Không còn tiền trả lương

Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị số 1 (HURC1) trực thuộc UBND TPHCM, là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước được thành lập từ năm 2015 và được cấp 14 tỷ đồng để mua sắm thiết bị, chưa cấp kinh phí hoạt động.

Theo dự kiến, công ty này sẽ đi vào hoạt động từ năm 2018 - khi tuyến metro số 1 hoàn tất. Theo đề án thành lập công ty, HURC1 sẽ có doanh thu khi tuyến metro số 1 hoạt động. Nhưng đến nay, đơn vị này hiện vẫn chưa có nguồn thu do tuyến metro số 1 chưa hoàn thành.

Đến tháng 8/2021, HURC1 đã không còn kinh phí trả lương. Công ty chỉ duy trì hoạt động tối thiểu. Cuối năm 2021, UBND TPHCM kiến nghị Thủ tướng chấp thuận cho thành phố sử dụng ngân sách địa phương để bố trí kinh phí cho công ty HURC1. Dịp Tết năm 2022, Thường trực Thành ủy TPHCM đã tạm ứng cho công ty này 2 tỷ đồng để chi trả lương và chăm lo Tết cho người lao động.

Trong năm 2022, HURC1 đã 3 lần gửi văn bản đến cơ quan chức năng kiến nghị tháo gỡ các khó khăn trong việc bố trí ngân sách để đảm bảo kinh phí làm các nhiệm vụ chuẩn bị vận hành, khai thác tuyến metro số 1.

Theo HURC1, việc vướng mắc kinh phí đã làm ảnh hưởng đến công tác chuẩn bị vận hành tuyến metro 1 TPHCM.

Lần gần đây nhất, HURC1 kiến nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM tham mưu cho UBND TP gửi đề xuất Chính phủ về tạm ứng kinh phí từ ngân sách, để bảo đảm hoạt động của công ty này.

Theo HURC1, từ tháng 2 đến nay, đơn vị chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết kinh phí hoạt động nên chưa thể thanh toán các khoản nợ lương của người lao động, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn. Số tiền nợ lương tính đến tháng 9 là 2,9 tỷ đồng, khoản nợ bảo hiểm là 330 triệu đồng.

HURC1 cho biết, để vận hành metro số 1 cần khoảng 700 nhân sự, nhưng vì những khó khăn về tài chính dẫn đến nhiều lao động đã nghỉ việc và đến nay đơn vị chỉ còn 16 người (gồm cả lãnh đạo).

Việc vướng mắc kinh phí hoạt động của HURC1 làm ảnh hưởng đến công tác chuẩn bị vận hành tuyến metro 1. Cụ thể, công ty không đảm bảo đủ nhân sự để tiếp nhận đào tạo, chuyển giao công nghệ theo tiến độ của dự án xây dựng. Công ty cũng không đủ kinh phí để duy trì hoạt động ổn định đến giai đoạn vận hành, khai thác dự án.

Không chỉ vậy, hiện HURC1 cũng không còn đủ kinh phí trả tiền điện, nước nên kể từ tháng 8/2021, đơn vị đã phải trả lại mặt bằng văn phòng ở phường Bình Khánh, TP Thủ Đức để chuyển đến nhờ trụ sở với Ban quản lý Đường sắt đô thị TPHCM (MAUR) ở quận 3.

Vì sao chưa thể ứng vốn?

Tại buổi làm việc với Thủ tướng và đoàn công tác hồi cuối tháng 7, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã nêu lên những vướng mắc về vốn ở HURC1.

Cụ thể, tuyến metro số 1 đã hoàn thành hơn 91%, dự án đang chạy nước rút đưa vào khai thác vào cuối năm 2023. Do đó, HURC1 có nhiệm vụ quan trọng trong việc thực hiện việc tuyển dụng, cung cấp nhân sự cho dự án đào tạo, chuyển giao công nghệ và vận hành metro số 1.

Ngày 30/8, toa tàu đầu tiên của tuyến metro số 1 đã được vận hành chạy thử nội bộ trên đường ray W1 trong depot Long Bình (TP Thủ Đức).

Ông Phan Văn Mãi kiến nghị Thủ tướng chấp thuận chủ trương cho TPHCM, trước mắt được hỗ trợ tạm ứng kinh phí hoạt động cho HURC1 trong thời gian nghiên cứu tổ chức thực hiện hướng dẫn của các Bộ. HURC1 sẽ có nghĩa vụ hoàn ứng dần chi phí tạm ứng khi metro số 1 hoàn thành, đi vào khai thác thương mại.

Tại buổi làm việc này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, do tuyến metro số 1 chưa đưa vào vận hành, khai thác nên HURC1 không đáp ứng được các quy định về đầu tư bổ sung vốn điều lệ theo quy định. Do đó, Chính phủ cần có nghị quyết để tháo gỡ vướng mắc.

Sau đó, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng UBND TPHCM trình dự thảo nghị quyết để Chính phủ xem xét giải quyết khó khăn cho đơn vị vận hành tuyến metro số 1.

 Tác giả: Hữu Huy