Sản xuất tại một doanh nghiệp. (Ảnh: Vietnam+)

Mặc dù năm 2023 khởi đầu với nhiều thách thức tuy nhiên Việt Nam vẫn thấy những cơ hội xuất hiện trong nghịch cảnh.

Thông tin trên được Ngân hàng HSBC Việt Nam đưa ra vào ngày 9/3 trong báo cáo “Dữ liệu tháng Hai của Việt Nam - Phần nào gỡ thế bí.”

PMI tăng trở lại

Theo các chuyên gia của HSBC, bất chấp sự suy yếu dai dẳng bên ngoài, dữ liệu 2 tháng đầu năm vẽ nên một bức tranh nhẹ nhàng hơn so với những lo ngại ban đầu. Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) sản xuất lần đầu tiên quay trở lại vùng mở rộng trong vòng 4 tháng gần đây. Trong khi đó, thương mại cũng đạt một số kết quả khả quan hơn mong đợi.

Cụ thể, PMI đã tăng trở lại lên trên ngưỡng 50 điểm vào tháng Hai, từ mức 47,4 điểm trong tháng Một lên mức 51,2 điểm vào tháng 2/2023.

Mặc dù vậy, đó không hẳn là một bức tranh hoàn toàn tươi sáng khi xuất khẩu 2 tháng đầu năm 2023 giảm 10,3% so với cùng kỳ năm trước, sự suy yếu diễn ra trên diện rộng ở các ngành hàng chủ đạo.

HSBC cũng đã từng cảnh báo Việt Nam ở thế “đứng mũi chịu sào” trước tình hình kinh tế chậm lại ở Mỹ, vốn là điểm đến lớn nhất đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam chiếm tỷ trọng 30%. Dù vậy, ngoại lệ duy nhất nằm ở mảng điện thoại và linh kiện liên quan, tổng kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm tới giờ đã tăng gần 8% so với cùng kỳ năm trước. Đặt trong chu kỳ phát hành điện thoại thông minh của Samsung, kết quả này nhiều khả năng đạt được là nhờ sự ra mắt của dòng sản phẩm "đinh" Galaxy S23 từ ngày 17/2, với số lượng đặt trước cao hơn hẳn so với dòng Galaxy S22 trước đây.

Tuy nhiên theo các chuyên gia HSBC, Việt Nam vẫn cần thận trọng ở một mức độ nhất định. Bản chất ngành sản xuất rất nặng về nhập khẩu nên việc xem xét tình hình nhập khẩu là rất quan trọng. Xét trên phương diện tích cực, nhập khẩu từ đầu năm đến nay đã giảm với tốc độ nhanh hơn so với xuất khẩu, ở mức 16,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này dẫn đến thặng dư thương mại 2,3 tỷ USD, một mức thặng dư rất cần thiết để Việt Nam phục hồi sau 2 năm thâm hụt tài khoản vãng lai.

Xuất khẩu tháng 2 tăng trưởng nhưng chủ yếu do số liệu biến động do Tết

Một tin vui là nhập khẩu hàng điện tử tiếp tục giảm, đặc biệt là nhập khẩu điện thoại từ đầu năm đến nay đã giảm hơn 60% so cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy chu kỳ điện tử sẽ khó có thể nhanh chóng “đảo chiều,” mặc dù các chỉ số PMI toàn cầu gần đây đã có một vài dấu hiệu ổn định.

Du lịch tiếp tục tăng trưởng

Trong nước, doanh số bán lẻ tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng vững vàng. Trong khi tăng trưởng hàng hóa chậm lại đáng kể thì mảng dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ liên quan đến du lịch tiếp tục tăng trưởng nhờ du lịch quốc tế bùng nổ. Chỉ tính riêng trong tháng Hai, Việt Nam đón khoảng 933.000 lượt khách nước ngoài, một mức cao kỷ lục kể từ đầu dịch COVID-19 tới giờ.

Trong đó, khách du lịch Trung Quốc đại lục tăng lên đáng kể, đạt 55.000 lượt. Mặc dù con số này chỉ bằng 10% so với mức trung bình khách du lịch Trung Quốc trước đại dịch, nhưng cần lưu ý kết quả này diễn ra trong bối cảnh tần suất chuyến bay hạn chế và không có tour theo đoàn.

Thêm nữa, không chỉ cần theo dõi tình hình du khách Trung Quốc mà khách du lịch từ Hàn Quốc - một thị trường trọng điểm - cũng duy trì vững vàng, với lượng khách hàng tháng phục hồi khoảng 85% so với mức trước đại dịch. Trong khi thương mại hàng hóa toàn cầu đã chậm lại đáng kể, du lịch quốc tế có thể là một trụ cột hỗ trợ tăng trưởng, nếu tháo gỡ được một số điểm nghẽn. Mặc dù vậy, chặng đường trở lại mức của năm 2019 có thể còn khá xa.

Lạm phát vẫn là trở ngại

Đối với lạm phát, chuyên gia HSBC cho biết mặc dù lạm phát toàn phần tháng Hai ở mức 4,3% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức lạm phát mục tiêu 4,5% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đặt ra cho năm 2023 nhưng Việt Nam vẫn cần cẩn trọng khi xem xét các diễn biến.

Đà lạm phát cơ bản dịu lại, mặc dù vẫn ở mức cao

Chuyên gia HSBC phân tích, đà lạm phát vẫn mạnh, tăng ở mức 0,4% so với tháng trước. Mặc dù giá tài nguyên, khoáng sản toàn cầu giảm so với mức đỉnh năm ngoái, lạm phát năng lượng vẫn tiếp tục tăng. Một mặt, giá dầu trong nước tiếp tục nhích lên cao hơn, khiến chi phí vận chuyển tăng theo. Trong khi đó, chi phí nhà và vật liệu xây dựng cũng tăng đáng kể, một phần phản ánh chi phí điện và khí đốt tăng cao.

Sau khoản lỗ 31.000 tỷ đồng của ngành điện lực năm 2022, lần đầu tiên kể từ năm 2017, Việt Nam đã tăng khung giá điện lên hai con số (13,7%-28,2%) kể từ ngày 3/2, là cơ sở chính để Bộ Công thương quyết định giá bán lẻ cho năm 2023.

“Mặc dù lạm phát có thể đã đạt đỉnh trong tháng Một, chúng ta vẫn cần theo dõi chặt chẽ các áp lực giá từ bên ngoài đang tăng cao,” chuyên gia HSBC khuyến cáo.

Chuyên gia HSBC nhấn mạnh, nhìn chung dữ liệu tháng Hai tốt hơn kỳ vọng nhưng chưa thay đổi được những thách thức Việt Nam vẫn phải đối mặt, tuy nhiên, ít nhất bức tranh này cũng mang lại chút lạc quan rằng tình thế sẽ thay đổi. Mặc dù những khó khăn bên ngoài có thể sẽ tiếp tục trong ngắn hạn, ngành du lịch đang phục hồi có thể phần nào bù đắp cho một số trở ngại. Dù vậy, lạm phát vẫn cần được chú ý nhiều hơn, vì áp lực giá cả vẫn tiếp tục tăng./.

Tác giả: Thúy Hà