Một đoạn của suối Bắc trước khi đổ ra sông Nậm Huống đổi màu, kết tủa vàng đục. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN)

Liên quan đến việc nước đổi màu, cá chết trên sông Nậm Huống, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An vừa có văn bản số 4636/STNMT-BVMT ngày 10/7 về việc kết quả kiểm tra vụ việc cá chết bất thường tại xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp.

Sở đã xác định đơn vị xả thải trái phép ra môi trường gây nên hiện tượng nước sông Nậm Huống đổi màu, kéo theo tình trạng cá chết hàng loạt ở xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp đầu tháng 7/2024 là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An.

Đây là đơn vị được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép khai thác quặng thiếc bằng phương pháp hầm lò trên diện tích 17,12 ha thuộc địa bàn 2 xã Châu Hồng, Châu Thành, huyện Quỳ Hợp từ năm 2013.

Phát hiện hàng loạt sai phạm

Trước đó, ngày 4/7, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã phản ánh tình trạng nước sông Nậm Huống, chảy qua địa bàn các xã Châu Thành, Châu Cường, huyện Quỳ Hợp bất ngờ chuyển sang màu vàng đục, kéo theo hiện tượng cá chết hàng loạt khiến hàng nghìn hộ dân sống dọc theo con sông rất lo lắng. Ngay sau sự việc, các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đã nhanh chóng vào cuộc.

Báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh chỉ rõ việc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An bơm nước phát sinh từ hầm lò (sau khi xử lý lắng qua các bể lắng) thải vào hang Caster mà không tái sử dụng là không đúng với nội dung Giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường của Dự án số 02/GXN-STNMT ngày 5/5/2017.

Theo giải trình của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An, do lượng nước phát sinh từ các hầm lò theo thực tế hoạt động rất lớn, không đúng với nội dung của Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã phê duyệt và vượt quá nhu cầu sử dụng trong quá trình tuyển quặng; đồng thời nước hầm lò có hiện tượng bị nhiễm sắt, có độ pH thấp nên công ty đã tiến hành xử lý nguồn nước này bằng biện pháp lắng và bổ sung vôi trước khi xả thải ra môi trường.

Nước sông Nậm Huống tại xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An chuyển màu đục vàng. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN)

Kiểm tra thực tế công tác xử lý nước thải, chất thải rắn tại Dự án khai thác hầm lò và chế biến phần Đông mỏ thiếc Suối Bắc tại hai xã Châu Hồng và Châu Thành, huyện Quỳ Hợp của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An còn phát hiện tại các khu vực khai thác, chế biến và hồ lắng bùn thải tồn tại rất nhiều đường ống nhưng không rõ mục đích sử dụng.

Các bãi thải quặng đuôi từ hoạt động chế biến quặng thiếc của công ty chưa được lót đáy. Các công trình, thu gom xử lý nước thải và bùn thải tại khu vực lò số 6 có nguy cơ tràn bờ, thoát ra ngoài môi trường, nhất là trong trường hợp có mưa lớn dài ngày.

Đặc biệt, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An đã điều chỉnh mặt bằng tổng thể dự án khai thác mỏ thiếc (xây dựng thêm bãi thải quặng đuôi, khu xử lý nước thải sau tuyển, xưởng tuyển…) khi chưa được cơ quan chức năng cho phép.

Tiếp tục kiểm tra, giám sát

Trước những sai phạm của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu công ty thực hiện ngay các giải pháp thu gom triệt để các nguồn thải, đảm bảo an toàn, không để xảy ra sự cố, nhất là tại các bãi thải quặng đuôi, công trình xử lý nước thải từ quá trình khai thác, chế biến quặng thiếc; thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các biện pháp thu gom, xử lý nước thải, chất thải rắn theo đúng Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường đã được phê duyệt.

Sở cũng đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu công ty sớm hoàn tất hồ sơ, thủ tục liên quan của Dự án theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; chấp hành nghiêm các quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản, bảo vệ môi trường của Ủy ban Nhân dân huyện Quỳ Hợp, các quy định của pháp luật về tài nguyên môi trường và pháp luật liên quan theo quy định.

Trước đó, ngày 4/6/2024, Ủy ban Nhân dân huyện Quỳ Hợp đã ra quyết định xử phạt hành chính Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An 250 triệu đồng vì các hành vi: sử dụng khoáng sản không đúng mục đích quy định trong Giấy phép khai thác khoáng sản khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp phép; lập không đầy đủ sổ sách, chứng từ, văn bản, tài liệu có liên quan để xác định sản lượng khai thác thực tế hằng năm; không nộp thiết kế mỏ đã phê duyệt cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định.

Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An cũng đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu Ủy ban Nhân dân huyện Quỳ Hợp kiểm tra, giám sát việc khắc phục các tồn tại trong công tác chấp hành pháp luật về tài nguyên môi trường nêu trên và yêu cầu của các Đoàn kiểm tra theo: Quyết định số 901/QĐ-BTNMT ngày 5/4/2024 của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Quyết định số 03/QĐKT-CAH(HS) ngày 7/5/2024 của Công an huyện Quỳ Hợp đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An.

Nước sông Nậm Huống tại xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An chuyển màu đục vàng. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN)

Ủy ban Nhân dân huyện Quỳ Hợp tăng cường kiểm tra, giám sát đối với các mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn; phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Nhân dân các xã Châu Hồng và Châu Thành giám sát chặt chẽ việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường của công ty, trong trường hợp phát hiện sai phạm (nếu có), tiến hành xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Riêng vấn đề ô nhiễm nguồn nước sông Nậm Huống, chảy qua địa bàn các xã Châu Thành, Châu Cường, sau khi có kết quả phân tích các mẫu nước, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ cập nhật, báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh.

Cùng với đó, Sở sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về tài nguyên môi trường đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thiếc Hà An để xử lý nghiêm các vi phạm (nếu có) theo quy định./.

 Tác giả: Xuân Tiến - Văn Tý