Ảnh: Phạm Dự.

Đối đáp, đại diện VKS nói rất chia sẻ với những khó khăn, vất vả của cán bộ CDC Hà Nội trong thời gian chống dịch. Tuy nhiên, các bị cáo vẫn phải chấp hành nghiêm quy định của pháp luật.

"Suy diễn của CDC Hà Nội là hết sức nguy hiểm. Là bác sĩ phải như mẹ hiền, có công được hưởng, có tội phải chịu. Tôi muốn nói rõ để mọi người có suy nghĩ nhân văn hơn và không cổ xúy cho vi phạm. Các bị cáo không thể lấy lý do dịch bệnh hoành hành để biện hộ cho hành vi cắt giảm các quy trình đấu thầu với mục đích trục lợi", VKS nói.

VKS khẳng định rằng các bị cáo có sự phân công nhiệm vụ cụ thể, phối hợp chặt chẽ. "Nhiều bị cáo thừa nhận có nhiều sai phạm ở khâu chỉ định thầu. Các bị cáo tiếp nhận ý chí từ người đứng đầu là giám đốc Cảm, không ai phản đối nên đây là dấu hiệu của đồng phạm", VKS nêu căn cứ buộc tội.

Theo VKS, qua chứng cứ, lời khai không thể hiện có sự bàn bạc về giá cả nhưng các bị cáo đều biết phải thực hiện nhiệm vụ theo pháp luật. Các bị cáo đã thông đồng ngay từ đầu. Khi có sự bàn bạc giữa ông Cảm và Nguyễn Thanh Tuyền (nhân viên công ty Phương Đông) về việc mua máy xét nghiệm, các bị cáo đã ấn định ngay giá máy.

Hơn nữa, bị cáo Nguyễn Ngọc Nhất và Tuyền đều khai để trúng thầu đã thỏa thuận chia 15% giá trị hoá đơn máy cho ông Cảm. Cựu giám đốc CDC Hà Nội cũng thừa nhận việc này nhưng không rõ là bao nhiêu phần trăm hoa hồng. Bị cáo Vinh khai rất rõ về tỉ lệ ăn chia lợi nhuận từ việc mua bán. "Đây chính là động cơ vụ lợi trong vụ án", VKS khẳng định.

Về phản bác không có dấu hiệu giả mạo hồ sơ trong chỉ định thầu như cáo buộc, VKS cho hay để hợp thức hồ sơ chỉ định đầu, các bị cáo đã ký lùi rất nhiều ngày trong một số tài liệu quan trọng. Từ đó tạo thành hoạt động đấu thầu "hợp pháp", hoàn thiện hồ sơ đấu thầu.

Bị cáo Thư là Kế toán trưởng của CDC Hà Nội, là tổ viên tổ thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã bỏ qua nhiều khâu quan trọng mà ký hợp thức nhiều chứng từ. "Điều này thể hiện sự gian dối. Chúng tôi xác định Thư là đồng phạm, giúp sức cho bị cáo Cảm", công tố viên phản bác quan điểm bảo chữa của luật sư Trung.

10 bị cáo tại toà. Ảnh: Phạm Dự.

Trong sáng nay, VKS đề nghị TAND Hà Nội tuyên phạt ông Nguyễn Nhật Cảm 10-11 năm tù; Nguyễn Vũ Hà Thanh, Trưởng phòng Tài chính kế toán, 7-8 năm; Hoàng Kim Thư, Kế toán trưởng và Lê Xuân Tuấn, cán bộ Phòng Tài chính kế toán đều 2-3 năm; Nguyễn Thị Kim Dung, Trưởng phòng Tổ chức hành chính và Nguyễn Ngọc Quỳnh, Trưởng phòng Kế hoạch nghiệp vụ, mỗi người 5-6 năm. Cả 6 đều là cựu cán bộ CDC Hà Nội.

Đào Thế Vinh, Giám đốc Công ty TNHH vật tư khoa học và thương mại Việt Nam (MST) bị đề nghị 7-8 năm tù; Nguyễn Trần Duy, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần định giá và bán đấu giá tài sản Nhân Thành và Nguyễn Ngọc Nhất, nhân viên Công ty TNHH phát triển khoa học Vitech mỗi người 6-7 năm; Nguyễn Thanh Tuyền, nhân viên Công ty TNHH thiết bị y tế Phương Đông, 5-6 năm.

Theo cáo trạng, lợi dụng tình hình Covid-19 diễn ra phức tạp, từ tháng 2, các bị cáo đã vì động cơ vụ lợi đã thỏa thuận gian lận, nâng giá mua bán thiết bị xét nghiệm.

Ông Cảm trực tiếp bàn với Tuyền, Nhất, Vinh để ấn định giá các thiết bị trong gói thầu 15 là hơn 9,5 tỷ đồng, trong đó hệ thống máy Realtime PCR tự động của hãng Qiagen - Đức giá 7 tỷ đồng, bảo hành 36 tháng.

Để hợp thức hóa việc lựa chọn nhà thầu với giá được ấn định từ trước, CDC Hà Nội thuê Công ty Cổ phần định giá và đấu giá tài sản Nhân Thành lập khống chứng thư thẩm định giá và hoàn thiện các thủ tục chỉ định thầu. Ông Cảm chỉ đạo cán bộ dưới quyền là Thanh, Dung và Quỳnh hoàn tất hồ sơ chỉ định thầu, ấn định MST là đơn vị trúng thầu.

Nhóm bị cáo đã ấn định giá thiết bị trước khi chỉ định thầu thông thường. Ông Cảm còn thông đồng giả mạo hồ sơ, chỉ đạo cấp dưới hoàn thiện các thủ tục trái quy định để thực hiện sai phạm. Hành vi trên của các bị cáo gây thiệt hại cho nhà nước hơn 5,4 tỷ đồng.

Tác giả: Phạm Dự