Để đạt được mục tiêu XK tăng trưởng từ 8 -10%, XK 6 tháng cuối năm phải đạt bình quân 23 – 23,4 tỷ USD. Ảnh: N.Linh.

Tăng trưởng nhưng chưa bền

Đi qua nửa đầu năm 2019, XK hàng hóa theo báo cáo mới nhất của Bộ Công Thương ước đạt 122,42 tỷ USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2018 (thấp hơn mức tăng 16,4% của cùng kỳ năm 2018 so với năm 2017), bằng 46,55% kế hoạch năm. 

Nhìn nhận về "bức tranh" XK từ đầu năm đến nay, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nêu rõ: XK của khối DN trong nước ghi nhận sự vươn lên mạnh mẽ và tiếp tục có tăng trưởng cao hơn mức tăng trưởng chung. Bên cạnh đó, cơ cấu hàng hóa XK tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng XK thô, tăng XK sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp chế biến đã tăng từ mức 82% của nửa đầu năm 2018 lên 83,5% trong nửa đầu năm nay.

Tuy nhiên, theo Bộ Công Thương, dù XK qua các tháng đầu năm đều tăng so với cùng kỳ năm trước nhưng chưa thực sự bền vững. Cán cân thương mại chưa ổn định. Tăng trưởng XK dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như biến động của giá cả thị trường thế giới, gia tăng các rào cản thương mại, hàng rào kỹ thuật của các nước NK. Bên cạnh đó, điểm đáng lưu ý là, chất lượng hàng hóa nông sản, thủy sản đã được chú trọng cải thiện nhưng chưa đồng đều, khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm còn hạn chế, tình trạng sản xuất vượt quá nhu cầu, cạnh tranh nội bộ (chủ yếu về giá cả) còn phổ biến,… Điều này dẫn đến bất lợi cho DN Việt Nam trong định giá XK và gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận những thị trường có yêu cầu cao về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Cũng phải nói thêm rằng, dù việc đàm phán, ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã mang lại nhiều cơ hội cắt giảm thuế quan, mở cửa thị trường, tuy nhiên, năng lực cạnh tranh quốc gia, hoạt động thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài, phát triển công nghiệp hỗ trợ, cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực chưa có sự cải thiện rõ rệt để tận dụng tối đa lợi ích mang lại. Nhiều DN chưa có nhận thức đúng về tầm quan trọng của công tác quản trị rủi ro, ứng dụng công nghệ thông tin, cải tiến mẫu mã sản phẩm, phương thức marketing trong thương mại quốc tế cũng như chưa chủ động kết nối với các DN trong nước và các DN có vốn đầu tư nước ngoài...

Chật vật cán đích

Bộ Công Thương nhận định: Nửa đầu năm, XK đạt khoảng 122,42 tỷ USD là thấp hơn kịch bản tăng trưởng đề ra (là 123,5 tỷ USD). Như vậy, để đạt được mục tiêu XK tăng trưởng từ 8 -10% Chính phủ giao cho ngành Công Thương (tương đương 263 tỷ USD), XK 6 tháng cuối năm phải đạt bình quân 23 – 23,4 tỷ USD. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn bởi lần gần nhất XK của Việt Nam chạm mốc 23 tỷ USD đã từ tháng 8/2018. Trong khi đó, tình hình kinh tế, thương mại thế giới đang suy giảm như hiện nay cũng được cho không phải là môi trường thuận lợi để Việt Nam tăng tốc XK trong những tháng còn lại của năm 2019.

"Dù vậy, với những nỗ lực trong việc mở rộng thị trường, xúc tiến thương mại đẩy mạnh XK của Chính phủ, các bộ, ban ngành và cộng đồng DN, XK hàng hóa được kỳ vọng có thể hoàn thành mục tiêu đề ra", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải lạc quan đánh giá.

Để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ Công Thương xác định từ nay tới cuối năm sẽ kiên trì thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, tạo nguồn hàng cho XK, khơi thông thị trường XK; xác định tiếp tục tập trung mạnh vào đổi mới, nâng cao hiệu quả của cơ chế phối hợp với các bộ ngành, địa phương và hiệp hội DN để tạo sự kết nối, phối hợp đồng bộ hơn trong việc xử lý các vấn đề phát sinh trong thương mại quốc tế như vượt qua các rào cản thương mại, kiểm dịch động thực vật, các vấn đề về chống trợ cấp, chống bán phá giá của nước ngoài đối với hàng hóa XK của Việt Nam, vấn đề gian lận xuất xứ khi nguy cơ hàng hóa Trung Quốc “mượn đường” và “mượn xuất xứ” của Việt Nam để vào Mỹ.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải thông tin thêm: Bộ Công Thương cũng sẽ thực hiện đồng bộ và triển khai hiệu quả các FTA đã có hiệu lực, các cam kết trong WTO và Cộng đồng Kinh tế ASEAN để mở rộng thị trường XK; kiểm soát có hiệu quả NK; tích cực chuẩn bị cho việc thực thi hiệu quả các FTA thế hệ mới; triển khai có hiệu quả Kế hoạch hành động thực hiện Hiệp định Đối tác Toàn diện và Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (CPTTP). Đối với Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam – EU (EVFTA và IPA), Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tập trung triển khai các bước tiếp theo nhằm sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định.

Theo báo Hải Quan