Nga tức tốc phòng thủ Tokmak

Bộ Quốc phòng Anh cho rằng, các lực lượng Nga tại miền Nam Ukraine đang cố gắng tăng cường hệ thống phòng thủ xung quanh thành phố chiến lược Tokmak ở Zaporizhzhia do lo ngại quân đội Ukraine có thể tiến đánh và giành quyền kiểm soát thị trấn này.  

Vị trí Tokmak. Ảnh: Dailykos

Trong bản cập nhật thông tin tình báo ngày 17/9, Bộ Quốc phòng Anh lưu ý: “Thời gian gần đây, các lực lượng Nga có thể đã tăng cường tuyến phòng thủ xung quanh thị trấn Tokmak ở miền Nam mà họ đang kiểm soát”.

Tokmak cách chiến tuyến hiện tại ở Zaporizhzhia khoảng 16km, nằm trên tuyến đường dẫn tới thành phố Melitopol và tới Biển Azov. Quân đội Ukraine hồi đầu tháng 9 cho biết, các lực lượng nước này đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga xung quanh thị trấn Robotyne, ở phía Đông Bắc Tokmak.

“Tokmak có thể là trụ cột trong tuyến phòng thủ chính thứ hai của Nga. Việc triển khai các công việc nhằm nâng cấp hệ thống phòng thủ tại Tokmak có thể cho thấy mối lo ngại ngày càng gia tăng của Nga về việc Ukraine có khả năng xâm nhập phòng tuyến này từ phía Bắc”, Bộ Quốc phòng Anh nhấn mạnh.

Theo Bộ Quốc phòng Anh, Nga đang thiết lập thêm nhiều trạm kiểm soát, hệ thống phòng thủ răng rồng chống tăng và đào các chiến hào mới tại Tokmak – nơi tập đoàn quân hỗn hợp 58 của Nga đang nắm giữ. Thị trưởng thành phố Melitopol ở Đông Nam Ukraine, ông Ivan Fedorov cũng cho biết, các lực Nga đã xây dựng một loạt trạm kiểm soát và các ụ chống tăng ở Tokmak. Hiện Nga chưa đưa ra bất cứ bình luận gì về thông tin này. 

Hồi cuối tháng 8/2023, các quan chức Ukraine tuyên bố lực lượng nước này đã giành quyền kiểm soát Robotyne từ tay Nga. Họ cho rằng, tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga xung quanh Robotyne là tuyến phòng thủ được củng cố nghiêm ngặt nhất tại Zaporizhzhia.

"Có sự khác biệt rất lớn giữa tuyến phòng thủ thứ nhất và thứ hai", chỉ huy lực lượng Tavria của Ukraine, Chuẩn tướng Oleksandr Tarnavskiy cho biết, ý nói đến việc Nga tập trung rất ít nguồn lực cho các tuyến phòng thủ thứ 2 và thứ 3.

Trong bản cập nhật thông tin chiến sự ngày 17/9, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine cho biết binh sỹ nước này đang tiếp tục tấn công các vị trí của Nga về phía Melitopol, "khiến đối phương tổn thất đáng kể về nhân lực và trang thiết bị, và buộc phải rút lui tại một số vị trí”. 

Nguy cơ Ukraine đánh trụ cột phòng tuyến thứ 2

Tokmak không phải là thành phố lớn ở Ukraine. Trước xung đột, nơi đây có dân số hơn 29.500 người, với diện tích chỉ bằng một nửa diện tích Bakhmut. Bakhmut là thành phố lớn thứ 58 ở Ukraine còn Tokmak đứng thứ 138. Tuy vậy, đây là một trong những địa điểm được Nga phòng thủ kiên cố nhất.

Tầm quan trọng của Tokmak được quyết định dựa trên vai trò hậu cần. Nhìn trên bản đồ, có thể thấy thành phố này nằm ở trung tâm của 5 tuyến đường lớn. Các con đường này kết nối 2 thành phố lớn trong khu vực là Berdyansk và Melitopol, đồng thời liên kết với 2 thành phố khác vốn là trung tâm phòng thủ ở mặt trận là Vasylivka ở phía Tây Bắc và Polohy ở phía Đông Bắc. Tokmak cũng có nhiều tuyến đường sắt và nằm gần sông Molochna, đổ ra Biển Azov.

Đối với Nga, Tokmak là chìa khóa để bảo vệ toàn bộ khu vực mặt trận này. Nga có thể tiếp tế cho quân đội đang chiến đấu trên mặt trận trên 2 trục chính: từ phía Đông Bắc (bắt đầu ở Belgorod qua Starobilsk, Donetsk) và từ Crimea thông qua cầu Kerch. Theo các nhà phân tích, khả năng tiếp tế của Nga cho các đơn vị chiến đấu thông qua đường bộ hoặc bằng xe tải khá hạn chế, vì thế Moscow chủ yếu phụ thuộc vào các tuyến đường sắt.

Khi tiến hành cuộc tấn công, Ukraine nhiều khả năng sẽ sử dụng sông Molochna để che chắn cho sườn trái của họ khi tiến về Melitopol. Trong trường hợp này, Nga có thể phản kích từ phía Đông con sông để cắt đứt tuyến tiếp tế của lực lượng xung kích Ukraine.

Nếu Ukraine không giành được Tokmak và buộc phải bỏ thành phố, Nga có thể tiến hành cuộc tấn công từ Tokmak về phía Tây Bắc.

Trái lại, nếu Ukraine bao vây hoặc kiểm soát Tokmak, các biện pháp đáp trả của Nga sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều. Đáng chú ý, Tokmak cách thành phố Vasylivka khoảng 35km – vốn là nút giao quan trọng nối tỉnh Kherson và Melitopol. Một khi tiến được vào Vasylivka, Kiev có thể kiểm soát nguồn cung cấp nước cho Nova Kakhovka và Crimea. Trong trường hợp này, Nga sẽ mất khả năng nhận được nguồn cung cấp hoặc quân tiếp viện từ phía Đông để hỗ trợ Melitopol. Vì thế Moscow không thể thực hiện các cuộc tấn công lớn trong khu vực ngoại trừ một số hoạt động tấn công nhỏ lẻ của các đơn vị trinh sát nhỏ hoặc quân du kích.  

Về cơ bản, Tokmak là chìa khóa kết nối giữa cánh quân ở phía Tây và cánh quân ở phía Đông của quân đội Nga. Việc đánh chiếm thành phố này sẽ khiến 2 cánh quân bị chia cắt và không còn khả năng hỗ trợ trực tiếp cho nhau.

Trong trường hợp Ukraine chọn tấn công phía Đông Melitopol và biến Berdyansk, Mariupol thành mục tiêu chính của cuộc tấn công, Kiev sẽ ngăn chặn hiệu quả mọi cuộc phản công của Nga từ phía Tây nếu giành được Tokmak.