Người con Quảng Trị

Tôi gặp Cáp Anh Tài trong đêm Đại nhạc hội “Tình quê” của MC – Nghệ sĩ hài độc thoại Phan Phúc Thắng tổ chức nhằm tri ân quê hương. Hình ảnh nhạc sỹ, ca sỹ Cáp Anh Tài chạy ngược chạy xuôi, lo lắng chỉ đạo từng ê kíp, hỏi ra mới biết chính anh là đạo diễn của chương trình.

Những lúc chương trình chạy “êm”, tôi tranh thủ bắt chuyện vị đạo diễn. Ngay giữa đám đông, không khó để nhận ra Cáp Anh Tài với cặp kính cận khá to, tóc đúng mốt giới trẻ, áo phông cổ tròn rộng, quần jean.

Nhạc sỹ Cáp Anh Tài trong buổi họp báo về đêm Đại nhạc hội "Tình quê" do MC Phan Phúc Thắng tổ chức.

Sau khi bắt tay, giới thiệu xã giao, tôi chưa kịp đặt câu hỏi, bất ngờ, Cáp Anh Tài mở lời: Anh đã xem DVD “Tình quê” của Phan Phúc Thắng chưa? Rồi cười rất tươi.

Thật tình, lúc đó, mới được nhận đĩa tặng từ Ban tổ chức nên chưa kịp xem nên tôi... “đứng hình”. Xé vội mảnh giấy, ghi số điện thoại dúi cho Cáp Anh Tài rồi cuốn vào đêm đại nhạc hội “Tình quê”.

Đêm đó, tôi đã xem ngấu nghiến 12 tiết mục trong DVD “Tình quê” và đặc biệt chú ý đến 6 ca khúc: “Sự tích rú bờng rú bể”, “Khúc hát sông Nghèn”, “Tết tha hương”, “Miền Trung bão lũ” “Tình cha bến đợi”, “Hà Tĩnh khúc hát ân tình”.

Sáng hôm sau, bất ngờ, nhận được điện thoại, đầu máy là một người đàn ông khá trẻ xưng là Cáp Anh Tài. “Ơ! Sao em không nói giọng Hà Tĩnh?”, tôi hỏi. “Em chỉ là người yêu xứ Nghệ thôi anh, em người Quảng Trị. Em chính là người sáng tác 2 ca khúc và phổ nhạc 3 bài hát trong “Tình quê” của Phan Phúc Thắng đấy. Anh tin không?”, Cáp Anh Tài “bật mí”.

Duyên nghiệp với xứ Nghệ

Không thể không tìm hiểu về một điều lí thú, bất giác tôi hỏi: Vậy thì cơ duyên nào trong anh có được cái chất Nghệ rất chung nhưng rất riêng?

Như được cởi tấm lòng, nhạc sỹ, đạo diễn, ca sỹ Cáp Anh Tài đã bộc bạch hết mọi nỗi niềm dồn nén:

“Ngay từ khi còn bé, Tài đã nghe các ca khúc đậm chất xứ nghệ như: “Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ Tĩnh”, “Giận mà thương”, “Người đi xây hồ Kẻ Gỗ”, “Khúc  tâm tình của người Hà Tĩnh”.. và thuộc lòng lúc nào không hay. Nhiều lần liên hoan lớp hay nhóm bạn bè, Tài hát những bài này được bạn bè khen hay”.

Cáp Anh tài cùng người hâm mộ trong đêm nhạc "Tình quê"

Chất ví giặm đến với Tài từ nhỏ nhưng phải đến thời sinh viên Tài mới đặt chân đến Nghệ An - Hà Tĩnh. Được sống trong lòng xứ Nghệ, tiếp xúc với người dân nơi đây, Tài đã cảm nhận sự chân thật, nhiệt tình, mộc mạc của họ dành cho Tài”.

Cảm hứng nào khiến anh đã dành tâm sức để sáng tác và phổ nhạc 5 bài hát trong DVD “Tình quê” của Phan Phúc Thắng?, tôi hỏi.

Cáp Anh Tài kể: “Tài ôm cái tình nghĩa xứ Nghệ đó Nam tiến vào TPHCM. Ở đây, Tài lại gặp rất nhiều người con xứ Nghệ, trong đó có Phan Phúc Thắng. Cũng cái chân chất, giọng nói trọ trẹ, mộc mạc, thật như đang trải lòng cho bạn bè... Tài lại thấy như gặp lại chính đồng hương xứ Nghệ của mình, mặc dù Tài là người Quảng Trị. Tài nhận thấy Thắng có nhiều điểm tương đồng: Đam mê và sẵn sàng hy sinh vì nghệ thuật mà không cần toan tính hay ân hận điều gì. Thương người và dễ tin người, có khi vì dễ tin mà bị người ta lừa cho (cười).

Còn nói về cảm hứng để có 5 bài hát lại là một cơ duyên, phải nói duyên nghiệp mới đúng. Có lẽ cần phải nói về cụ Phan Phúc Thao (bố của Phan Phúc Thắng). Duyên nghiệp ấy bắt đầu từ cụ.

Tài biết bác Phan Phúc Thao khi Thắng đưa bài thơ “Quê tôi Hà Tĩnh” nhờ phổ nhạc. Thật sự lúc đầu Tài cũng hơi thờ ơ. Nhưng khi đọc bài thơ với những câu như là: “Công Trứ ơi một thời gieo hạt, Điệu ca trù vương vấn mãi hồn quê” rồi “Bát nước chè xanh đậm tình chan chứa, Câu dân ca đi qua đạn lửa..” thì Tài bị cuốn vào bài thơ khi nào không hay và rất nhanh, các giai điệu âm hưởng xứ nghệ như từ những ngày rong đuổi trên đất Nghệ lại ùa về… Bài thơ này đã trở thành ca khúc “Hà Tĩnh khúc hát ân tình” được rất nhiều khán giả yêu thích.

Nhạc sỹ Cáp Anh Tài cùng cụ Phan Phúc Thao (bìa trái), NSƯT Tố Nga và MC Phan Phúc Thắng

Rồi Tài có dịp được gặp bác Phan Phúc Thao, Tài càng khâm phục hơn bởi bác luôn đặt tình cảm lên trên hết, trong đó không thể thiếu tình gia đình, làng xóm, dòng họ, cộng đồng.

Tài đã được về Hà Tĩnh ở trong mái ấm gia đình đơn sơ có Phan Phúc Thắng cùng mẹ và cha là Phan Phúc Thao. Tài được nhận những sự chăm sóc yêu thương từ cái ôm như tình cha con máu mủ, từ cái quạt để ngủ, từ bát cơm tối muộn, từ trái na hái sau vườn.

Khi Thắng đưa ra bài thơ do Thắng sáng tác về cha, Tài thấy như đó là tâm sự của mình, Tài đã phổ nhạc nhanh chóng bài thơ. Ca khúc “Tình cha bến đợi” đã ra đời và được cả Tài và Thắng chọn hát.

Cắt ngang chuỗi hào hứng, suy tư của Cáp Anh Tài, tôi hỏi anh một chút về cái riêng của âm hưởng dân ca xứ Nghệ trong âm nhạc, Cáp Anh Tài bộc bạch:

“Dễ nhận thấy về xứ Nghệ là những chữ có dấu “ngã”, “hỏi”, “sắc” tùy theo từng vùng thường phát âm thành dấu “nặng”. Cho nên các ca khúc viết cho xứ Nghệ, Tài thường nhấn nhá một số chữ có dấu sắc, hỏi, ngã cho nặng hơn. Ví dụ như: “Thành phố Vinh bên bờ sông Lam..” thì chữ “phố”, Tài hạ nốt đó xuống để phát âm như dân Nghệ đang nói. Các chi tiết về phát âm này là đặc trưng của xứ Nghệ nên trong các ca khúc của Quảng Trị, Tài tránh hết sức để không bị ảnh hưởng.

Đặc trưng của xứ Nghệ là ví giặm nên các ca khúc chỉ cần đưa âm hưởng của ví giặm vào rất ít thì cũng đủ nhận ra. Các ca khúc của Quảng Bình và Quảng Trị có giai điệu và phong cách na ná nhau, cùng mang âm hưởng dân ca Bình Trị Thiên. Tuy nhiên, Tài thấy người Quảng Trị rất thích các ca khúc của xứ nghệ”.

Tôi đã nghe đi nghe lại nhiều lần 5 ca khúc mà Cáp Anh Tài phổ nhạc và hòa âm phối khí trong “Tình quê”, tôi nhận ra trong đó còn có sự hòa quyện khá nhuyễn giữa âm hưởng dân ca xứ Nghệ và hơi thở của âm nhạc đương đại nên mong muốn Cáp Anh Tài lí giải.

DVD "Tình quê" của MC - Nghệ sĩ hài độc thoại Phan Phúc Thắng

“Tài nghĩ các bạn trẻ bây giờ không phải như các thế hệ trước. Họ tiếp thu văn hóa trên thế giới rất nhanh qua mạng internet. Họ biết hòa nhập cái hiện đại với truyền thống, đó là điều Tài cũng quan tâm. Việc làm sao để các ca khúc quê hương xứ Nghệ đến với các bạn trẻ nhiều hơn? Làm mới các âm hưởng xứ nghệ? Đó là điều Tài rất tâm đắc. Nên dù ít hay nhiều Tài đã đưa “pop” vào các ca khúc của mình”, Cáp Anh Tài hào hứng.

Kết thúc buổi trò chuyện qua điện thoại, Cáp Anh Tài muốn tôi nghe ca khúc “Vòng quanh xứ Nghệ”. Vừa đàn, vừa hát, cái “tình quê xứ Nghệ” trong anh như thôi thúc đến mặn nồng, như chất chứa bao nỗi niềm bằng một tiết tấu “pop” nhẹ nhàng nhưng sôi nổi.

Ca khúc "Vòng quanh xứ Nghệ" do Cáp Anh Tài sáng tác và trình bày được bạn trẻ yêu thích

Chia tay nỗi tâm tình, tôi chọn câu “yêu quê hương mình từ thuở xa xưa” trong ca khúc “Người đi xây hồ Kẻ Gỗ” để tặng Cáp Anh Tài khi anh kết thúc bài hát. Tôi cảm nhận rõ Cáp Anh Tài đang rưng rưng nước mắt...Im lặng trong giây lát, anh ấy bất ngờ nói bằng cả tấm lòng: “Người ta có nhiều nơi để đi nhưng chỉ có một nơi để quay về. Riêng em có hai nơi là Quảng Trị và Hà Tĩnh”.

Quốc Hiệp - Phi Long