Trước đó, vào ngày 27/9/2023, UBND huyện Quảng Ninh (Quảng Bình) có Quyết định xử lý vi phạm hành chính số 247/QĐ-XPHC về hành vi chiếm đất nông nghiệp và huỷ hoại đất, tiền phạt tổng cộng 190 triệu đồng, buộc khôi phục lại tình trạng đất ban đầu đối với Hợp tác xã Hoành Vinh (thôn Hoành Vinh, xã An Ninh, huyện Quảng Ninh).

Đây được xem là số tiền xử phạt lớn nhất từ trước đến nay đối với một hợp tác xã (HTX) ở Quảng Bình.

Theo đó, thửa đất số 287, tờ bản đồ số 4 có diện tích 7043,3m2 ở xã An Ninh là đất trước đây thực hiện theo Nghị định 64/NĐ-CP để giao cho các hộ gia đình, cá nhân tại xã An Ninh. Năm 2004, khi thực hiện phương án dồn điền đổi thửa lần 1, các hộ dân thống nhất mỗi khẩu sẽ để lại 46m2 để làm quỹ đất công ích, sau này phục vụ làm các công trình chung của thôn.

Khi dồn điển đổi thửa lần 2 vào năm 2014, thửa đất này được giữ nguyên vị trí và được đo vẽ theo bản đồ địa chính. Năm 2018, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) đã phê duyệt thửa đất 287 mục đích sử dụng đất là đất trồng lúa khác (LUK) do UBND xã An Ninh sử dụng quản lý. Trên thực tế, khoảng trước 2020 các hộ xung quanh trong thôn tự đến canh tác một phần đất để trồng lúa, một phần trồng cây hoa màu, phần còn lại không canh tác.

Tháng 4/2021, HTX Hoành Vinh đã đổ đất, san lấp mặt bằng tại thửa đất này, đầu năm 2022 còn xây dựng hàng rào bằng trụ bê tông cốt thép lưới B40 bao quanh khuôn viên thửa đất, xây dựng 2 trụ cổng bằng bê tông cốt thép kết hợp xây gạch bao quanh, dựng mái lợp tôn kết cấu trụ thép có bao che bằng tôn để làm kho chứa vật liệu máy móc, rơm rạ của HTX và làm mái che bằng bạt di động có trụ sắt.

Phát hiện sự việc, ngày 14/7/2022, UBND xã An Ninh đã đến kiểm tra, lập biên bản đình chỉ việc tự ý đổ đất, san lấp mặt bằng và xây dựng các hạng mục hàng rào, trụ cổng. Đồng thời yêu cầu HTX Hoành Vinh dừng mọi hoạt động tại thửa đất trên và thực hiện các thủ tục để được cấp giấy CNQSDĐ, cấp giấy phép xây dựng theo quy định.

Theo ông Võ Phi Nguyện, Phó trưởng thôn Hoành Vinh, việc HTX Hoành Vinh tự ý sử dụng thửa đất nói trên, đất có mục đích sử dụng là đất trồng lúa do UBND xã An Ninh sử dụng, quản lý để thực hiện các hành vi nêu trên khi chưa được giao đất, cho thuê đất, chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là trái quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, ông Võ Doãn Dực, đại diện HTX Hoành Vinh lại cho rằng, huyện Quảng Ninh ra quyết định xử phạt chưa phù hợp với thực tế và kiến nghị huỷ bỏ quyết định xử phạt hành chính đối với HTX. Theo ông Dực, thửa đất này là đất mạ màu của các hộ được giao theo Nghị định 64 của thôn Hoành Vinh góp lại. Năm 2015, HTX có đề nghị UBND xã đưa vào quy hoạch đất dịch vụ nông nghiệp của HTX. Năm 2020, theo Nghị quyết hội nghị Đại hội HTX đề nghị đổ sân để làm kho và lò sấy thóc để phục vụ cho các hộ thành viên nên đến tháng 4/2021 HTX mới san nền, xây dựng một số hạng mục.

Hiện trạng chiếm và hủy hoại 7000m2 đất của HTX Hoành Vinh.

Ông Phạm Trung Đông, Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh cho biết: “Đến nay, HTX Hoành Vinh vẫn chưa nộp phạt vi phạm hành chính và chưa khôi phục tình trạng đất ban đầu. Nhưng ông Dực lại làm đơn kiến nghị gửi huyện cho rằng không thoả đáng, huyện đã mời ông Dực lên làm việc, chốt lại là không oan.

HTX Hoành Vinh là HTX lớn nhất huyện Quảng Ninh nên tiềm lực lớn, họ làm ăn khá táo bạo nên có nhiều vấn đề nảy sinh. Thời gian gần đây, huyện nhận đơn liên tục, ngoài việc xử phạt về việc lấn chiếm đất đai thì còn nhiều việc người dân tố cáo ông Dực và một số anh em trong HTX làm sai như: thiếu minh bạch trong việc thu tiền làm hệ thống nước sạch, nợ tiền san lấp của xã viên Võ Doãn Bình…. Họ gửi đơn cho tỉnh, tỉnh chuyển lại huyện, huyện cử Thanh tra lập một tổ xác minh. Tuy nhiên, kế toán HTX ốm suốt nên Thanh tra huyện phải xin gia hạn thời gian xác minh”.

Cũng theo ông Đông, HTX hoạt động như một doanh nghiệp, luật chỉ quy định cái chung còn HTX có xã viên, họ có nhiều mức góp khác nhau và có quỹ HTX, lợi nhuận được sử dụng theo điều lệ, quy chế của họ. Chỉ có những khoản liên quan ngân sách huyện mới kiểm tra được.

Trả lời báo chí, Thượng tá Hoàng Giang Nam, Trưởng công an huyện Quảng Ninh thông tin, liên quan đến đơn thư phản ánh HTX Hoành Vinh và cá nhân ông Võ Doãn Dực, Công an và VKSND huyện đã xác minh và có báo cáo gửi tỉnh.

Được biết, hiện nay toàn tỉnh Quảng Bình có 410 HTX và 1 liên minh HTX hoạt động, thu hút 134.117 thành viên và 4.731 lao động; thu nhập bình quân đầu người đạt 4,9 triệu đồng/tháng. Trong đó, 264 HTX lĩnh vực nông nghiệp, 21 HTX lĩnh vực thủy sản, 42 HTX lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và hàng chục HTX hoạt động trong các lĩnh vực vận tải, xây dựng, thương mại dịch vụ…

Theo quy định của pháp luật, HTX hiện nay được hiểu là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 05 thành viên chính thức tự nguyện thành lập, hợp tác tương trợ trong sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, xã hội của thành viên, góp phần xây dựng cộng đồng xã hội phát triển bền vững.

Xuân Hương