Theo Nikkei Asian Review, các số liệu thống kê chỉ ra cuộc binh biến có tác động nhanh và đáng kể đến nền kinh tế Myanmar. Liên Hợp Quốc xác định Myanmar vẫn là một trong những nền kinh tế kém phát triển. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi chính trị dẫn tới kỳ vọng nước này sẽ sớm trỗi dậy giống nhiều quốc gia láng giềng Đông Nam Á khác.

Nhưng giờ, tương lai đó đang bị đe dọa. Hoạt động kinh doanh tại nhiều khu vực bị gián đoạn khi công nhân tham gia vào các cuộc biểu tình và bỏ về quê. Sự hỗn loạn cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của Myanmar sau đại dịch Covid-19.

Bất ổn chính trị có tác động đáng kể đến nền kinh tế Myanmar. Ảnh: Reuters.

Hoạt động kinh tế ngưng trệ

Theo IHS Markit, chỉ số quản lý thu mua sản xuất (PMI) của Myanmar giảm từ 47,8 vào tháng 1 xuống 27,2 trong tháng 2. Chỉ số hoạt động của các nhà máy mất mốc 50 và chạm mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu khảo sát vào năm 2018.

Cuộc khảo sát PMI dựa trên những thay đổi trong sản lượng, đơn đặt hàng mới và các điều kiện kinh doanh khác của doanh nghiệp so với tháng trước đó. PMI dưới 50 có nghĩa là hoạt động bị thu hẹp. Khoảng 70% doanh nghiệp được hỏi thừa nhận sản lượng thấp hơn trong tháng 2. Một số ghi nhận tình trạng công nhân đổ xô về quê.

"Sau sự sụt giảm do Covid-19 hồi năm 2020, Myanmar đã chứng kiến các tín hiệu phục hồi trong vài tháng qua. Tuy nhiên, những diễn biến chính trị mới kéo theo một bước lùi khác", nhà kinh tế học Shreeya Patel của IHS Markit bình luận.

Theo Tổng cục Đầu tư và Quản lý Doanh nghiệp Myanmar, chỉ 188 doanh nghiệp được đăng ký mới vào tháng 2. Con số hồi tháng 1/2021 và tháng 2/2020 lần lượt là 1.373 và 1.298 doanh nghiệp.

Số doanh nghiệp đăng ký mới tại Myanmar sụt giảm do chính biến. Ảnh: Nikkei Asian Review.

Theo chuyên gia kinh tế Linda Liu của Maybank Kim Eng (có trụ sở tại Singapore), sự sụt giảm trong hoạt động kinh doanh và chỉ số PMI sẽ có "tác động lan tỏa đến các nền kinh tế khác trong khu vực".

Nền kinh tế Myanmar hiện chỉ chiếm khoảng 2% GDP trong khối ASEAN. Tuy nhiên, theo bà Liu, điều đó có thể ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nước ngoài có vốn đầu tư trực tiếp vào Myanmar hoặc làm ăn với công ty nước này.

Một trong những ngành công nghiệp cốt lõi của Myanmar là sản xuất hàng may mặc. Hôm 8/3, H&M của Thụy Điển cho biết đã tạm dừng đặt hàng mới với các nhà cung cấp Myanmar. Hãng dẫn lý do "những khó khăn thực tế và tình hình bất ổn", theo Reuters.

Tập đoàn Sembcorp Industries của Singapore cũng có kế hoạch phát triển một khu công nghiệp ở Yangon. Tuy nhiên, bất ổn kéo dài tại Myanmar cho thể đánh mạnh vào nhu cầu về cơ sở vật chất của các nhà đầu tư nước ngoài.

Trong một cuộc họp báo hôm 23/2, ông Wong Kim Yin - Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Sembcorp - cho biết công ty "sẽ đợi đến khi tình hình ổn định" và xem xét phản ứng của khách hàng. Hãng Toyota Motor mới đây cũng hoãn một buổi ra mắt nhà máy.

Một câu hỏi khác là tương lai của đặc khu kinh tế Thilawa. Đây là dự án ở phía nam Yangon được Nhật Bản rót vốn. Dự án có thể thu hút các khoản đầu tư nước ngoài khác.

Đầu tư cạn kiệt

Theo cơ sở dữ liệu khởi nghiệp Crunchbase của Mỹ, kể từ đầu tháng 3/2021, các công ty khởi nghiệp ở Myanmar đã không huy động được quỹ mới nào trong năm nay. Crunchbase đã ghi nhận lần lượt bốn, một và hai giao dịch trong tháng 1, tháng 2 và tháng 3/2020 với tổng giá trị 1 triệu USD.

Theo dữ liệu của DealStreetAsia, vào năm 2020, các công ty khởi nghiệp Myanmar chiếm 2,6% tổng giá trị gây quỹ của Đông Nam Á. Nền kinh tế chỉ mới bắt đầu phát triển các dự án kinh doanh nhằm theo sau những doanh nghiệp ở Singapore, Indonesia và Việt Nam.

Theo Nikkei Asian Review, cuộc binh biến có khả năng bóp nghẹt các khoản đầu tư và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của nền kinh tế kỹ thuật số.

Giới quan sát nhận định đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ giảm trong một thời gian. "Bất ổn chính trị có thể hạn chế FDI mới. Nhiều nhà đầu tư thậm chí có khả năng rút lại các khoản đầu tư hiện có, nhất là ở những nơi có liên hệ với quân đội", nhóm phân tích của Moody's nhận định.

"Bất ổn càng kéo dài, thiệt hại đầu tư càng lớn", các chuyên gia nói thêm.

Thị trường chứng khoán non trẻ của Myanmar cũng bị giáng đòn nặng. Sàn giao dịch phải dừng đột ngột hôm 1/2 và 2/2 sau chính biến. Trong 23 ngày giao dịch kể từ hôm 3/2 đến 9/3, tổng khối lượng giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán Yangon là 85.436 cổ phiếu, giảm 62% so với 223.475 cổ phiếu cùng kỳ năm trước.

Thị trường chứng khoán Myanmar được mở cửa năm 2015 với kỳ vọng sẽ đóng góp vào sự phát triển của thị trường vốn nước này. Năm ngoái, sàn giao dịch Yangon mới cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia giao dịch.

Chỉ số chứng khoán MYANPIX lao dốc ngay sau cuộc đảo chính. Chỉ số hiện dao động quanh mức 425, so với 443,72 hồi cuối tháng 1.

Yoma Strategic Holdings - công ty Myanmar niêm yết trên sàn Singapore - cũng chứng kiến giá cổ phiếu lao dốc 50%.

Ngăn chặn virus và đẩy mạnh tiêm chủng cũng là chìa khóa giúp nền kinh tế bật dậy từ cuộc khủng hoảng Covid-19. Tuy nhiên, binh biến đã khiến Myanmar gặp khó trong việc đối phó với dịch bệnh.

Theo dữ liệu của Bộ Y tế và Thể thao Myanmar, số xét nghiệm Covid-19 của nước này trong tuần đầu tháng 2 là 1.600 cuộc. Trong tuần trước chính biến, con số là 17.000 cuộc.

"Năng lực xét nghiệm Covid-19 và kế hoạch tiêm chủng của Myanmar đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng", ông Stephane Dujarric, phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, nhấn mạnh.

Tác giả: Thảo Cao