Theo phản ánh của vợ chồng ông Nguyễn Văn Long (xã Thiện Kế, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc), về vụ việc tranh chấp với nhà ông Hùng, năm 1988, vợ chồng ông cùng các gia đình khác từ xã Thiện Kế đã vào khu đồi trọc thuộc thôn Đồng Nhạn khai hoang, phủ xanh đất trống, đồi trọc, trong đó đất làm nhà ở có 504 m2, sau này theo quy định được 300 m2 đất ở, 204 m2 đất vườn và đất trồng cây có diện tích 5.500,3 m2 (Cộng cả hai loại đất khai hoang được là 6.004,0 m2). Năm 1995 do hoàn cảnh khó khăn nên gia đình ông vào miền Nam để làm ăn kinh tế, đã gửi toàn bộ số đất trên cho chú ruột là ông Nguyễn Văn Bình để nhờ trông nom hộ, trong quá trình trông nom có thể canh tác để kiếm thêm thu nhập, coi như công trông nom, sau này về ông thì phải trả lại (vì tin tưởng người thân, việc gửi đất nhờ trông nom này ông chỉ nói miệng, không có giấy tờ).

Đến năm 2005 khi trở về thì vợ chồng ông Long ngã ngửa khi biết toàn bộ diện tích đất của mình đứng tên gia đình ông Hùng (con ruột ông Bình). Khi tìm hiểu, vợ chồng ông mới biết 1999, ông Hùng đã tự ý kê khai để đăng ký quyền sử dụng đất đối với phần đất ở và đất vườn của gia đình ông Long và không hiểu giai đoạn này UBND xã Thiện Kế và các cơ quan của UBND huyện Bình Xuyên làm thế nào để cấp được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Hùng trong khi nguồn gốc đất cả xã Thiện Kế đều biết đó là đất của gia đình ông Long đã khai hoang và canh tác nhiều năm?!. Ngay sau đó, gia đình ông Long đã yêu cầu gia đình ông Hùng trả lại đất đã nhờ trông nom nhưng ông Hùng khẳng định đó là đất của nhà ông Hùng và không trả.

Không chấp nhận nổi sự lừa dối của người thân, vợ chồng ông đã yêu cầu UBND xã Thiện Kế giải quyết tranh chấp với gia đình ông Hùng. Tại buổi hòa giải, UBND xã Thiện Kế đều xác định nguồn gốc đất trên là của gia đình ông Long nhưng trên tinh thần giải quyết hài hòa, giữ tình cảm máu mủ, gia đình ông Long đã đồng ý phương án UBND xã Thiện Kế đưa ra là mỗi gia đình 50% số đất ở và đất vườn, mặc dù trước đó gia đình ông Hùng khăng khăng rằng đó là đất của gia đình mình (!), đối với diện tích đất trồng cây 5.500,3 m2 còn lại, UBND xã Thiện Kế cho rằng mình không có thẩm quyền giải quyết nên đề nghị UBND huyện Bình Xuyên giải quyết. Theo biên bản hòa giải này, phần diện tích trồng cây hai bên tiếp tục sử dụng cho đến khi được cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Năm 2011, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có chủ trương thu hồi diện tích để làm Khu công nghiệp Bá Thiện II. Được biết dự án do Công ty TNHH VINA-CPK làm chủ đầu tư. Toàn bộ phần diện tích đất trồng cây 5.500,3 m2 nằm trong phạm vi giao đất thực hiện KCN Bá Thiện II. Hội đồng BT GPMB huyện Bình Xuyên phối hợp UBND xã Thiện Kế thực hiện kê khai, nhưng lại không xác định nguồn gốc đất và văn bản giải quyết khiếu nại trước đó để xác định người được bồi thường giải phóng mặt bằng là gia đình ông Long mà lại tự ý xác định đối tượng được bồi thường đối với diện tích đất trên là gia đình ông Hùng. Mặc dù thực tế ông Long là người trực tiếp khai hoang và đã từng xin cấp QSD đất những người được hưởng lại là hộ khác, ông khẳng định ông không chuyển nhượng, tặng cho ai mà chỉ nhờ trông giữ hộ rồi bị người thân tự ý đăng ký kê khai rồi cướp mất đất của mình, không rõ có sự tiếp tay của một số cá nhân, tổ chức có thẩm quyền hay không?. Số tiền đền bù đối với diện tích đất trên được xác định lên đến 1,4 tỷ đồng và gia đình ông Long có nguy cơ mất trắng.

Diện tích đất của nhà ông Long khai hoang đã được thu hồi xây dựng KCN Bá Thiện II

Theo ông Long, việc Hội đồng BT GPMB huyện Bình Xuyên không căn cứ vào sổ mục kê, các văn bản quản lý đất đai của xã Thiện Kế, các văn bản giải quyết tranh chấp trước đó và lấy ý kiến người dân tại Thôn Đồng Nhạn để thấy rằng đất này là của gia đình ông Long mà lại tự ý xác nhận gán ghép đối tượng được bồi thường không có quyền đối với mảnh đất đối với gia đình ông Hùng là hoàn toàn không đúng sự thật, xâm phạm rất nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của gia đình ông. Vì thế, ông Long đề nghị chính quyền kiểm tra lại, xác định lại đối tượng được hưởng quyền lợi khi thu hồi diện tích đất này, đồng thời có phương án đền bù theo đúng quy định pháp luật và chi trả đúng đối tượng - người tạo lập, khai hoang mảnh đất trên nêu trên.

Do không thỏa thuận được về quyền sử dụng đất đối với thửa đất, ông Long đã đề nghị UBND xã Thiện Kế giải quyết tranh chấp từ năm 2011 đến nay. Trong khi tranh chấp chưa được giải quyết triệt để thì Ban đền bù giải phóng mặt bằng lại nôn nóng lấy mặt bằng và chi trả tiền hỗ trợ riêng cho gia đình ông Hùng để lấy mặt bằng mà chưa có bất kỳ thỏa thuận nào với cá nhân ông Long nhưng lại vỗ về gia đình ông Long sẽ giải quyết tranh chấp đảm bảo quyền lợi của các bên để gia đình ông Long tự nguyện giao phần diện tích đất trên cho chính quyền và doanh nghiệp triển khai Dự án Khu công nghiệp!.

“Quýt làm cam hưởng”

Theo tư liệu PV thu thập được, diện tích đất đang tranh chấp giữa hộ ông Long và ông Hùng thuộc phạm vi thửa đất số 5924 thuộc bản đồ địa chính thu hồi và giao đất xây dựng khu công nghiệp Bá Thiện II đã được UBND tỉnh Vĩnh Phúc phê duyệt. Trong số đó mỗi hộ hiện đang quản lý và sử dụng 252m2 (trong đó bao gồm 150m2 đất ở và 102m2 đất vườn), số diện tích còn lại hiện chưa có GCNSDĐ và phù hợp với những điều gia đình ông Long trình bày. 

Sau nhiều năm khiếu nại của gia đình ông Long, đến cuối năm 2018 và đầu năm 2019 với sự vào cuộc của các cơ quan Trung ương đặc biệt là: Văn phòng chính phủ, Thanh tra Chính Phủ và UBDN tỉnh Vĩnh Phúc thì UBND huyện Bình Xuyên mới có chỉ đạo xác minh.

Ngày 22/11/2018, UBND xã Thiện Kế đã có báo cáo 79/BC-UBND gửi UBND huyện Bình Xuyên về việc giải quyết khiếu nại của gia đình ông Long và cụ thể xác định nguồn gốc sử dụng đất như sau: Hộ gia đình ông Nguyễn Văn Long đã khai hoang và sử dụng đất và xây dựng nhà ở từ năm 1988 đến tháng 7 năm 1995; Từ tháng 8 năm 1995 đến năm 2004 ông Hùng sử dụng toàn bộ đất đai, nhà ở; Từ năm 2005 đến khi Giải phóng mặt bằng khu công nghiệp thì cả hai hộ cùng sử dụng đất theo biên bản hòa giải ngày 24/02/2005 đã được thống nhất là đúng.

Ngày 18/1/2019, UBND xã Thiện Kế tiếp tục có báo cáo số 02/BC-UBND với UBND huyện Bình Xuyên, vẫn khẳng định về nguồn gốc đất là của gia đình ông Long: Phần diện tích 5.500,3 m2 tại thửa đất số 5924  là diện tích đất thừa so với QSD đất đã cấp cho gia đình ông Hùng trước đó. Từ năm 1988 đến cuối năm 1994 do hộ ông Long quản lý và sử dụng, từ cuối năm 1994 sau khi hộ nhà ông Long đi làm ăn kinh tế tại miền nam đến nay do ông Hùng quản lý và sử dụng. Đối với báo cáo này, gia đình ông Long khá bất ngờ khi UBND xã Thiện Kế xác nhận lại người quản lý, sử dụng từ năm 2005 đến này chỉ là gia đình ông Hùng, mà không trao đổi với gia đình ông Long bởi thực tế theo Biên bản hòa giải ngày 24/02/2005 đến khi giải phóng mặt bằng 2011, diện tích trên do cả hai hộ sử dụng chờ cơ quan có thẩm quyền giải quyết vì vượt thẩm quyền giải quyết của UBND xã Thiện Kế.

Ông Long tỏ ra bức xúc vì công sức của mình chuyển cho người khác hưởng?

Trao đổi với PV, ông Đào Trọng Tuấn - Chủ tịch UBND xã Thiện Kế thừa nhận, phần diện tích hiện đang nằm trong phạm vi thửa đất số 5924 trước đây là do vợ chồng ông Long bỏ công sức khai hoang và sử dụng ổn định nhiều năm. Tuy nhiên, thời điểm vợ chồng ông Long khi đi làm ăn xa có chuyển nhượng hay nhờ trông giữ không thì đều không có giấy tờ chứng minh. Khi làm thủ tục cấp QSD đất thì vợ chồng ông Long không có mặt tại địa phương. Khi thực hiện thu hồi và bồi thường thì chỉ xác định dựa trên những đối tượng có GCNQSDĐ để giải quyết.

Như vậy, đối với phần đất không có GCNQSDĐ mà chính quyền đã xác định nhầm đối tượng bồi thường giải phóng mặt bằng mà ông Long đang khiếu nại thì ông Tuấn lại không trả lời được lý do tại sao?

Trao đổi với PV, luật sư Hồ Diên Trung - Công ty luật TNHH Khoa Tín cho rằng, trong trường hợp thu hồi và bồi thường tại huyện Bình Xuyên nêu trên, cần xác định rõ vai trò, quyền lợi của từng đối tượng. Gia đình ông Long là người có công khai hoang, và từng đề xuất được làm GCNQSDĐ, không chuyển nhượng, tặng cho mà chỉ nhờ người trông nom nên có thể coi là người toàn bộ quyền sử dụng đối với phần đất đã bỏ công sức khai hoang, tôn tạo nhiều năm. Còn về phía ông Hùng đã nêu rõ là đối tượng trồng cây, hoa màu trong thời gian vợ chồng ông Long đi làm ăn xa chỉ là người có tài sản trên đất. Vậy theo quy định của pháp luật thì khi bồi thường, giải phóng mặt bằng để triển khai Dự án phải xác định nguồn gốc đất để thực hiện bồi thường đúng đối tượng có quyền sử dụng đất phải là người được hưởng quyền lợi giải phóng mặt bằng chính khi thu hồi, còn người có tài sản trên đất sẽ được hỗ trợ vì công sức gieo trồng chăm sóc theo mức giá thu mua sản phẩm ngoài thị trường (hoặc tuỳ thoả thuận). Như vậy trong trường hợp trên khi UBND huyện Bình Xuyên xác định đối tượng giải quyết bồi thường về thửa đất 5924 cho hộ ông Hùng mà không phải hộ nhà ông Long là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Ngày 9/7/2019, UBND huyện Bình Xuyên tiếp tục có văn bản trả lời ý kiến gia đình ông Long. Trong văn bản nêu rõ, dựa trên cơ sở báo cáo số 02/BC-UBND ngày 18/1/2019 của UBND xã Thiện Kế và phiếu xác nhận diện tích đất đai của hộ ông Nguyễn Văn Hùng (tự ý kê khai khi chưa được sự đồng ý của gia đình ông Long) thì bất ngờ khẳng định đề nghị yêu cầu bồi thường 50% đối với quyền lợi thu hồi thửa đất 5924 cho nhà ông Long là chưa có cơ sở. 

Câu trả lời từ phía UBND huyện Bình Xuyên đã tạo nên sự bức xúc vô cùng lớn từ phía gia đình ông Long, mặc dù được xác định rõ ràng gia đình ông là người có công khai hoang, tôn tạo và sử dụng, nhưng lại không được hưởng quyền lợi; ông Hùng không phải người khai hoang, cũng không cung cấp được tài liệu chứng minh việc tặng cho, chuyển nhượng và ngoài ra trong các tài liệu hòa giải tại UBND xã thì ông Hùng còn lộ ra việc kê khai không trung thực đối với phần diện tích đất ở, đất vườn và buộc phải trả lại 50% diện tích này cho gia đình ông Long, nhưng vẫn được UBND huyện Bình Xuyên dường như không để ý đến các vấn đề này và bất chấp quy định của pháp luật để cấp GCNQSDĐ trước đó vô tội vạ cho ông Hùng. Hơn nữa, ông Long cũng phản ánh mặc dù thời gian tiếp nhận giải quyết của UBND huyện Bình Xuyên dài gấp nhiều lần thời gian luật quy định, nhưng người ký văn bản giải quyết lại là Phó chánh văn phòng UBND huyện, không phải Chủ tịch UBND huyện và nội dung giải quyết cũng không đúng với yêu cầu của gia đình ông, vì ông không đề nghị yêu cầu bồi thường 50% đối với quyền lợi thu hồi thửa đất 5924, mà đề nghị xác định đúng đối tượng được hưởng quyền lợi và chi trả đúng đối tượng theo quy định.

Xem xét toàn bộ nội dung vụ việc, ông Long và các luật sư tại Công ty luật TNHH Khoa Tín (đang bảo vệ quyền lợi cho gia đình ông Long) cho rằng những trả lời lấp liếm, thiếu khách quan và không phù hợp với quy định của pháp luật để che lấp đi những sai phạm nhiều năm trong quản lý đất đai của UBND huyện Bình Xuyên là rất đáng lên án.

Lỗ hổng trong công tác quản lý đất đai và xác định sai đối tượng đền bù giải phóng mặt bằng tại huyện Bình Xuyên khi giải phóng mặt bằng để giao cho Công ty TNHH VINA-CPK làm KCN Bá Thiện II sẽ được chúng tôi tiếp tục cập nhật và chuyển tới quý độc giả trong các kỳ tới!

(Còn nữa)

Hải Đăng