Thời gian gần đây, xuất hiện nhiều lời mời các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mua/nhập khẩu vaccine phòng COVID-19 hoặc tiêm chủng cho người lao động, đối tác, khách hàng…

Một số tổ chức, cá nhân tự nhận tiếp cận được nguồn vắc xin của các hãng sản xuất hoặc mua lại của một số nơi dư thừa. Người dân cũng nhận được lời mời đăng ký tiêm vaccine phòng COVID-19 thông qua những hình thức quảng bá khác nhau.

Như trường hợp của anh Nguyễn Quang Tuấn, phường Liên Bảo, TP Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc). Cách đây chưa lâu, anh nhận được một thư điện tử, hướng dẫn đăng ký tiêm phòng tự nguyện, kèm theo một đường link đến một địa chỉ website khác. Thư yêu cầu cung cấp thông tin thẻ tín dụng, tài khoản, mã OTP, chuyển trước khoản tiền hơn 1 triệu đồng và truy cập vào đường link trong thư để xác thực việc đăng ký tiêm phòng đã thành công.

Nghi vấn có gì đó không ổn, anh tìm hiểu và hỏi thông tin một số người thì được biết, đây là thủ đoạn mới của các đối tượng lừa đảo. Anh Tuấn chia sẻ: May mắn mình đã không tin và làm theo yêu cầu từ thư điện tử lạ kia, nếu không rất có thể đã bị các đối tượng đánh cắp thông tin cá nhân, thông tin tài khoản để chiếm đoạt tiền hoặc phá hoại máy tính bằng các phần mềm độc hại.

Hay trước đó, vào tháng 12/2020, TAND TP Quy Nhơn (Bình Ðịnh) đã mở phiên tòa xét xử Tiêu Thị Tuyết Sương (46 tuổi, ở xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước (Bình Ðịnh) về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc tiêm ngừa vắc xin giả cho nhiều người, trong đó có vắc xin phòng COVID-19.

Do nợ nần và thấy nhiều người dân có nhu cầu tiêm ngừa nên bị cáo nảy sinh ý định lừa đảo. Sương tự xưng là nhân viên của Trung tâm y tế dự phòng tỉnh Bình Ðịnh, có dịch vụ tiêm ngừa vaccine tại nhà. Sau khi có người sập bẫy, Sương đến hiệu thuốc mua nước cất, thuốc kháng sinh rồi pha trộn, bơm sẵn dung dịch vào các ống tiêm cất và thông tin rằng có khả năng ngừa các bệnh: viêm gan A, viêm gan B, thậm chí ngừa COVID-19...

Với thủ đoạn này, Tiêu Thị Tuyết Sương đã chiếm đoạt tổng cộng hơn 63 triệu đồng của 18 bị hại tại TP Quy Nhơn và huyện Tuy Phước (Bình Ðịnh). Hành vi của bị cáo gây nguy hiểm cho xã hội, Sương đã bị tuyên phạt bốn năm tù giam về hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Người dân cần cảnh giác với lừa đảo tiêm vắc xin COVID-19 (Ảnh minh họa)

Trước thực trạng trên, tháng 6/2021, để tránh nguy cơ bị lừa đảo tiêm chủng vắc xin giả mạo, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng, không an toàn, Bộ Y tế khuyến cáo một số nội dung sau:

- Người dân cần cảnh giác trước những lời mời đăng ký tiêm vắc xin phòng COVID-19 lan truyền trên mạng xã hội, tin nhắn, tờ rơi và các hình thức quảng cáo khác.

Chỉ đi tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 tại các cơ sở y tế, cơ sở đào tạo y, dược và các cơ sở, điểm tiêm chủng đủ điều kiện hoạt động.
 
- Các địa phương, tổ chức, doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu vắc xin cần tiếp xúc đàm phán trực tiếp với các nhà sản xuất vắc xin, hạn chế thông qua các bên trung gian.

- Các loại vắc xin phòng COVID-19 sử dụng tại Việt Nam phải được Bộ Y tế cấp phép có điều kiện sử dụng cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch.

- Mỗi lô vắc xin khi nhập khẩu về phải được cấp phép lưu hành, kiểm định đạt tiêu chuẩn chất lượng và cấp giấy chứng nhận xuất xưởng.

- Bộ Y tế đã và đang tích cực đàm phán để mua và nhập khẩu số lượng lớn vắc xin để tổ chức tiêm cho tất cả người dân, vắc xin được tiêm chủng miễn phí cho người dân.

Theo Luật sư Hoàng Dương, đoàn Luật sư TP Hà Nội, khuyến cáo của Bộ Y tế cảnh báo lừa đảo tiêm chủng vắc xin ngừa COVID-19 vừa ban hành là rất kịp thời, thực sự cần thiết. 

Trường hợp người dân khi nhận được những lời mời đăng ký tiêm vắc xin phòng COVID-19 lan truyền trên mạng xã hội, tin nhắn, tờ rơi và các hình thức quảng cáo khác hãy nhanh chóng cung cấp thông tin tới cơ quan chức năng để kịp thời chấn chỉnh, xử lý, bởi khi tiêm phải trả tiền nên hành vi này có dấu hiệu của Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo Bộ luật Hình sự 2015 ( tại Điều 174, Chương XVI). Quy định về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cụ thể:

 1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

 a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

 b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

 c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

 d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại.

 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

 a) Có tổ chức;

 b) Có tính chất chuyên nghiệp;

 c) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

 d) Tái phạm nguy hiểm;

 đ) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

 e) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;

 g) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này.

 3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

 a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

 b) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;

 c) Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.

 4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

 a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

 b) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 1 Điều này;

 c) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.

 5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

"Trường hợp hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân khi được cơ quan điều tra ban hành kết quả điều tra, cơ quan tố tụng sẽ dựa vào mức độ số tiền hoặc hình thức chiếm đoạt sẽ có phương thức xử lý thích đáng, đúng theo quy định của pháp luật.

Do đó, để tránh bị các đối tượng lạm dụng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, mọi công dân cần thực hiện nghiêm những khuyến cáo từ Bộ Y tế, bởi các loại vắc xin phòng COVID-19 sử dụng tại Việt Nam phải được Bộ Y tế cấp phép có điều kiện sử dụng cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19; được cấp phép lưu hành trên cơ sở kiểm định đạt tiêu chuẩn chất lượng, chứng nhận xuất xưởng lô vắc xin theo quy định.

Điều đặc biệt mà người dân cần lưu ý, Bộ Y tế đã và đang tích cực đàm phán với các nhà sản xuất vắc xin, các tổ chức quốc tế để mua và nhập khẩu số lượng lớn vắc xin để tổ chức tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 cho tất cả người dân đang sinh sống tại Việt Nam. Vắc xin được tiêm chủng miễn phí cho người dân. Do vậy, mọi người dân cần bình tĩnh, hãy chờ đợi đến lượt mình được tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 khi cơ quan y tế thông báo", Luật sư Hoàng Dương phân tích thêm.

Ngoài ra, theo Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó giám đốc Công ty Luật TNHH TGS – Đoàn luật sư TPHà Nội, tại Khoản 13 Điều 2 Luật Dược năm 2016 có quy định: "Vắc xin là thuốc chứa kháng nguyên tạo cho cơ thể khả năng đáp ứng miễn dịch được dùng với Mục đích phòng bệnh, chữa bệnh". Do đó, với việc tạo ra vắc xin giả, trong đó có vắc xin giả phòng dịch bệnh COVID-19 thì hành vi có dấu hiệu của tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, theo quy định tại Điều 194 Bộ luật hình sự, với tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là "Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội",theo quy định tại Điểm l Khoản 1 Điều 52 Bộ luật hình sự.

(Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)

Bảo Khánh (T/h)