Chiều 20/7, đoàn cán bộ chiến sỹ Lữ đoàn phòng không 210, Quân khu 1 do Đại tá Trần Văn Thắng, Lữ đoàn trưởng làm trưởng đoàn cùng cán bộ chiến sĩ và cựu chiến binh qua các thời kì đã về dâng hoa, thắp hương tưởng nhớ liệt sĩ tại Ngã ba Đồng Lộc.

Sau 50 năm, dẫu đã nhiều lần về với Đồng Lộc nhưng lần nào trong mỗi cán bộ chiến sỹ của Lữ đoàn phòng không 210 cũng trào dâng cảm xúc khi nhớ tới 122 cán bộ chiến sĩ của Lữ đoàn đã từng ngã xuống nơi đây.

Thắp hương tri ân trên mộ 10 nữ TNXP

Theo lời kể, cách đây hơn 50 năm, Trung đoàn phòng không 210 (tiền thân của Lữ đoàn 210) vinh dự được giao nhiệm vụ quan trọng: Cơ động về bảo vệ vùng trời toạ độ lửa Đồng Lộc. Trong 147 ngày đêm (từ 08/6 - 03/11/1968), Trung đoàn 210 đã trực tiếp nhả đạn, tham gia đánh trả trực tiếp hàng trăm trận với tất cả các loại máy bay tối tân của Mỹ.

PGS, TS Đào Duy Quát, Nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tư tưởng - Văn hoá Trung Ương, cựu chiến binh Trung đoàn 210 kể lại: "Có những ngày cao điểm ác liệt, toàn Trung đoàn gom lại còn 6 đại đội thiếu. Lúc đó, mỗi lần có máy bay, nhiệm bắn lúc đó chủ yếu là để cho TNXP, dân quân và các lực lượng khác yên tâm chứ khó có thể uy hiếp hàng chục tốp máy bay Mỹ đã quá sành sõi và xảo quyệt...

Tuy nhiên, do địa hình Đồng Lộc không thể triển khai trận địa ra đa cũng như các khí tài nên Trung đoàn phải hứng chịu những tổn thất nặng nề. Chỉ tính đến cuối tháng 8/1968, số cán bộ chiến sĩ phải hi sinh lên tới 104 người và gần 200 người bị thương.

Đang hoà vào dòng hoài niệm về những ngày tháng chiến tranh ác liệt, mọi người bỗng bị thu hút và không khỏi xúc động khi nhìn thấy sự xuất hiện của đoàn xe dã chiến cùng hàng chục chiến sĩ thuộc BCH Quân sự tỉnh Hà Tĩnh kéo theo những khẩu pháo tiến về khu vực dưới chân tượng đài chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc. Đây là những khẩu pháo từng đồng hành với các chiến sĩ của Trung đoàn phòng không 210 xông pha, bắn trả quân thù trên chiến trường Đồng Lộc năm xưa.

Giờ đây, khi chiến tranh đã lùi xa, những khẩu súng ấy đã mang thêm sứ mệnh mới, là minh chứng lịch sử cho công cuộc chiến đấu, hy sinh anh dũng của các chiến sĩ cho sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc; góp phần giúp các thế hệ sau hiểu thêm về lịch sử, về cuộc chiến vẻ vang của cha anh ta thuở trước.

Đoàn xe kéo pháo 37mm tiến về khu vực sân khấu dưới tượng đài chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc chiều 20/7/2018

Đại tá Trần Văn Thắng, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn phòng không 210 cùng đồng đội bên khẩu pháo cao xạ 57mm của Trung đoàn 210 từng tham gia chiến đấu trực tiếp tại Đồng Lộc.

Được biết, trong chương trình kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Đồng Lộc, những khẩu pháo này cũng sẽ tham gia góp mặt để tái hiện những trận đánh oanh liệt của Trung đoàn phòng không 210 đánh trả máy bay Mỹ trên chiến trường Đồng Lộc cách đây 50 năm.

Hàng chục chiến sĩ Trung đoàn 841, BCH QS Hà Tĩnh tích cực tập luyện cho chương trình nghệ thuật sắp tới.

50 năm đã trôi qua nhưng những câu chuyện về "tọa độ lửa" Đồng Lộc vẫn còn nguyên giá trị lịch sử. Dù trời nhá nhem tối, các cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn phòng không 210 vẫn quyến luyến, vẫn còn muốn nghe kể về những trận chiến oanh liệt trước đây, về những khẩu pháo từng có mặt trên Ngã ba Đồng Lộc ngày ấy và mãi ngày sau.

Quốc Hiệp - Quốc Hoàn