Tin liên quan

Theo thông tin trên Báo Tin tức/TTXVN, từ đầu năm đến nay, tình trạng khai thác trái phép tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai có chiều hướng gia tăng tại địa bàn các huyện Bát Xát, Bảo Thắng. Lợi dụng sự buông lỏng quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản ở cấp cơ sở, các đối tượng đã khai thác trái phép hàng trăm tấn quặng Apatit để bán.

Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Đặng Xuân Phong đã thẳng thắn nhận định, đây không còn là hành vi ăn cắp, ăn trộm, mà những hành động trắng trợn của các đối tượng khai thác trái phép quặng trong thời gian qua trên địa bàn có thể coi là những hành động "ăn cướp" tài nguyên khoáng sản của địa phương.

Tại khai trường khai thác quặng trái phép tại xã Bản Qua, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, môi trường ở những khu vực này bị tàn phá nghiêm trọng. Toàn bộ hồ nước đẹp, thơ mộng của địa phương này đã bị các đối tượng khai thác trái phép đào bới, san lấp, biến thành một khai trường ngổn ngang để lấy quặng đem bán. Các khu rừng đặc dụng và rừng tái sinh của địa phương này cũng bị chặt phá và đốt để lấy mặt bằng cho máy móc và xe cơ giới vào khai thác quặng lậu.

Hoạt động khai thác quặng Apatit

Điều đáng ngạc nhiên là tình trạng này xảy ra một thời gian khá dài nhưng chính quyền xã chỉ xử lý hành chính mà không có giải pháp nào dừng hẳn được việc khai thác quặng trái phép. Chỉ khi chính quyền huyện, tỉnh và các ngành chức năng vào cuộc, hoạt động khai thác trái phép quặng ở địa phương trên mới tạm dừng.

Trả lời báo chí, ông Lý Khánh Lâm, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Qua cho biết, năm 2011, có một doanh nghiệp là công ty Tuy nel Phú Hưng đã mua lại đất của các hộ dân tại thôn Hải Khê trên địa bàn và xin phép chính quyền cho cải tạo để chăn nuôi thủy sản, vì lý do lòng hồ bùn sâu, chăn nuôi không hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình cải tạo hồ, doanh nghiệp này đã đào bới, san tạo ngoài phạm vi mặt bằng được phép.

Sau khi phát hiện việc làm trên, UBND xã đã kiểm tra, lập biên bản xử phạt và báo cáo cấp ủy chính quyền các cấp theo quy định. Qua kiểm tra, xác minh, các ngành chức năng đã kết luận là có dấu hiệu khai thác khoáng sản.

UBND xã đã báo cáo UBND huyện và xử lý vi phạm hành chính đối với lĩnh vực thay đổi hiện trạng đất nông nghiệp; yêu cầu doanh nghiệp trên phải hoàn nguyên môi trường nhưng cho đến nay việc này vẫn chỉ nằm trên... giấy tờ. Tuy nhiên, sau khi có sự vào cuộc của huyện và các ban, ngành của tỉnh Lào Cai thì từ giữa tháng 4/2016 đến nay, hoạt động khai thác trái phép khoáng sản ở đây đã dừng.

Còn tại huyện Bảo Thắng, một địa phương khác của tỉnh Lào Cai, thời gian gần đây cũng có nhiều dấu hiệu cho thấy có các hoạt động khai thác trái phép tài nguyên, khoáng sản. Lợi dụng sự buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã “núp bóng” dưới hình thức tận thu quặng khi thuê đất làm trang trại để tổ chức khai thác quặng một cách trái phép.

Thậm chí, có những doanh nghiệp tư nhân đã không cần xin phép bất cứ một cấp có thẩm quyền nào mở những con đường lớn vào sâu trong núi để làm “trang trại kinh tế”. Hàng loạt các văn bản vi phạm hành chính được chính các xã ở địa phương này lập để yêu cầu các doanh nghiệp, tư nhân đang xây dựng, đào bới trái phép dừng hoạt động, hoàn nguyên môi trường nhưng việc làm trên cũng chỉ như “bắt ếch bỏ đĩa”. Nhiều khu vực khi báo chí phát hiện, phản ánh có dấu hiệu khai thác quặng trái phép, chính quyền địa phương mới thành lập đoàn liên ngành đi kiểm tra, xử lý.

Một vấn đề nữa cũng góp phần quan trọng để “quặng tặc” có thể hoành hành như hiện nay tại Lào Cai là đầu ra cho những xe quặng lậu hàng đêm vẫn được vận chuyển trái phép.

Còn nhớ, năm 2013, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH một thành viên Apatít Việt Nam với tổng số tiền là 1 tỷ 130 triệu đồng; đồng thời quyết định truy thu tiền thuê đất của công ty tại các khai trường 7, 21, 88, 9, 37 với tổng số tiền là 785.485.400 đồng.

Ngoài quyết định phạt hành chính của Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai nêu trên, tỉnh còn áp dụng hình thức phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả như buộc Công ty TNHH một thành viên Apatít Việt Nam chấm dứt mọi hoạt động khai thác tại 5 khai trường không có giấy phép, gồm khai trường 11, 12, 14,17, 31.

Nguyên nhân của án phạt trên là do Công ty Apatít Việt Nam khai thác tại 5 khai trường không có giấy phép, không có quyết định cho thuê đất và không có báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định của pháp luật.

Nhiều ý kiến cho rằng, mức phạt đối với công ty Apatít Việt Nam là quá nhẹ. Bởi, Đánh giá ban đầu cho thấy, tổng khối lượng quặng apatit mà công ty Apatít Việt Nam khai thác được từ năm khai trường không có giấy phép từ năm 1995 đến cuối năm 2012 là gần 17,6 triệu tấn, doanh thu thu về xấp xỉ 2,7 nghìn tỷ đồng.

Lợi nhuận khủng, song mức phạt lại quá thấp có thể là nguyên nhân dẫn đến hệ lụy các cá nhân, tổ chức bất chấp luật pháp, khai thác quặng trái phép tràn lan tại Lào Cai.

Thủy Tiên