Sáng ngày 21/7, đại diện Viện Kiểm sát đã đối đáp lại các quan điểm bào chữa của các luật sư và bị cáo Phạm Trung Kiên – cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế trong phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án chuyến bay giải cứu.

42,6 tỷ đồng là lớn hay nhỏ?

Trước đó, đại diện Viện Kiểm sát đã viện dẫn lại toàn bộ những lời chào chữa mà các luật sư của Phạm Trung Kiên đã bào chữa trước đó.

Cụ thể, các luật sư bào chữa cho Phạm Trung Kiên cho rằng Viện Kiểm sát căn cứ "hoàn cảnh người khác" để quy kết số tiền 42,6 tỷ đồng mà Kiên đã nhận hối lộ là lớn. Theo luật sư, đánh giá này chưa chính xác bởi phải xem xét qua hai góc độ.

Thứ nhất, doanh thu các doanh nghiệp qua các chuyến bay là bao nhiêu, từ đó biết lợi nhuận thế nào. 42,6 tỷ đồng là số tiền hối lộ của 18 doanh nghiệp, cần chia trung bình để xác định số tiền của mỗi doanh nghiệp để đánh gía khoản tiền đó chiếm bao nhiêu phần trăm lợi nhuận, từ đó xác định số tiền Kiên nhận hối lộ cho Kiên có thực sự lớn.

Thứ hai, các luật sư cho rằng bản chất 42,6 tỷ Kiên nhận là của 30.000 công dân Việt, mỗi công dân chỉ bỏ ra 500.000 - 2 triệu đồng, để giúp được việc họ nhận được vé về và đặt câu hỏi: “Vậy con số này lớn hay nhỏ? Có lớn không, để bỏ ra 500.000-2 triệu đồng để đổi lấy sự an toàn và tính mạng, sức khỏe, có lớn không để phải ở lại ở nước ngoài, mắc Covid -19? Và có lớn không, so với thu nhập trung bình của người Việt đang sinh sống làm việc ở nước ngoài”.

Đại diện Viện Kiểm sát trình bày phần đối đáp.

Sau khi dẫn nguyên lời luật sư bào chữa trên, đại diện Viện Kiểm sát bày tỏ "thật sự rất phẫn nộ", do các quan điểm của luật sư thể hiện sự thờ ơ vô cảm với nỗi đau của đồng bào trong dịch bệnh, với mất mát của nhân loại toàn thế giới.

“Hành vi phạm tội của các bị cáo diễn ra trong giai đoạn dịch Covid- 19 bùng phát vô cùng căng thẳng, phức tạp toàn thế giới. WHO đã thống kê, có đến 15 triệu người chết vì Covid-19. Riêng ở Việt Nam, tính đến ngày 19/7, theo thống kê trên website của Bộ Y tế, đã có 43.206 người chết vì Covid-19.

Trong quá trình chống dịch, cả hệ thống chính trị nước ta đã vào cuộc, chung sức đồng lòng, chống dịch như chống giặc. Đã có những bữa cơm 0 đồng, những chuyến xe 0 đồng, nhà trọ 0 đồng. Hàng nghìn doanh nghiệp trước nguy cơ phá sản, vẫn đồng hành cùng Nhà nước và xã hội thực hiện công tác thiện nguyện, chống dịch. Trong khi đó, đồng bào ở nước ngoài, khó khăn còn nhiều hơn thế, ở nhiều nước có thể nói là "cùng cực". Họ mong muốn không bị bỏ lại nơi đất khách”, đại diện Viện Kiểm sát nêu quan điểm.

Trên cơ sở đó, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng hành vi của các bị cáo nói chung, trong đó có Phạm Trung Kiên đã làm mất đi tính nhân đạo của những chuyến bay đưa công dân về nước, gây bất bình trong nhân dân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Nhà nước, phản bội sự cố gắng của cả đất nước.

“Chúng tôi cho rằng lời bào chữa của luật sư đã xúc phạm đến tất cả người Việt, những người đã trải qua một đại dịch thảm khốc đau thương. Nếu đem số tiền 42,6 tỷ Kiên nhận hối lộ chia cho 30.000 kiều bào hồi hương, nó có thể không lớn nhưng tác động mà nó để lại là rất lớn.

Để đảm bảo văn hóa tranh tụng, chúng tôi sẽ không nói những lời nặng nề về những quan điểm này của luật sư, và xin để cho HĐXX, dư luận và nhân dân cả nước công tâm đánh giá”, đại diện cơ quan công tố nêu ý kiến.

Phạm Trung Kiên có thẩm quyền hay không?

Liên quan đến việc các luật sư cho rằng Phạm Trung Kiên không có chức vụ quyền hạn rõ là gì trong Bộ Y tế để gây ảnh hưởng lên quyết định duyệt hay không duyệt chuyến bay, không phải thư ký thứ trưởng, do đó không thảo mãn đủ các yếu tố tội Nhận hối lộ.

Đại diện Viện Kiểm sát đã viện dẫn lại văn bản ngày 19/12/2019 của Văn phòng Bộ Y tế gửi văn bản tới Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, đề nghị biệt phái Phạm Trung Kiên làm công tác thư ký giúp việc Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên.

Tháng 3/2022, Văn phòng Bộ Y tế cho hay, do chức danh Thư ký Thứ trưởng chưa được quyết định chính thức nên trách nhiệm của Kiên chủ yếu là tiếp nhận văn bản từ văn thư để trình, báo cáo Thứ trưởng và các nhiệm vụ khác trình lãnh đạo phân công trực tiếp.

Trong thực tế trong công tác chống dịch, Bộ Y tế, cụ thể là Thứ trưởng Bộ là một trong những Phó Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch. Hơn nữa, trong Tổ Công tác 4 Bộ/ 5 Bộ, Bộ Y tế đóng vai trò rất quan trọng với việc cấp phép chuyến bay.

Từ những nhận định trên, Viện Kiểm sát đánh giá Kiên là người có chức vụ quyền hạn và trực tiếp tham gia một công đoạn trong chuỗi quy trình cấp phép chuyến bay.

“Nếu Kiên không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ, khi có phê duyệt của Thứ trưởng nhưng giữ lại, không đóng dấu gửi Bộ Ngoại giao thì vẫn ảnh hưởng rất lớn đến việc cấp phép. Chỉ đóng dấu chậm một ngày là đổ bể chứ chưa nói đến việc không chịu đóng dấu. Lời khai của rất nhiều bị cáo thuộc doanh nghiệp cho thấy họ sợ Kiên vì nếu không gặp gỡ đưa tiền, Kiên sẽ gây khó khăn, không đóng dấu, trả văn bản, buộc họ phải đưa tiền như lời khai tại tòa”, Viện Kiểm sát nêu quan điểm.

Liên quan đến việc các luật sư không đồng ý với Viện Kiểm sát cho rằng Kiên nhận hối lộ trắng trợn công khai, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhất, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng Kiên không chỉ thỏa thuận đòi hỏi gây sức ép mà trước và sau khi vụ án bị khởi tố, Kiên còn gọi điện cho các doanh nghiệp, nhờ họ xác nhận đó là tiền Kiên vay mượn, thỏa thuận góp vốn nhằm che giấu hành vi phạm tội.

Theo tài liệu điều tra, trong 19 doanh nghiệp đưa hối lộ cho Kiên, có tới 12 công ty khai Kiên là người trực tiếp ra giá 150-200 triệu đồng cho mỗi chuyến bay hoặc 1-2 triệu đồng mỗi hành khách. Hơn nữa, bị cáo Kiên đã nhận hối lộ tới 253 lần.

Tác giả: Mạnh Quốc - Hữu Thắng