Người dân mua xăng xếp hàng dài ra cả lòng đường tại cửa hàng xăng Khâm Thiên.
Ảnh: Tuấn Đức/TTXVN

Lũy kế 9 tháng năm nay, Việt Nam nhập khẩu hơn 6,5 triệu tấn xăng dầu các loại, trị giá 6,8 tỷ USD, tăng 22,7% về lượng và tăng 131,8% về trị giá so với cùng kỳ.

Theo Tổng cục Hải quan, lượng xăng dầu nhập khẩu tháng 9/2022 trở về mức tương đương các tháng gần đây. Về thị trường nhập khẩu, Hàn Quốc dẫn đầu với 2.555.283 tấn, kim ngạch đạt 2,745 tỷ USD, tăng tới 91,62% về lượng so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng thị trường Hàn Quốc chiếm đến 39,16% tổng lượng xăng dầu nhập khẩu của Việt Nam trong 9 tháng năm 2022.

Các thị trường lớn khác như: Malaysia 956.148 tấn, kim ngạch 885,67 triệu USD nhưng giảm mạnh so với con số gần 1,7 triệu tấn của cùng kỳ năm ngoái; Singapore 960.508 tấn, kim ngạch 978,7 triệu USD, khá tương đồng về lượng nhập khẩu so với cùng kỳ 2021; Thái Lan 877.870 tấn, kim ngạch 960 triệu USD, tăng gần 100.000 tấn so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, những tháng đầu năm, Trung Quốc nổi lên là thị trường nhập khẩu xăng dầu lớn hàng đầu của Việt Nam với 627.123 tấn, kim ngạch 676 triệu USD, gấp 2,3 lần về lượng so với cùng kỳ năm ngoái (tương đương tăng 130%); trong khi kim ngạch gấp tới 4,42 lần.

Mặc dù nếu so với cùng kỳ năm ngoái, lượng nhập khẩu xăng dầu trong 9 tháng năm nay tăng, tuy nhiên trong quý 3/2022, đã xảy ra tình trạng các thương nhân đầu mối giảm mạnh lượng xăng dầu nhập khẩu. Số liệu thống kê cho thấy, quý III/2022 (đến 20/9/2022), sản lượng nhập khẩu giảm khoảng 40% đối với xăng, giảm khoảng 35% đối với dầu DO, so với Quý II/2022.

Theo Bộ Tài chính, trong bối khi giá xăng dầu thế giới có xu hướng biến động giảm liên tục với biên độ rộng, khó dự báo (giá xăng dầu trong nước giảm trong 9 kỳ điều hành liên tiếp từ kỳ điều hành ngày 1/7/2022), có thể dẫn đến tâm lý e ngại nhập khẩu xăng dầu.

Đáng nói, chỉ có 19/33 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu nhập khẩu. Có thương nhân đầu mối thường nhập khẩu với số lượng lớn, nhưng không thực hiện nhập khẩu vào Quý III/2022 như: Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, Công ty cổ phần Thương mại Đầu tư dầu khí Nam Sông Hậu, Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu xăng dầu Tín Nghĩa.

Nhiều ý kiến cho rằng: Nguyên nhân thiếu hàng tại một số đại lý, cửa hàng bán lẻ xăng dầu và chiết khấu giảm có thể do sản lượng nhập khẩu giảm và lượng tồn kho giảm tại các thương nhân đầu mối, nhất là trong bối cảnh giá xăng dầu diễn biến khó lường.

Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương), nhu cầu tiêu thụ xăng dầu của Việt Nam hơn 22 triệu m3/năm.Trong đó, nguồn nhập khẩu chỉ chiếm 20%, còn lại là từ nguồn cung từ hai nhà máy lọc dầu trong nước là Dung Quất và Nghi Sơn. Trong quý III/2022, 2 nhà máy lọc dầu trong nước là Nghi Sơn và Dung Quất dự kiến sản xuất 3,9 triệu m3 (chiếm 72% tổng nhu cầu) và quý IV dự kiến sản xuất 4,4 triệu m3 (chiếm 80% tổng nhu cầu).

Xác định xăng dầu là một mặt hàng thiết yếu đối với sản xuất và tiêu dùng nên cơ quan hải quan luôn ưu tiên thực hiện nhanh chóng, thuận lợi và theo đúng quy định của pháp luật các thủ tục nhập khẩu và thông quan đối với mặt hàng này. Liên quan đến công tác quản lý, từ ngày 10/8/2022, điều kiện kiểm tra, giám sát kho xăng dầu thì thương nhân kinh doanh xăng dầu phải được hoàn thiện theo quy định mới với các yêu cầu nghiêm ngặt như lắp đặt thiết bị đo mức bồn, bể tự động kết nối trực tuyến số lượng xăng dầu xuất, nhập, tồn kho với cơ quan hải quan.

Để rút ngắn hơn nữa thời gian thông quan, góp phần cho doanh nghiệp kịp thời đưa hàng hóa vào lưu thông, Tổng cục Hải quan đã có văn bản số 3684/TCHQ-GSQL chỉ đạo cục hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện thông quan nhanh chóng đối với mặt hàng xăng dầu nhập khẩu, bố trí cán bộ, công chức trực giải quyết thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát và xử lý vướng mắc đối với xăng dầu nhập khẩu kể cả ngày nghỉ lễ, ngày nghỉ, ngoài giờ hành chính đảm bảo thông quan 24/7.

Tác giả: Minh Phương