Trong báo cáo gửi Quốc hội về tình hình phòng, chống dịch bệnh Covid-19, Chính phủ cũng đề cập việc xử lý, phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong công tác phòng, chống dịch.

Trong đó, điển hình của hành vi tiêu cực liên quan công tác phòng, chống dịch là vụ việc Công ty Việt Á câu kết “thổi giá” kit xét nghiệm Covid-19.

Vi phạm nghiêm trọng

Thừa ủy quyền Thủ tướng ký báo cáo gửi Quốc hội, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long là người ký báo cáo này. Ông Long cho biết Chính phủ đã chỉ đạo thanh tra việc mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch.

Thủ tướng cũng đã phê duyệt định hướng chương trình thanh tra năm 2022, trong đó Thanh tra Chính phủ đã có kế hoạch triển khai thanh tra việc mua sắm trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch Covid-19 tại Bộ Y tế và Hà Nội và TP.HCM.

Bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á sản xuất và cung ứng ra thị trường hiện nay. Ảnh: Vietacorp.

Báo cáo cụ thể về các vấn đề có liên quan đến vụ việc xảy ra tại Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á, Chính phủ đánh giá đây vụ việc vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

“Công ty Việt Á đã lợi dụng tình trạng dịch bệnh để trục lợi, đồng thời một số cá nhân đã vi phạm quy định trong tổ chức thực hiện mua sắm, đấu thầu và dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, báo cáo của Chính phủ nêu rõ.

Vụ án này đã được Ban Chỉ đạo Trung ương phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đưa vào diện Ban Chỉ đạo theo dõi. Thủ tướng cũng đã có các văn bản chỉ đạo khẩn trương điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật, lợi dụng dịch bệnh để trục lợi bất chính.

Hiện nay, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ đang khẩn trương rà soát toàn bộ quá trình nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao, cấp phép, quản lý... để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra và điều tra của các cơ quan chức năng, làm rõ các sai phạm, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Bối cảnh cấp phép lưu hành cho sản phẩm của Việt Á

Nhắc đến bối cảnh ra đời sinh phẩm xét nghiệm của Công ty Việt Á, báo cáo của Chính phủ nêu rõ đầu năm 2020, khi Covid-19 xuất hiện nhưng chưa có sinh phẩm chẩn đoán SARS-CoV-2 nào (kể cả nhập khẩu) được cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Tình trạng đó tạo áp lực rất lớn cho công tác phòng chống dịch. 

Trong bối cảnh ấy, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối họp với các đơn vị triển khai nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và Realtime-PCR phát hiện chủng virus Corona mới 2019 (2019-nCoV) do Học viện Quân y là đơn vị chủ trì và Công ty Việt Á là đơn vị phối hợp thực hiện.

Bị can Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á.

Đề tài đã được Hội đồng đánh giá nghiệm thu giai đoạn 1 do Bộ Khoa học và Công nghệ thành lập họp ngày 3/3/2020. Toàn bộ 8/8 chuyên gia và nhà khoa học là thành viên Hội đồng nhất trí kiến nghị Bộ Y tế xem xét cấp phép sử dụng.

Sau khi nhận được hồ sơ đăng ký cấp số lưu hành của Công ty Việt Á về việc cấp phép sử dụng test kit phát hiện chủng mới của virus Corona (SARS-CoV-2) trong điều kiện phòng, chống dịch khẩn cấp, Bộ Y tế đã có văn bản hướng dẫn công ty này nộp bổ sung hồ sơ đăng ký.

Căn cứ kiến nghị của hội đồng đánh giá, nghiệm thu của Bộ Khoa học và Công nghệ, kết quả kiểm định độc lập của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Hội đồng tư vấn cấp số lưu hành sinh phẩm của Bộ Y tế đã họp xem xét và thống nhất đề nghị cấp phép lưu hành tạm thời trong thời gian 6 tháng phục vụ xét nghiệm sàng lọc, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch. Đơn vị này cũng nêu yêu cầu phải tiếp tục đánh giá chất lượng.

Theo báo cáo của Học viện Quân y, bộ kit được sản xuất tại cơ sở có hệ thống quản lý được chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn ISO 13485:2016. Các tiêu chuẩn của bộ kit được kiểm định độc lập tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Bộ Y tế.

"Kết quả kiểm định sau khi sử dụng 5 loại thiết bị phổ biến ở các cơ sở y tế đều cho kết quả chính xác 100% tại tất cả thiết bị và tất cả lần thử nghiệm", báo cáo Chính phủ gửi đến Quốc hội nêu.

Sau khi được cấp phép tạm thời, Công ty Việt Á tiếp tục nộp hồ sơ đề nghị được đăng ký lưu hành chính thức. Căn cứ ý kiến của 3 nhóm chuyên gia thẩm định hồ sơ về pháp lý, hồ sơ về chất lượng và hồ sơ về hiệu quả chẩn đoán, Bộ Y tế đã yêu cầu và Công ty Việt Á đã bổ sung hồ sơ.

Trên cơ sở đó, hội đồng tư vấn đã họp đánh giá và kiến nghị Bộ Y tế cấp phép đăng ký lưu hành cho sản phẩm của Công ty Việt Á.

Tác giả: Hoài Thu