Các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, tận dụng cơ hội thị trường để xuất khẩu. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 8 tháng năm nay đạt gần 500 tỷ USD, trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt gần 251 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước đưa cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu khoảng 3,96 tỷ USD.

Với cơ cấu nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm 89% hàng xuất khẩu và nhóm hàng tư liệu sản xuất chiếm tới 94% hàng nhập khẩu trong 8 tháng qua, thực tế này được cho là “đòn bẩy” để đưa kim ngạch xuất khẩu tiếp tục tăng cao.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã có một số trao đổi với phóng viên, nhằm đánh giá chi tiết hơn về hoạt động thương mại của Việt Nam những tháng cuối năm.

- Tăng trưởng xuất khẩu tiếp tục đạt 2 con số. Xin ông cho biết đâu là nguyên nhân giúp chúng ta đạt được kết quả này?

Ông Trần Thanh Hải: Có thể thấy kết quả xuất nhập khẩu 8 tháng vừa qua rất khả quan khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước đạt xấp xỉ 500 tỷ USD và mức tăng trưởng ở mức 2 con số, xuất khẩu tăng 17,3 % và nhập khẩu tăng 13,6 %.

Thuận lợi lớn nhất là việc chúng ta cũng đã sớm mở cửa trở lại các hoạt động kinh tế từ quý 4/2021, trong đó, các ngành sản xuất, các ngành dịch vụ cũng đã tranh thủ đáp ứng các yêu cầu của thị trường thế giới trong nửa đầu năm để chúng ta đẩy mạnh xuất khẩu.

Bên cạnh đó là những thuận lợi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã góp phần giúp cho chúng ta có được thị trường xuất khẩu một cách thuận lợi hơn.

Ví dụ như nhóm hàng như nông - thủy sản, rau, quả cũng đã tận dụng tốt được các lợi ích từ các hiệp định như vậy.

- Ông nhìn nhận như thế nào về mức xuất siêu gần 4 tỷ USD mà chúng ta đạt được trong bối cảnh hiện nay?

Ông Trần Thanh Hải: Cùng thời điểm này năm trước, cả nước đang nhập siêu hơn 3 tỷ USD thì tại thời điểm hiện nay xuất siêu đã quay trở lại, với thặng dư thương mại đạt gần 4 tỷ USD.

Đây cũng là một dấu hiệu rất tốt, đặc biệt trong bối cảnh thế giới có tác động ảnh hưởng khá rõ của việc suy thoái cũng như lạm phát tại một số thị trường lớn. Điều đó có thể làm cho những biến động về tỷ giá sẽ có ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu. Bên cạnh đó là nhu cầu về tiêu dùng của những thị trường đó cũng có sự thắt chặt hơn.

Trong bối cảnh như vậy, việc chúng ta đạt được mức xuất siêu gần 4 tỷ USD trong 8 tháng cũng là một yếu tố rất tốt góp phần ổn định kinh tế vĩ mô cũng như là động lực để có thể đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu trong những tháng cuối năm.

- Nhiều dự báo kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2022 có khả năng đạt được 800 tỷ USD và tiếp tục có xuất siêu. Xin được hỏi góc nhìn của ông về dự báo này cũng như khả năng có thể đạt được?

Ông Trần Thanh Hải: Với tốc độ tăng trưởng như hiện nay nhiều khả năng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả năm 2022 có thể tiệm cận đến con số 800 tỷ USD, cùng đó có thể duy trì được tỷ lệ xuất siêu của Quốc hội và Chính phủ đã đặt ra là 7-8%.

Tuy nhiên, để đạt được điều này thì cũng còn có nhiều các yếu tố tác động, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi mà những thách thức, rủi ro vẫn còn và có thể có tác động đến thị trường, đặc biệt là xung đột giữa Nga và Ukraine hiện nay cũng chưa chấm dứt… điều đó có thể làm đứt gãy chuỗi cung ứng và việc suy thoái của một số thị trường cũng ảnh hưởng đến nhu cầu và tác động đến hoạt động nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam vào các thị trường này.

- Nhìn vào cơ cấu nhóm hàng xuất khẩu, chúng ta thấy nhóm hàng công nghiệp chế biến chiếm tới gần 90% nhóm hàng xuất khẩu trong 8 tháng qua. Nhưng thời gian qua có nhiều doanh nghiệp kêu thiếu đơn hàng và khó khăn về nhân lực… Vậy đâu là thách thức lớn nhất trong những tháng cuối năm, đặc biệt là đối với nhóm hàng này, thưa ông?

Ông Trần Thanh Hải: Tại thời điểm này thì mức tăng trưởng của nhiều ngành hàng trong đó có dệt may là khá tốt. Đây cũng là một ngành đang kỳ vọng có những bứt phá và đạt được kim ngạch xuất khẩu khoảng 45 tỷ USD trong năm nay.

Tuy nhiên, thực tế chúng ta thấy rằng với tình trạng có thể suy thoái và lạm phát ở một số thị trường thì nhóm hàng về dệt may và nhóm hàng tiêu dùng nói chung là nhóm hàng mà có thể thuộc diện thắt chặt tiêu cũng như giảm bớt nhu cầu.

Hiện nay đây là thách thức đối với ngành dệt may nói riêng và với nhiều ngành khác nữa. Ví dụ như ngành da giày, túi xách, đồ gỗ… đều có thể bị tác động ảnh hưởng.

Về vấn đề nhân lực, chúng ta cũng thấy sau thời kỳ COVID-19, nhiều doanh nghiệp cũng đã rất khó khăn trong việc tuyển dụng cũng như là mời công nhân trở lại làm việc. Do đó, việc duy trì nguồn nhân lực trong bối cảnh xuất khẩu lại gia tăng như thời gian vừa qua thực sự là thách thức đối với các doanh nghiệp.

Ngoài ra, có thể kể đến những yếu tố rủi ro khác, như vấn đề về thị trường, dịch bệnh, rồi sự đứt gãy trên thị trường nói chung thì cũng là những rủi do mà các doanh nghiệp của chúng ta cần phải lường trước, và phải có phương án để ứng phó.

Nhất là trong giai đoạn cuối năm - khi mà hoạt động xuất nhập khẩu được gia tăng, đẩy mạnh hơn trước. Bởi những biến động như vậy dễ tác động bất ngờ, gây ảnh hưởng tới kim ngạch xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.

- Vậy cơ quan quản lý nhà nước cần có các giải pháp như thế nào để hỗ trợ doanh nghiệp cũng như có thể đạt được các mục tiêu đã đề ra?

Ông Trần Thanh Hải: Về phía các cơ quan quản lý Nhà nước hiện nay vẫn đang rất tích cực vào cuộc hỗ trợ cho các doanh nghiệp nói chung trong các ngành hàng.

Đơn cử, đối với lĩnh vực nông sản như tháo gỡ về những vướng mắc, đặc biệt là xuất khẩu qua biên giới Trung Quốc, thời gian vừa qua đã thực hiện và làm được cái đó rất là tốt; hay về việc mở cửa thị trường, về vấn đề về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm…

Đặc biệt là năm nay có hai sản phẩm là sầu riêng và chanh leo của Việt Nam được phía Trung Quốc mở cửa thị trường, đây là dấu hiệu cho thấy kết quả khả quan, giúp cho xuất khẩu trái cây của chúng ta, trong khi các mặt hàng khác như gạo, thủy sản, cà phê, hồ tiêu… cũng duy trì được tốc độ tăng trưởng tốt.

Về các mặt hàng công nghiệp, tác động của thị trường, của việc đứt gãy chuỗi cung ứng, rồi sự gia tăng chi phí logistics… trong thời gian vừa qua, đấy là những điều mà các doanh nghiệp cũng lo lắng.

Bộ Công Thương cũng đã chỉ đạo hệ thống các cơ quan thương vụ vào cuộc tích cực hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Một mặt là khôi phục và kết nối các hoạt động xúc tiến thương mại truyền thống, thông qua các chương trình tham dự hội chợ, các đoàn giao thương…

Mặt khác là tích cực tìm kiếm thêm các đối tác, các bạn hàng mới để giúp cho doanh nghiệp của chúng ta có thể tận dụng tốt các FTA đã ký kết.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Tác giả: Đức Duy