Tháng 11 năm ngoái, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland đã bổ nhiệm ông Smith làm công tố viên đặc biệt, tiếp quản 2 cuộc điều tra liên quan đến cựu Tổng thống Trump, người sẽ chạy đua vào Nhà Trắng lần nữa năm 2024.

Công tố viên Jack Smith tham gia một phiên tòa ở The Hague, Hà Lan tháng 11/2020. Ảnh: Reuters

Cuộc điều tra đầu tiên liên quan đến cách ông Trump xử lý các tài liệu mật, cực kỳ nhạy cảm, được cựu Tổng thống cất giữ tại khu nghỉ dưỡng riêng ở bang Florida sau khi rời Nhà Trắng vào tháng 1/2021.

Cuộc điều tra thứ hai xem xét những nỗ lực đảo ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, bao gồm cả âm mưu đệ trình danh sách cử tri giả để ngăn Quốc hội xác nhận chiến thắng của ông Joe Biden.

Trong những tháng gần đây, các đại bồi thẩm đoàn ở Washington đã nghe lời khai từ nhiều cựu quan chức hàng đầu trong chính quyền ông Trump để phục vụ cả hai cuộc điều tra.

Việc phụ trách cả 2 cuộc điều tra nói trên được coi là một thách thức lớn đối với ông Smith. Tuy nhiên, Mark Lesko, người từng làm việc cùng ông Smith tại Văn phòng Công tố viên Mỹ ở Brooklyn, thành phố New York mô tả ông Smith là “người gan dạ”.

Các đồng nghiệp cũ của ông Smith kể rằng, đằng sau hậu trường, ông luôn kiên trì theo đuổi việc giảm án hình sự cho những người vô tội cũng như thúc đẩy việc kết án những kẻ có tội. Theo họ, nếu không bận thi đấu 3 môn phối hợp trong các cuộc tranh tài Ironman, ông Smith luôn làm việc với tư cách một điều tra viên kiên trì, cởi mở và không ngại theo đuổi sự thật.

Ông Smith tốt nghiệp Trường Luật danh tiếng thuộc Đại học Harvard và không đăng ký là thành viên của bất kỳ đảng phái chính trị nào ở Mỹ. Ông bắt đầu sự nghiệp năm 1994 tại Văn phòng Công tố viên quận Manhattan dưới sự lãnh đạo của Robert Morgenthau, người nổi tiếng là “khắc tinh” của các trùm băng đảng. Morgenthau được tin là người thầy đã chỉ dạy cho Smith những kỹ năng giúp ông có được như ngày hôm nay.

Năm 1999, Smith bắt đầu chuyển về làm việc ở Văn phòng Công tố viên Mỹ tại Brooklyn. Ông đã giúp truy tố và khiến Justin Volpe, một sĩ quan cảnh sát da trắng ở New York phải lĩnh án 30 năm tù giam vì dùng chổi hành hung một tù nhân da đen có tên Abner Louima.

Smith cũng góp phần mang đến bản án tử hình đối với Ronell Wilson, một ông trùm ma túy đã ra tay sát hại 2 cảnh sát chìm của New York.

Năm 2008, Smith rời Mỹ để đảm trách việc giám sát các vụ truy tố tội phạm chiến tranh tại Tòa án Hình sự quốc tế ở The Hague, Hà Lan. Ông trở lại làm việc cho Bộ Tư pháp Mỹ vào năm 2010, với tư cách lãnh đạo đơn vị Liêm chính công trực thuộc Bộ cho đến năm 2015.

Gần đây nhất, ông Smith làm Công tố viên trưởng cho Tòa án đặc biệt ở The Hague, chuyên điều tra các tội ác chiến tranh ở Kosovo. Một nguồn thạo tin tiết lộ với Reuters, ông Smith đã trở lại Mỹ trong lúc đang hồi phục sau ca phẫu thuật đầu gối vì một tai nạn xe đạp.

Moe Fodeman, luật sư tại công ty Wilson Sonsini Goodrich & Rosati từng có thời là công tố viên làm việc với ông Smith tin rằng, bằng phương pháp làm việc khoa học và “những ý tưởng không ai nghĩ ra”, ông sẽ mau chóng giải quyết được các vụ điều tra liên quan đến cựu Tổng thống Trump.

Tác giả: Tuấn Anh