Lắp đặt Panô tuyên truyền tại khu vực bỏ phiếu số 5, xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai. (Ảnh: Quang Quyết/TTXVN)

Ngày Bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đang đến gần.

Hiện các cơ quan chức năng, các địa phương đang tích cực chuẩn bị mọi mặt để bảo đảm cuộc bầu cử diễn ra an toàn, công khai, minh bạch, đạt kết quả tốt đẹp.

Việc phổ biến quy trình bỏ phiếu và tổ chức bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng dịch trong giai đoạn dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp là một trong những nội dung được chú trọng, nhằm bảo đảm cho mọi công dân có đủ điều kiện thực hiện việc lựa chọn đại biểu vào cơ quan quyền lực Nhà nước.

Đảm bảo việc bỏ phiếu phải được tiến hành liên tục

Trong Ngày Bầu cử đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định, công bố, việc bỏ phiếu sẽ được bắt đầu từ 7 giờ và thực hiện liên tục cho đến 19 giờ cùng ngày.

Tùy tình hình địa phương, Tổ Bầu cử có thể quyết định cho bắt đầu việc bỏ phiếu sớm hơn, nhưng không được trước 5 giờ, hoặc kết thúc muộn hơn nhưng không được quá 21 giờ cùng ngày.

Trường hợp gần đến giờ kết thúc việc bỏ phiếu theo quy định mà vẫn còn cử tri chưa thực hiện xong việc bỏ phiếu, Tổ Bầu cử có trách nhiệm thông báo đến các cử tri còn ở trong khu vực phòng bỏ phiếu về việc chuẩn bị kết thúc thời gian bỏ phiếu và đề nghị cử tri khẩn trương hoàn thành việc bỏ phiếu.

Tổ Bầu cử thực hiện việc đóng hòm phiếu vào đúng thời gian đã quy định, không phụ thuộc vào việc cử tri đã bỏ phiếu hết hay chưa.

Việc bỏ phiếu phải được tiến hành liên tục. Trong trường hợp có sự kiện bất ngờ làm gián đoạn việc bỏ phiếu, Tổ Bầu cử phải lập tức niêm phong hòm phiếu, tài liệu liên quan trực tiếp đến cuộc bầu cử, kịp thời báo cáo cho Ban Bầu cử, đồng thời phải có những biện pháp cần thiết để việc bỏ phiếu được tiếp tục.

Trường hợp chưa hết thời gian bỏ phiếu theo quy định mà đã có 100% người trong danh sách cử tri tại khu vực bỏ phiếu đã tham gia bỏ phiếu, Tổ Bầu cử không được tuyên bố kết thúc cuộc bỏ phiếu và tiến hành kiểm phiếu trước thời điểm 19 giờ cùng ngày.

Do đó, các Tổ Bầu cử, thành viên các Tổ Bầu cử có thể vận động, tuyên truyền để cử tri tích cực tham gia bỏ phiếu, thực hiện quyền bầu cử của mình nhưng không được thúc giục, ép buộc cử tri phải đi bỏ phiếu sớm để kết thúc sớm việc bỏ phiếu.

Cử tri phải tự mình đi bầu cử, không được nhờ bầu hộ, bầu thay

Sau khi đã kiểm tra đầy đủ các điều kiện cần thiết cho Ngày Bầu cử, Tổ Bầu cử mới tổ chức lễ khai mạc và tiến hành việc bỏ phiếu.

Lễ khai mạc phải được tổ chức trang trọng, thời gian khoảng 15 đến 20 phút, do Tổ trưởng Tổ Bầu cử chủ trì theo nội dung và trình tự sau đây: Chào cờ, tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu; Đọc diễn văn khai mạc; Đọc nội quy phòng bỏ phiếu; Kiểm tra hòm phiếu chính, hòm phiếu phụ trước sự chứng kiến của cử tri; mời hai cử tri không phải là những người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp ứng cử tại khu vực bỏ phiếu chứng kiến việc kiểm tra hòm phiếu, sau đó niêm phong hòm phiếu chính, hòm phiếu phụ theo quy định.

Các bảng tuyên truyền phục vụ công tác bầu cử an toàn trong đại dịch được đặt nhiều nơi tại phường Đồng Tiến. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN)

Sau khi thực hiện thủ tục niêm phong hòm phiếu, Tổ trưởng Tổ Bầu cử tuyên bố cuộc bỏ phiếu bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 bắt đầu.

Tổ Bầu cử phải bố trí thành viên thường trực bên hòm phiếu làm nhiệm vụ hướng dẫn cử tri bỏ phiếu và bảo vệ hòm phiếu.

Cử tri phải tự mình đi bầu cử, không được nhờ người khác bầu hộ, bầu thay. Khi đến phòng bỏ phiếu, cử tri xuất trình Thẻ cử tri để được nhận phiếu bầu.

Khi bắt đầu việc bỏ phiếu, Tổ Bầu cử mời những cử tri có tên trong danh sách cử tri là lãnh đạo cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, người có công với cách mạng, chức sắc tôn giáo (nếu có) và cử tri là người cao tuổi nhất có mặt tại thời điểm khai mạc bỏ phiếu trước.

Việc bỏ phiếu được tiến hành liên tục. Trong quá trình diễn ra việc bỏ phiếu, các thành viên Tổ Bầu cử phải ân cần, lịch sự, hướng dẫn tận tình, chu đáo cho cử tri đến tham gia bỏ phiếu.

Các thành viên Tổ Bầu cử được phân công đảm nhiệm từng công việc trong Ngày Bầu cử phải chủ động thực hiện nhiệm vụ được phân công và hỗ trợ thành viên khác hoàn thành nhiệm vụ chung của Tổ Bầu cử.

Tổ Bầu cử hướng dẫn cụ thể cử tri cách thức bỏ phiếu. Cử tri nếu không tín nhiệm người ứng cử nào sẽ gạch ngang cả họ và tên người ứng cử đó (gạch đè lên hàng chữ họ và tên người ứng cử); không khoanh tròn; không được đánh dấu trên phiếu bầu; không được viết thêm, không được ghi tên người ngoài danh sách ứng cử vào phiếu bầu; không bầu quá số đại biểu được ấn định trong phiếu bầu; không để nguyên phiếu bầu đối với phiếu bầu có số dư người ứng cử (không gạch tên người ứng cử nào) hoặc gạch tất cả người ứng cử trong phiếu bầu.

Khi cử tri gạch phiếu bầu, không ai được xem, kể cả các thành viên Tổ Bầu cử. Nếu cử tri gạch bị nhầm hoặc bị hỏng, cử tri có quyền đổi phiếu bầu khác.

Cử tri không thể tự gạch phiếu bầu sẽ nhờ người khác gạch phiếu hộ nhưng phải tự mình bỏ phiếu.

Người gạch phiếu hộ phải đọc đầy đủ họ và tên những người ứng cử trên phiếu bầu để cử tri tự mình quyết định. Người gạch hộ phiếu bầu phải ghi trung thực ý muốn của cử tri nhờ viết hộ và bảo đảm bí mật phiếu bầu.

Khi viết hộ phiếu bầu xong phải giao lại phiếu bầu cho cử tri để cử tri tự mình bỏ phiếu vào hòm phiếu. Người khuyết tật không thể bỏ phiếu được, nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm phiếu.

Trong khi tiến hành bỏ phiếu, nếu có tình huống bất thường xảy ra làm gián đoạn cuộc bỏ phiếu, Tổ trưởng Tổ Bầu cử và các thành viên Tổ Bầu cử phải nhanh chóng hội ý để kịp thời xử lý.

Trường hợp vượt quá thẩm quyền hoặc không thể tự xử lý được phải tạm dừng cuộc bỏ phiếu.

Tổ Bầu cử phải tiến hành niêm phong và quản lý chặt chẽ hòm phiếu, phiếu bầu và các tài liệu liên quan khác, kịp thời báo cáo Ban Bầu cử để có phương án giải quyết, đồng thời phải có biện pháp cần thiết để việc bỏ phiếu được tiếp tục tiến hành.

Tổ bầu cử phải đóng dấu “Đã bỏ phiếu” vào Thẻ cử tri của cử tri đã bỏ phiếu bầu xong.

Sau khi đã hết giờ bỏ phiếu theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, Tổ Bầu cử mới được mở hòm phiếu để kiểm phiếu.

Đảm bảo việc tổ chức bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19

Trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, Hội đồng Bầu cử Quốc gia và các cơ quan, tổ chức hữu quan đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn công tác tổ chức bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19.

Ngày 16/5, Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã có văn bản hướng dẫn công tác tổ chức bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19, trong đó có nội dung đáng chú ý: “Căn cứ vào quy mô, số lượng cử tri ở từng khu vực bỏ phiếu và yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19 ở địa phương, Ủy ban nhân dân cấp xã và Tổ Bầu cử xây dựng kế hoạch, lịch trình bỏ phiếu để chủ động điều tiết, phân chia thời gian bỏ phiếu của cử tri ở từng thôn, tổ dân phố, cụm dân cư, nhóm hộ gia đình... và thông báo rộng rãi cho cử tri thuộc khu vực bỏ phiếu biết, bảo đảm tại cùng một thời điểm trong Ngày Bầu cử không tập trung quá đông người ở phòng bỏ phiếu.”

Diễn tập với các tình huống giả định và có đầy đủ của các lực lượng chức năng tham gia. (Ảnh: Trọng Đạt/TTXVN)

Trước đó, Văn phòng Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã có Văn bản số 214/VPHĐBCQG-TT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Hội đồng tới Ủy ban Bầu cử các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, yêu cầu rà soát, cập nhật danh sách cử tri, phát thẻ cử tri trong điều kiện phòng, chống dịch COVID-19.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (Mặt trận Tổ quốc) Việt Nam đã yêu cầu các địa phương tổ chức việc vận động bầu cử phù hợp với yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19. Theo đó, đối với những địa phương ở trạng thái bình thường hoặc thực hiện giãn cách xã hội có thể tổ chức hội nghị trực tiếp hoặc trực tuyến.

Trước khi tổ chức hội nghị, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp cần liên hệ, xác định rõ số lượng và thành phần đại biểu tham dự hội nghị theo đúng quy định tại Điều 66 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Việc mời và xác định số lượng, thành phần đại biểu tham dự có thể thực hiện qua hình thức điện thoại, email, tin nhắn hoặc sử dụng các ứng dụng như zalo, viber.

Việc tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử phải đảm bảo thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo đúng các chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Y tế và quy định của địa phương. Lưu ý việc sắp xếp các chỗ ngồi giữ khoảng cách an toàn theo hướng dẫn.

Đối với những nơi đang áp dụng các biện pháp cách ly xã hội hoặc áp dụng biện pháp phong tỏa không thể tổ chức hội nghị theo hình thức tập trung, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (cấp tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử) báo cáo cấp ủy, các tổ chức phụ trách bầu cử cùng cấp lựa chọn hình thức phù hợp, khuyến khích các hình thức vận động bầu cử thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Chẳng hạn, phát thanh, truyền hình, báo in, báo điện tử, trang thông tin điện tử của các tổ chức phụ trách bầu cử, niêm yết, in gửi, đăng tải về chương trình hành động và tiểu sử tóm tắt của người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 đến địa bàn khu dân cư, hộ gia đình và cử tri.

Trường hợp người ứng cử bị mắc COVID-19 đang điều trị tại cơ sở y tế hoặc đang được cách ly, Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (cấp tổ chức hội nghị tiếp xúc cử tri để vận động bầu cử) thống nhất với Ủy ban Bầu cử cùng cấp về cách thức tổ chức vận động bầu cử, khuyến khích các hình thức vận động bầu cử thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Tác giả: Trần Phương