Theo CNBC, thế giới đang xa lánh các hàng hóa năng lượng từ Nga. Nhưng Ấn Độ thì khác. Sau khi tranh thủ mua vào dầu Nga với giá rẻ, nước này tìm cách tăng nhập khẩu than đá của Nga.

Tuần trước, Ủy ban châu Âu đã đề xuất lệnh cấm than của Nga nhằm trừng phạt Moscow vì cuộc chiến ở Ukraine. Ở chiều ngược lại, theo dữ liệu của Kpler, nhập khẩu than từ Nga vào Ấn Độ trong tháng 3 đã tăng lên mức cao kỷ lục trong vòng 2 năm.

Nói với CNBC, nhà phân tích Matthew Boyle của Kpler tiết lộ lượng than của Nga vào Ấn Độ đã lên tới 1,04 triệu tấn, mức cao nhất kể từ tháng 1/2022.

Sau khi tranh thủ mua vào dầu Nga với giá rẻ, Ấn Độ tìm cách tăng nhập khẩu than đá của Nga. Ảnh: Reuters.

Tăng mua than với giá rẻ

"Các thị trường nghi ngờ rằng Ấn Độ và Trung Quốc có thể tăng mua than từ Nga, bù đắp phần nào lệnh cấm nhập khẩu từ phía Liên minh châu Âu (EU)", ông Vivek Dhar - Giám đốc nghiên cứu hàng hóa năng lượng và khai thác tại Commonwealth Bank of Australia - nhận định.

Tuần trước, Ấn Độ cho biết có kế hoạch tăng gấp đôi lượng than cốc nhập khẩu từ Nga. Loại than này được sử dụng để sản xuất thép.

"Lệnh cấm của EU được đưa ra vào thời điểm thị trường than cốc quốc tế đang bị thắt chặt, giá cả tăng cao", hãng nghiên cứu năng lượng Rystad Energy nhận định.

"Nhu cầu than tăng vọt tại châu Á. Bởi các quốc gia tìm cách giảm nhập khẩu khí đốt tự nhiên vì giá quá cao. Điều này làm giá than tăng lên trong năm qua", hãng giải thích.

Theo một báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), than đá chiếm khoảng 70% sản lượng điện của Ấn Độ. Nước này là nhà tiêu thụ và nhập khẩu than lớn thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau Trung Quốc.

Còn Nga là nước sản xuất than lớn thứ 6 thế giới. Theo Cơ quan Quản lý Thông tin Năng lượng Mỹ, trong năm 2020, 54% lượng than xuất khẩu của nước này được đưa tới châu Á, còn 31% tới các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế ở châu Âu.

Trên thực tế, trước xung đột Nga - Ukraine, Ấn Độ mua rất ít than Nga. Chỉ khoảng 2% tổng lượng than nhập khẩu của Ấn Độ đến từ Nga.

"Bất chấp những cảnh báo từ phương Tây, Ấn Độ vẫn tiếp tục tăng phụ thuộc vào chuỗi cung ứng những nguồn tài nguyên thiên nhiên như dầu và than đá của Nga", ông Samir N. Kapadia - Trưởng bộ phận thương mại của công ty tư vấn Vogel Group - nhận xét.

Ông Kapadia cho biết Ấn Độ và Nga sẽ cần hoán đổi tiền tệ để "vượt qua những thách thức về tài chính trên thị trường".

Hoán đổi tiền tệ là một thỏa thuận giữa 2 ngân hàng trung ương, được thiết lập nhằm cải thiện điều kiện thanh khoản và cung cấp vốn ngoại tệ cho các ngân hàng trong nước vào thời kỳ căng thẳng thị trường.

Với cơ chế này, Ấn Độ có thể mua năng lượng và những hàng hóa khác của Nga, ngay cả khi các lệnh trừng phạt của phương Tây hạn chế khả năng thanh toán quốc tế.

Một số nhà băng của Nga đã bị loại bỏ khỏi SWIFT - hệ thống toàn cầu kết nối hơn 11.000 ngân hàng thành viên tại khoảng 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên.

Lời cảnh báo từ Mỹ

Ông Kapadia cảnh báo Mỹ có thể cân nhắc các biện pháp trừng phạt đối với Ấn Độ nếu nước này không cắt giảm việc mua dầu và than từ Nga. "Đến nay, Nhà Trắng đã bắn '2 phát súng cảnh báo', nhằm gây áp lực buộc Ấn Độ không đứng về phía Nga", ông nhận định.

Trong những tuần qua, các quan chức Mỹ đã cảnh báo New Dehli về việc tăng nhập khẩu dầu Nga. Ấn Độ muốn tận dụng giá rẻ sau khi những khách hàng khác xa lánh dầu Nga.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ban lệnh cấm nhập khẩu dầu khí Nga. EU cũng cân nhắc các biện pháp tương tự nhằm trừng phạt Moscow.

Đến nay, Nhà Trắng đã bắn "2 phát súng cảnh báo", nhằm gây áp lực buộc Ấn Độ không đứng về phía Nga

Ông Samir N. Kapadia, Trưởng bộ phận thương mại của công ty tư vấn Vogel Group

Những lệnh trừng phạt nhắm vào các ngân hàng và tổ chức tài chính của Nga, cùng với những bất ổn liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, cũng khiến khách hàng tránh xa dầu Nga.

Hồi tháng 3, IEA cho biết dầu thô của Nga đang được bán với mức chiết khấu kỷ lục. Theo các nhà phân tích, một số công ty đã giảm giá 25-30 USD/thùng cho loại dầu thô Urals của Nga.

Nói với CNBC, các nhà quan sát tiết lộ lượng dầu mà Ấn Độ nhập khẩu từ Nga đã tăng lên đáng kể từ đầu tháng 3. Họ cho rằng New Delhi sẽ đẩy mạnh nhập khẩu dầu Nga giá rẻ hơn nữa.

"Ấn Độ nhập khẩu tới 85% lượng dầu tiêu thụ. Nếu giá dầu tăng cao, nền kinh tế Ấn Độ sẽ trải qua cú sốc lớn", ông Dan Yergin - Phó chủ tịch S&P Global - nhận định.

Theo CBA’s Dhar, Ấn Độ nhập khẩu tới 85% lượng than cốc tiêu thụ. Hồi đầu tháng, Ấn Độ ký với Australia một thỏa thuận thương mại lớn. Nhưng nguồn cung than vẫn có thể bị hạn chế.

Cuối năm ngoái, Ấn Độ bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu than do nhu cầu điện của nước này tăng vọt.

 Tác giả: Thảo Phương