“Lúa ma” hoành hành

Người dân xã Quảng Long, huyện Quảng Xương (Thanh Hóa) đặt tên cho một giống lúa kì lạ xuất hiện ở địa phương này là “lúa ma”. Bởi lẽ, theo lời người dân, “nó là lúa mà lại không phải lúa, không ai biết nguồn gốc, cũng không ai trồng, chúng phát triển như lúa, có đặc điểm của cây lúa nhưng lại không cho thua hoạch".

Vào khoảng 4 năm trước, giống “lúa ma” xuất hiện lác đác trên đồng thôn Bái Đông, xã Quảng Long, thế rồi những năm sau, chúng tự phát mọc tràn lan trên khắp cánh đồng, đến mức lúa trồng bị lấn át, không thể phát triển.

Nông dân khốn đốn vì "lúa ma" xuất hiện tràn lan

Có mặt tại cánh đồng thôn Bái Đông, xã Quảng Long, huyện Quảng Xương, giữa trưa nắng chói chang, nhiều người dân đang cố gắng nhổ những cây “lúa ma” này để giải cứu cho những cây lúa thật với hi vọng có thể vớt vát lại vụ mùa.

Chị Trần Thị Bình (SN 1975) chia sẻ: “Cách đây chừng 4 năm, tôi phát hiện trên ruộng lúa xuất hiện một vệt bằng với 2 đường cày kéo dài, những cây lúa này có thân dài và cứng bất thường, khi hạt còn đang xanh thì chúng rụng đồng loạt, chỉ còn trơ lại thân”.

Ban đầu, chị Bình cứ nghĩ có ai đó cố tình phá hoại ruộng lúa nhà mình, nhưng sau đó hiện tượng này xuất hiện tràn lan cả cánh đồng thì dân làng mới bắt đầu hoang mang.

“Loại lúa này không khác gì cây lúa bình thường nhưng chúng thường cao hơn và thân to khỏe hơn. Những hạt còn sót lại khi thu hoạch về nhà cũng không ăn được, nó sần sật như gạo nấu không chín. 2 năm gần đây, vì loại lúa này tự phát mọc quá mạnh, khiến cho lúa trồng không lên được, 8 sào ruộng nhà tôi liên tục bị nên mất trắng. Năm nay, dù lúa còn đang xanh ngoài đồng, tôi vẫn đành lòng bán ruộng cho người ta thu hoạch cho bò ăn. Dù mất mùa liên miên, gia đình tôi vẫn phải lo xoay sở đóng góp đầy đủ thuế ruộng hàng năm”, chị Bình buồn bã nói.

Cây có đặc điểm giống lúa nhưng lại không thể ăn được

Gia đình thuần nông, trước nay cả nhà chỉ trông nhờ vào ruộng lúa, khi “lúa ma” còn chưa xuất hiện, mỗi vụ nhà chị Bình có thể thu hoạch ít nhất cũng 2 tấn lúa/vụ. Đến nay, miếng cơm manh áo của gia đình chỉ còn trông chờ vào người chồng làm nghề thợ hồ.

Bà Lê Thị Lý (SN 1969), thôn Bái Đông vừa cặm cụi nhổ những cây “lúa ma” vứt cho bò ăn vừa nói: “Nhổ mãi cũng không xuể, vì chúng quá nhiều. Vụ nào tôi cũng chăm bón rất kĩ lưỡng, thuốc cỏ, thuốc sâu, phân bón nhiều gấp đôi lúc trước thế mà vẫn không cứu vãn được. Những cây “lúa ma” có thân cao và khỏe, chúng ăn hết dinh dưỡng nên vươn lên rất nhanh và át cả lúa thường. Dù đến lúc thu hoạch chỉ còn lại vài ba tạ lúa, không bõ công chăm sóc nhưng tiếc đất, tiếc ruộng nên tôi vẫn cố làm, ra đồng nhổ thường xuyên nhưng vẫn không ăn thua”.

Nhiều nông dân bỏ ruộng

Ông Bùi Công Dại, Trưởng thôn Bái Đông, xã Quảng Long cho biết, hiện nay loại lúa này đang phát triển khắp cánh đồng, không có thuốc nào đặc trị, ngay cả thuốc trừ cỏ cũng không chết. Cả thôn có 154 hộ trồng lúa thì đến hơn nửa thôn đã gặp tình trạng này, ngay ruộng lúa nhà ông Dại cũng bị “lúa ma”. Cả làng phải có đến hơn 5 mẫu ruộng phải bỏ đi hoàn toàn, còn lại thì bị pha lẫn.

Khắp cánh đồng, nông dân đang cố cứu vãn bằng cách nhổ bớt "lúa ma"

“Chúng tôi đã làm mọi cách để diệt trừ loại cây này. Phun thuốc trừ cỏ không chết, thậm chí dùng máy xúc cào một phần đất ruộng đi nơi khác, nhưng đến vụ lúa, chúng lại mọc lên như cũ. Trước đây, lúa ma mới chỉ có một loại, nay thì có tới 3 – 4 loại, loại thân trắng, thân tím, thân đỏ. Tình trạng này kéo dài gây thiệt hại nặng nề đến ngành nông nghiệp địa phương và đời sống của bà con. Vì vậy, chúng tôi rất mong mỏi được sự quan tâm của các cấp ngành, sớm vào cuộc tìm ra nguyên nhân và có biện pháp giúp người dân yên tâm sản xuất”, ông Dại bày tỏ. 

Trao đổi về vấn đề này, ông Hồ Xuân Hương, Chủ tịch UBND xã Quảng Long, huyện Quảng Xương xác nhận, xã đã nắm được phản ánh của người dân về tình trạng “lúa ma” tràn lan tại địa phương.

Nhiều nông dân đã phải cắt bỏ ruộng lúa cho trâu ăn vì không có năng suất

Theo ông Hương, tình trạng này đã xuất hiện được 4 năm nay, nhưng 2 năm vừa qua thì loại cây này phát triển mạnh, nhiều nông dân đã vứt bỏ cả ruộng. Diện tích lúa ma xuất hiện rất nhiều, nhất là ở các thôn Bái Đông, Thổ Ngõ, Lộc Long, Long Đại. Mặc dù, người dân đã làm nhiều cách nhưng cũng không trị được cây “lúa ma”.

Về nguyên nhân của tình trạng này, đến nay vẫn chưa có cơ quan chuyên môn nào nghiên cứu và kết luận. Tất cả chỉ là đồn đoán, có người cho rằng do thoái hóa giống, do giống lúa bị tạp lẫn, hay do loài chim từ nơi khác mang theo giống lạ đến…

“Trước đây, xã đã từng báo cáo lên huyện, phòng nông nghiệp của huyện đã xuống kiểm tra, nhưng cũng không có kết luận nào hay biện pháp xử lí cụ thể, chỉ vận động người dân nhổ bỏ bớt. Sắp tới, chúng tôi sẽ vận động bà con chuyển sang cấy lúa thay vì gieo xạ.

Hiện, xã đang cho cán bộ rà soát, thống kê cụ thể số diện tích bị nhiễm ‘lúa ma’ để báo cáo lên các cấp, mong nhận được sự vào cuộc của các ban ngành, giúp đỡ bà con có phương án khôi phục sản xuất”, ông Hương nói.