Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội của Quốc hội chiều 8/11, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đưa ra nhận định qua 4 tháng chống dịch, kinh tế Việt Nam đã rơi thẳng đứng từ mức tăng trưởng dương 6,61% ở quý II xuống -6,17% ở quý III, hàng chục nghìn doanh nghiệp phải đóng cửa, hàng nghìn người mất việc làm phải rời bỏ về quê hương.

“Điều đó cho thấy sức chống chịu của nền kinh tế rất yếu, tiềm lực của các doanh nghiệp đang bị suy kiệt”, ông Cường nói.

Đề xuất cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất bằng tỷ lệ lạm phát

Để kinh tế Việt Nam không bị lỡ nhịp với đà phục hồi của kinh tế thế giới, ông Cường cho rằng các doanh nghiệp không chỉ cần thêm nguồn lực để phục hồi trở lại mà còn cần vượt lên đặt chân vào khâu sản xuất có giá trị cao trong bối cảnh thế giới đang phân bố lại chuỗi cung ứng.

Muốn vậy, các doanh nghiệp và nền kinh tế phải đươc tăng cường thêm nguồn lực đầu tư theo 2 hướng chính.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội). Ảnh: VGP.

Một là cần có chính sách cấp bù lãi suất để doanh nghiệp được vay vốn với mức lãi suất tương đương tỷ lệ lạm phát, vì hoạt động kinh doanh sau đại dịch còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, mức lợi nhuận khó bù đắp được chi phí lãi suất vay cao như thị trường.

Đồng thời, ông Cường cho rằng phải tăng cường trích lập quỹ dự phòng rủi ro trong bối cảnh nợ xấu đang tiềm ẩn, gia tăng.

Nếu ngân sách dành ra 30.000-40.000 tỷ để cấp bù, sẽ có 1 triệu tỷ tiền vốn lãi suất thấp để giúp doanh nghiệp phục hồi. Kèm theo đó, phải có cơ chế kiểm soát để các doanh nghiệp đều được tiếp cận nguồn vốn vay giá rẻ, không để tiền vay ngân hàng chạy vòng quanh trở thành tiền gửi để kiếm lời từ chênh lệch lãi suất, hoặc không để tiền vốn giá rẻ đổ vào các lĩnh vực đầu cơ tài sản như bất động sản, chứng khoán.

Bên cạnh giải pháp kích cầu truyền thống là đẩy mạnh các hoạt động đầu tư công, cần có giải pháp mới, mang tính khác biệt là đặt hàng doanh nghiệp trong nước đầu tư, phát triển các sản phẩm ưu tiên, tạo nên những đột phá cho phát triển.

Đặt hàng đường sắt, vận tải biển, hạ tầng công nghệ số

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng có ba lĩnh vực cần ưu tiên đặt hàng: Đường sắt, hậu cần vận tải biển, hạ tầng công nghệ số. Những đô thị lớn đang rất cần phát triển những tuyến đường sắt đô thị, với địa hình đất nước kéo dài, tuyến đường sắt Bắc Nam cũng cần phát triển.

“Chúng ta không thể cứ đi vay tiền về để thuê các nhà đầu tư nước ngoài xây dựng các tuyến đường sắt đô thị riêng lẻ. Hệ lụy không chỉ là những vướng mắc nhãn tiền như vừa qua, mà đang để lại hậu quả lâu dài do tính không đồng bộ, thiếu khả năng kết nối và phải phụ thuộc lâu dài vào những nhà cung cấp nước ngoài”, ông Cường nói.

Nếu được Chính phủ đặt hàng và cam kết dành thị phần, các nhà đầu trong nước sẽ hợp tác và mua lại công nghệ của nhà đầu tư nước ngoài, kết hợp với các thành tựu công nghiệp 4.0, Việt Nam sẽ có ngành công nghiệp đường sắt hiện đại của riêng mình.

Cần phát triển những tuyến đường sắt đô thị đồng bộ để tránh nhưng hệ lụy về sau. Ảnh: Việt Linh.

Hai là kinh tế biển còn đầy tiềm năng để khai thác. Chính phủ cần đặt hàng để hình thành lên các tổ hợp đầu tư, phát triển công nghiệp hậu cần vận tải biển, bắt tay kết nối với các cảng quốc tế bên bờ Thái Bình Dương, để biến Vân Phong trở thành trung tâm trung chuyển, vận tải biển quốc tế có lợi thế không thua kém gì Singapore.

Ba là để thực hiện thành công chuyển đổi số quốc gia, bứt phá vươn lên trong cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chủ động kiểm soát, Việt Nam cần có hạ tầng công nghệ số của riêng mình.

“Nếu được Chính phủ đặt hàng, tôi tin rằng đội ngũ kĩ sư tin học và công nghệ của Việt Nam thừa sức phát triển được các sản phẩm để khẳng định được vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ số”, đại biểu Hà Nội nhìn nhận.

Vấn đề đặt ra là nguồn lực từ đâu để hỗ trợ lãi suất và đặt hàng cho các dự án mang tính đột phá? Việt Nam đang có dư địa rất lớn để tăng nguồn lực đầu tư khi những năm qua, tỷ lệ nợ công xuống thấp còn 43,7% so với trần 60%, do vậy, nên điều chỉnh tăng mức bội chi ngân sách tạo 2-3% kế hoạch đặt ra trong vòng 2-3 năm.

Theo ông, việc tăng nợ công để trợ cấp toàn dân như một số nước trên thế giới vẫn làm sẽ không phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội Việt Nam, tuy nhiên, việc vay nợ công không phải cho tiêu dùng, mà để tăng đầu tư tạo ra đột phá cho phát triển là điều nhiều nhà tư bản lớn thường lựa chọn.

Phát hành trái phiếu Chính phủ để vay nợ công là giải pháp nên được lựa chọn không chỉ nhằm khai thác các nguồn lực đầu tư trong nước, mà còn có tác dụng thu hút các dòng tiền nhàn rỗi, góp phần kiểm soát lạm phát.

Tác giả: Văn Hưng - Hoài Thu