Tin liên quan

Rải “tiền trực thăng”

Khái niệm “tiền trực thăng” được nhà kinh tế học Milton Friedman đưa ra vào năm 1969. Đến nay đã trở thành một nền tảng cho sự kết hợp giữa chính sách tài khóa và tiền tệ.

Thay vì phát hành trái phiếu, Chính phủ sẽ được tài trợ tiền mới in từ NHTW quốc gia và dùng số tiền mặt đó để bơm trực tiếp vào nền kinh tế với việc cắt giảm thuế hoặc thông qua các chương trình chi tiêu.

Những năm qua, Nhật Bản luôn là nước đứng đầu trong những cuộc tranh luận về “tiền trực thăng” khi những chính sách tiền tệ của BOJ đến nay vẫn chưa thể vực nền kinh tế trong nước. Hiện tại, bảng cân đối của BOJ đã có quy mô tương đương 80% GDP của Nhật Bản.

Cân bằng BOJ chiếm hơn 80% GDP của Nhật Bản

Theo Peter Praet, chuyên gia kinh tế cao cấp tại ECB, thực hiện “tiền trực thăng” là một bước đi táo bạo mà trên lý thuyết là những điều cuối cùng các NHTW có thể làm. Đồng quan điểm, chủ tịch hiện tại của FED, Janet Yellen cho rằng sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và tiền tệ “là một điều hợp pháp có thể xem xét”.

Hiện tại, chính sách này đã được nhiều quốc gia xem xét áp dụng trong bối cảnh tăng trưởng nội địa ì ạch.

“Một tỷ không mua nổi bát phở”

Câu chuyện trên hoàn toàn có thật tại Zimbabwe sau khi chính phủ áp dụng chính sách “tiền trực thăng”.  Bản thân chính sách trên luôn ẩn chứa nguy cơ siêu lạm phát.

Mặc dù Nhật Bản chưa đạt mức lạm phát mục tiêu 2%, tuy nhiên BOJ vẫn không nhiệt tình hưởng ứng chính sách này. Cụ thể, pháp luật Nhật cấm BOJ mua trái phép trái phiếu chính phủ trực tiếp từ Bộ Tài chính. Thay vào đó, BOJ phải mua từ những người trung gian như ngân hàng.

Trước tình hình này, Thống đốc Kuroda nhận định: “Nếu các khuôn khổ pháp lý hiện nay không thay đổi, thì phương pháp “tiền trực thăng” không thể được áp dụng”.

Trong khi đó, cựu chuyên gia kinh tế Olivier Blanchard tại IMF đưa ra quan điểm: “Cho dù tài trợ bằng cách phát hành trái phiếu với lãi suất bằng 0 hoặc rút tiền từ NHTW, không có nhiều khác biệt. Điều quan trọng là tăng gói kích thích nền kinh tế - tài chính”.

Trong tuần qua, ngân hàng Thanh toán Quốc tế đã cảnh báo chính sách tiền trực thăng chắc chắn sẽ phá bỏ sự độc lập của NHTW khiến công chúng mất niềm tin vào các tổ chức tiền tệ.

“Cũ” mà “mới”

Nói vậy bởi “Nhật Bản đã tham gia vào một chiến lược liên quan đến chính sách “tiền trực thăng” trước đó, theo ông Etsuro Honda, cố vấn Thủ tướng Shinzo Abe cho biết.

Từ những năm 1930, nhà cố vấn kinh tế Nhật Bản, Takahashi bắt đầu khởi xướng chính sách tương đương biện pháp “tiền trực thăng”, đưa đất nước phát triển mạnh. Tuy nhiên, không lâu sau đó, Takahashi đã phải tìm cách để kiềm chế thâm hụt ngân sách bằng cách cắt giảm chi tiêu cho quân sự. Năm 1963, ông bị ám sát bời các sĩ quan quân đội.

Song, những người ủng hộ chính sách này khẳng định, lợi thế khi bơm tiền mặt trực tiếp so với cách gián tiếp rằng ngân hàng là trung gian. Chính phủ sẽ không phải trả tiền lãi, khác với việc họ vay mượn trên thị trường trái phiếu.

Đồng thời, “Khác những chương trình kích thích tài khóa được tài trợ bằng cách đi vay, chương trình “tiền trực thăng” không làm tăng gánh nặng thuế trong tương lai”, Bernanke cho biết.

Khang Khang (Bloomberg)