Khảo sát từ các ngân hàng thương mại mới đây của Vietnam Report cho thấy, hầu hết ngân hàng đã điều chỉnh kế hoạch lợi nhuận và đặt kế hoạch kinh doanh một cách thận trọng. Điều này chỉ ra 2023 là năm có nhiều thử thách cho toàn ngành ngân hàng.

Những vấn đề như mặt bằng lãi suất, nợ xấu, trích lập dự phòng rủi ro, thị trường bất động sản và trái phiếu đóng băng chưa được phản ánh đầy đủ trong kết quả kinh doanh năm ngoái sẽ để lại tác động đáng kể đến hoạt động của ngân hàng trong năm nay.

7 thách thức kìm hãm tăng trưởng ngành

Nợ xấu gia tăng, tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống được các ngân hàng nhận diện là thách thức lớn nhất phải đối diện (tăng 9,1% so với một năm trước).

Báo cáo tài chính quý I/2023 của 28 ngân hàng đã công bố ghi nhận 7 ngân hàng để tỷ lệ nợ xấu nội bảng vượt ngưỡng 3%. Tổng nợ xấu của 28 ngân hàng này cũng tăng hơn 23% so với cuối năm 2022, lên mức hơn 172.000 tỷ đồng.

Quý I/2023 cũng ghi nhận tỷ lệ nợ xấu (NPL) đã tăng mạnh trở lại, đạt mức 1,93% - cao hơn so với giai đoạn trước dịch. Rủi ro đặc biệt hiện hữu và tăng lên xuất phát từ sự đóng băng của thị trường bất động sản - lĩnh vực đóng góp tới 21% dư nợ tín dụng của toàn hệ thống, chưa tính đến khoảng 4% dư nợ trái phiếu sở hữu ngoài hệ thống tín dụng.

Cũng theo khảo sát của Vietnam Report, tới 71,4% số ngân hàng dự kiến tăng trích lập dự phòng trong năm 2023 (tăng 25,9% so với kết quả khảo sát năm 2022).

Tiếp đó, nguy cơ rủi ro lạm phát là thách thức lớn thứ hai với 96,4% ngân hàng bình chọn. Dựa trên các chỉ số như bình quân chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Việt Nam 5 tháng đầu năm tăng 3,55% so với cùng kỳ; tăng giá điện 3% gần đây, kế hoạch tăng lương cơ sở 20,8% từ tháng 7 và đà tăng giá các dịch vụ như y tế, vận tải công cộng... khiến các ngân hàng lo ngại rằng có thể tác động đến lạm phát trong nửa cuối năm.

Rào cản lớn thứ ba là tăng trưởng kinh tế toàn cầu ở mức thấp và có rủi ro suy thoái. Chính điều kiện kinh tế suy giảm sẽ khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, kéo theo tỷ lệ vỡ nợ, tăng rủi ro vỡ nợ cho vay với các ngân hàng.

Những yếu tố này có thể ảnh hưởng xấu đến giá trị tài sản thế chấp ngân hàng nắm giữ, dẫn đến suy giảm chất lượng tài sản, xói mòn bộ đệm vốn và hạn chế khả năng cho vay.

Ngoài ra, sự suy thoái của thị trường chứng khoán, bất động sản, trái phiếu và ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng bancassurance được nhiều ngân hàng lo ngại.

Sự xuất hiện của các công ty fintech cạnh tranh gay gắt, thách thức sự thống trị thị trường của các ngân hàng cùng áp lực tăng vốn điều lệ gia tăng nhằm mục tiêu cải thiện các hệ số an toàn vốn và vị trí xếp hạng của ngân hàng cũng được điểm danh là các thách thức mà ngân hàng cần đương đầu thời gian tới.

Vẫn có cơ hội

Tuy nhiên, đi cùng với những thách thức, ngành ngân hàng vẫn có cơ hội cho sự tăng trưởng năm 2023. Trong đó, cơ hội lớn tới từ những chính sách mới của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hiện có tỷ lệ số ngân hàng nhận định là yếu tố quan trọng nâng đỡ ngành tăng mạnh nhất so với thời điểm khảo sát một năm trước (tăng 58,4%).

Cũng theo thống kê của NHNN, đến cuối năm 2022, ngành ngân hàng đã đầu tư hơn 15.000 tỷ đồng cho hoạt động chuyển đổi số. Trong 4 năm gần đây, tăng trưởng về thanh toán số tại Việt Nam duy trì ở mức 40%, thuộc những nước tăng trưởng nhanh về ứng dụng ngân hàng số.

Có tới 71,4% ngân hàng được khảo sát nhận định rằng số hóa đang mang lại tác động mạnh mẽ đến kết quả kinh doanh cũng như hiệu suất của ngân hàng, 28,6% còn lại ghi nhận những tác động mạnh từ chuyển đổi số trong năm qua.

Ngoài ra, các kỳ vọng từ các gói kích thích kinh tế, sự chuyển hướng mạnh mẽ trong cơ cấu hoạt động và triển vọng phục hồi của nền kinh tế Việt Nam cũng được các ngân hàng đánh giá là cơ hội tăng trưởng cho ngành trong năm 2023.

Tác giả: Hồng Nhung