Ảnh: Maxar Technologies/Qua REUTERS/Ảnh tài liệu.

Chỉ một giờ trước đó, vào lúc 23:00 GMT, một phát ngôn viên Bộ Y tế Gaza đã cho biết Israel đã thông báo tới quan chức trong khu nội phận này về việc sẽ đột kích khu tổ hợp bệnh viện Al Shifa “trong vài phút tới”. 

Bác sĩ Munir al-Bursh, lãnh đạo Bộ Y tế Gaza trước kênh truyền hình Al Jazeera đã cho biết lực lượng Israel đã đột kích khu vực phía Tây trong khu tổ hợp bệnh viện.

“Nhiều vụ nổ xảy ra và bụi đã bay về phía khu vực chúng tôi. Chúng tôi tin rằng một vụ nổ đã xảy ra trong bệnh viện”.

Số phận của bệnh viện Al Shifa đã trở thành tâm điểm sự chú ý của quốc tế do tình hình ngày càng tồi tệ trong cơ sở này trong những ngày gần đây, với nhiều lời kêu gọi từ cộng đồng quốc tế hối thúc đề ra ngừng bắn nhân đạo sau khi bệnh viện này trải qua năm tuần không kích bởi Israel.

Trong một tuyên bố, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã cho biết: “Dựa trên thông tin tình báo và nhu cầu hoạt động, lực lượng của IDF đang thực hiện một chiến dịch chính xác cao nhắm vào Hamas trong khu vực nhất định tại bệnh viện Shifa”.

“Lực lượng của IDF bao gồm các đội y tế và nhiều cá nhân nói tiếng Ả Rập, đã được đào tạo đặc biệt để chuẩn bị cho hoạt động trong môi trường phức tạp và nhạy cảm này, với mục tiêu không gây ra tổn hại cho dân thường”.

Israel đã khẳng định Hamas đặt trụ sở chỉ huy bên dưới bệnh viện Al Shifa và sử dụng bệnh viện này và đường hầm bên dưới để che giấu hoạt động quân sự và bắt giữ con tin. Hamas đã bác bỏ các cáo buộc này. 

Phát ngôn viên quân đội Israel, Trung tá Peter Lerner, trước CNN đã cho biết bệnh viện và khu tổ hợp xung quanh đối với Hamas là “một trung tâm điều hành hoạt động của họ, thậm chí có thể là trung tâm đầu não”. 

Trong ngày thứ Ba, chính phủ Mỹ đã khẳng định thông tin tình báo của Mỹ cũng hỗ trợ khẳng định của Israel. 

Trong ngày thứ Tư, Hamas đã khẳng định tuyên bố của Mỹ đã “bật đèn xanh” cho phép Israel đột kích bệnh viện. Tổ chức này khẳng định Israel và Tổng thống Mỹ Joe Biden phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho cuộc đột kích.

Lực lượng Israel đã chạm trán với Hamas trên đường phố trong suốt 10 ngày qua trước khi tiến vào trung tâm thành phố Gaza và bệnh viện Al Shifa.

Israel đã cam kết sẽ tiêu diệt Hamas nhằm trả đũa cho cuộc tấn công mà tổ chức này thực hiện vào ngày 7 tháng 10. Israel khẳng định cuộc tấn công này đã khiến 1200 thiệt mạng và hơn 240 con tin bị bắt giữ. 

Tại Bờ Tây, một khu nội phận người Palestine không nằm trong kiểm soát của Hamas, Bộ trưởng Bộ Y tế Palestine ông Mai Alkaila đã khẳng định Israel đã “gây ra tội ác chống lại loài người, nhân viên y tế và bệnh nhân khi họ tấn công” bệnh viện Al Shifa. 

Trong một tuyên bố, ông khẳng định: “Chúng tôi khẳng định lực lượng chiếm đóng chịu hoàn toàn trách nhiệm cho tính mạng của nhân viên y tế, bệnh nhân và những người bị ép di cư tại Al Shifa”.

Tình hình thảm khốc

Hamas cho biết 650 bệnh nhân và từ 5000 đến 7000 dân thường khác đang bị kẹt trong bệnh viện, dưới làn đạn từ lính bắn tỉa và máy bay không người lái của Israel. Trước tình hình thiếu nhiên liệu, nước và các nhu yếu phẩm khác, tổ chức này khẳng định đã có 40 người thiệt mạng trong vài ngày qua.

Chỉ còn 36 trẻ sơ sinh sống sót trong bộ phận điều trị trẻ sơ sinh sau khi ba bé qua đời. Do thiếu nhiên liệu cho các máy phát điện sản sinh điện giúp vận hành các lồng ấp, các bé còn lại đang được giữ ấm hết mức có thể trên các giường bệnh, với 8 bé mỗi giường.

Những người Palestine bị kẹt trong bệnh viện trong ngày thứ Ba đã đào một mộ tập thể để chôn các bệnh nhân thiệt mạng và không có một kế hoạch nào được đề ra để giải cứu các bé sơ sinh mặc dù Israel tuyên bố đã ngỏ lời sẽ cung cấp các lồng ấp di động, theo thông tin từ ông Ashraf Al-Qidra, phát ngôn viên của bộ y tế Gaza. 

Ông Qidra cho biết có khoảng 100 thi thể đang phân hủy trong bệnh viện và không có cách nào đưa các thi thể này ra.

Phát ngôn viên của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết ông đã cảm thấy vô cùng rối bời về “sự mất mát nặng nề các sinh mạng” tại bệnh viện. “Nhân danh toàn nhân loại, Tổng thư ký kêu gọi ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức”.

Quan chức y tế tại Gaza đã cho biết có hơn 11.000 người được xác nhận đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel, khoảng 40% trong số đó là trẻ em, và vô số người vẫn đang kẹt dưới đống đổ nát.

Khoảng hai phần ba trong số 2.3 triệu người tại Gaza đã trở thành vô gia cư, kẹt trong khu nội phận này trong khi nhiên liệu, lương thực và nước cũng như thuốc men đang dần cạn kiệt.

Luật pháp quốc tế

Các quan chức nhân quyền tại LHQ đã cho biết hành động của Israel tại bệnh viện Al Shifa đã dấy lên một số câu hỏi về cách mà quốc gia này giải thích như thế nào về luật pháp quốc tế về bảo hộ các cơ sở y tế, cũng như hàng ngàn người di cư ép buộc đang trú ẩn tại đây.

Các bệnh viện là các tòa nhà được bảo hộ  dưới luật nhân đạo quốc tế. Nhưng các quan chức của LHQ cho biết, các cáo buộc về việc bệnh viện Al Shifa cũng đang được sử dụng cho mục đích quân sự khiến tình hình trở nên phức tạp vì cách sử dụng đó cũng vi phạm luật pháp quốc tế.

Các đơn vị y tế được sử dụng cho mục đích có hại cho phe địch, và tảng lờ cảnh báo về hành động này, sẽ mất đi quyền được bảo hộ đặc biệt theo luật pháp quốc tế.

Omar Shakir, Giám đốc khu vực Israel và Palestine của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW), trước cuộc đột kích của Israel đã khẳng định ngay cả khi có bằng chứng cho thấy Hamas sử dụng bệnh viện để thực hiện hoạt động quân sự, luật pháp quốc tế vẫn yêu cầu phải đưa ra cảnh báo hiệu quả trước khi tấn công. 

Ông Shakir cho biết điều này đồng nghĩa với việc phải đề ra nơi an toàn cho những người tại đây tới, và đề ra phương pháp di chuyển an toàn cho họ tới nơi an toàn. “Thật đáng báo động vì chúng ta cần phải nhớ rằng các bệnh viện tại Gaza đang phải chứa hàng chục ngàn người di cư ép buộc”.

Trong tuyên bố đưa ra vào ngày thứ Tư, Israel đã khẳng định đã cho chính quyền Gaza 12 giờ để ngừng hoạt động quân sự tại bệnh viện. Tuyên bố này cho biết: “Rất tiếc, họ đã không làm như vậy”.

Công tố viên của Tòa án Hình sự Quốc tế Karim Khan, trong một tuyên bố đưa ra vào ngày 30 tháng 10 về các cuộc tấn công nhắm vào các khu vực được bảo hộ như các bệnh viện, đã khẳng định Israel cũng “cần phải thể hiện rõ khả năng phân biệt, đề phòng và hành động có cân xứng”.

Ông cho biết, mặc dù sự bảo hộ theo luật pháp quốc tế có thể bị loại bỏ, “nhiệm vụ chứng minh đối tượng xứng đáng bị mất quyền bảo hộ đó nằm trong tay phe tấn công”. 

Tác giả: Nguyễn Quang Minh/Theo Reuters